طرح شبنم یکی از راهکارهای مبارزه و کنترل قاچاق بود که برای مدتی اجرایی شد. قاچاق کالا به کشور باعث مشکلات زیادی می شود. در حوزه محصولات آرایشی بهداشتی علاوه بر ورشکستگی بنگاه های تولیدی، به سلامت جامعه نیز لطمه می زند. از این رو وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به ایجاد سامانه شبکه بازرسی و نظارت مردمی نمود که به اختصار شبنم نامیده می شود. اساسی ترین هدف طرح شبنم، افزایش تعداد بازرسین بوده است. در واقع بر اساس این طرح، هر یک از مصرف کنندگان می توانند خودشان یک بازرس باشند و به این ترتیب شبکه گسترده ای از بازرسین ایجاد می شود.
برچسب شبنم دارای یک بارکد دوبعدی است که اطلاعات کامل درباره کالا را در درون خود دارد. این اطلاعات از سامانه شبنم قابل استعلام هستند. این طرح به دلیل فراهم نبودن زیرساخت ها و مشکلات اجرا متوقف شد. مثلاً هنگام ترخیص کالا به دلیل اینکه در گمرک فضای کافی وجود نداشت، این کالاها بیرون از گمرک و بدون بازرسی برچسب می شد. اجرای طرح شبنم از سوی وزارت بازرگانی همزمان با طرح ، اصالت بود که در وزارت بهداشت انجام می شد. به این ترتیب شرکت های واردکننده محصولات آرایشی بهداشتی باید برای دریافت هر دو برچسب (شبنم و اصالت) اقدام نموده و هزینه های جداگانه می پرداختند. به همین دلیل طرح شبنم در حوزه محصولات آرایشی بهداشتی با موفقیت مواجه نشد و برخی از کالاهای قاچاق را نیز لباس قانونی پوشانید.

به نقل از روزنامه جام جم 21 مهر 92: طرح شبنم یعنی اختصاص کد یکتا به تک‌تک کالاهای کشور (اعم از واردات و تولید داخل) و رهگیری آن‌ها در شبکه توزیع تا مصرف‌کننده، به گونه‌ای که اطلاعات کل کالاهای کف بازار شامل مشخصات کالا، خرید، فروش و جابه‌جایی کالا (اعم از جابه‌جایی مالکیتی یا جابه‌جایی فیزیکی و بدون انتقال مالکیت) که در سامانه مرکزی قابل استعلام باشد. در واقع، طرح شبنم دارای ۴ رکن کدگذاری، رهگیری، مشارکت مردمی‌و بازرسی است. اما آیا به راستی کالایی که برچسب‌ «شبنم» دارد، اصل است؟ به عبارت دیگر آیا این برچسب‌‌ها فقط روی کالاهای غیر تقلبی بعد از عبور از گمرک چسبانده می‌شوند؟ کشفیات ۲۰۰ هزار تایی برچسب‌‌های «شبنم» توسط مراجع قضایی از باغات و انبارهایی که محل تجمیع کالاهای قاچاق است چه چیزی را ثابت می‌کند؟

به نقل از تراز نیوز 29 دی 93: اگر می‌خواستند طرح شبنم درست اجرا شو، باید برچسب‌ها پس از آنکه واردکننده مراحل اداری گمرک را به اتمام می‌رساند در همان گمرک روی کالا نصب شود. ولی به هر دلیلی این اتفاق نیفتاد و قرار شد تا از طریق شرکت‌های کارگزاری برچسب‌ها روی کالاهای هر صنف چسبانده شود، اما از آنجایی که هزینه نصب برچسب برای هر کارگزاری رقم اندکی حدود ۱۳ تومان در نظر گرفته شده مقرون به صرفه نبود. در نهایت برچسب‌ها را به صورت فله‌ای در اختیار واردکننده و در نهایت فروشندگان قرار می‌دادند که آنها هم به دلایلی برچسب‌ها را نصب نکرده و نتیجه آن می‌شد که شاهد فروش برچسب شبنم به صورت غیرمجاز با قیمتی بالاتر در سطح بازار بودیم.

به نقل از جام جم مورخ 8 تیر 95: طرح‌های شبنم و ایران‌کد که با هدف رهگیری کالاهای وارداتی و شناسایی اجناس قاچاق، از چند سال قبل اجرایی شدند در سال 1392 به بهانه مشکلات اجرایی کنار گذاشته شده و هیچ جایگزینی نیز برای آنها ارائه نشد. این خلأ دوسال‌ونیمه سبب رواج هرچه بیشتر کالاهای قاچاق در کشور شد. این درحالی است که براساس قانون جامع مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب زمستان ۹۲، یعنی چند ماه پس از کنار گذاشتن طرح‌های شبنم و ایران‌کد، اجرای این طرح‌ها الزامی شده بود. در دو سال‌ونیم گذشته به علت تصویب نشدن آیین‌نامه اجرایی این ماده در هیات دولت، دستگاه‌های مسئول، الزامی در اجرای آن نمی‌دیدند. اکنون با تصویب آیین‌نامه مذکور در هیات دولت، امید می‌رود طرح‌های رهگیری کالاها هرچه سریع‌تر اجرا شود.

مطلب فوق را در شبکه های اجتماعی زیر با دوستانتان به اشتراک بگذارید