سورفکتانت ها: اتوکسی کربوکسیلات ها

سید مسیح میرمقتدایی
کارشناس ارشد تحقیق و توسعه شرکت گلتاش

اتوکسی کربوکسیلات ها

نامگذاری

انواع کلی:
آلکیل (پلی – 1 – اکساپروپن) اکا اتان کروکسلیک اسیدها
آلکیل (مثلاً لوریل) پلی گلیکول اتر کربوکسیلیک اسیدها
آلکیل فنل پلی گلیکول اتر کربوکسیلیک اسیدها
کربوکسی الکل های متیله شده
اتوکسی کربوکسیلات ها
پلی اتر گلیکولات های آلکوکسی شده
مثال: لوریل الکل + نمک سدیمی کربوکسیلات 3 اتوکسیله:
C12H25O(CH2CH2O)3 – CH2COO^-Na⁺
تعریف
این محصولات اترهای گلیکولیک اسید (HO-CH2-COOH) بوده که به وسیله واکنش کلرواستیک اسید با اتوکسیلات مربوط تهیه می شوند.
حالت های بسیار زیادی برای این نوع محصول وجود دارد ولی اگر به وسیله واکنش مذکور تهیه شوند تمامی آن ها حاوی یون کلر خواهند بود، مگر اینکه تصفیه و خالص شوند. به جای قسمت اتوکسیلات می تواند الکل، نونیل فنلف یک فتی آمین و یا یک اسید باشد اما الکل های اتوکسیله شده (همانند بالا) متداول ترین حالت هستند.
واکنش بالا به صورت کامل انجام نمی گیرد بنابراین مقداری از الکل اتوکسیله به عنوان ناخالصی در محلول باقی می ماند. نمک نیز مانند NaCl وجود خواهد داشت مگر اینکه جداسازی شود.
خواص عمومی
1- حلالیت: افزودن گروه اتوکسیله شده موجب افزایش حلالیت محصول در آب می شود. مقادیر HLB از حدود 8 با بهترین حلالیت در حلال های آلی تا 20 یعنی تا اندازه ایی که فقط در حلال های قطبی محلولند، متغیر است. عموماً دیسپرس کننده های خوب صابون آهکی و دارای حلالیت خوبی در محیط های قلیایی هستند.
2- پایداری شیمیایی: در محیط های اسیدی یا بازی هیدرولیز نمی شوند.
3- سازگاری با یون های آبکی: پایدار در برابر افزایش الکترولیت ها؛ ترفیع خواص در آب سخت در مقایسه با صابون.
4- سازگاری با شوینده های دیگر: سازگار با غیریونی ا و آمفوتریها؛ سازگار با برخی از کاتیونی ها؛ دیسپرس کننده خوب صابون های آهکی.
5- خواص فعال سطحی: مقدار اسید برای رسیدن به نقطه CMC کمتر از نمک ان است. همچنین اندازه میسل ها در محلول اسید کوچکتر از محلول نمک است. بنابراین تغییر و تنظیم اندازه میسل ها در امولسیون امکانپذیر است. میزان کشش سطحی با افزایش pH افزایش می یابد.
6- خواص کاربردی: بهترین خواص شوینده های غیریوی را حفظ می کند. مانند خصلت مرطوب کنندگی بدون واژگونی حلالیت با تغییر دما (بدون نقطه ابری شدن)؛ خواص خوب دیسپرس کنندگی (مثلاً برای پیگمنت ها در رنگ)؛ پایداری خوب کف؛ فعالیت ضد خورندگی خوب؛ بسیار ملایم و بدون الت متراکم شدن روی مو و پوست و همچنین کاهش حساسیت پوست در اثر LES.
کاربردها:
1- محصولات خانگی: مقاوم در برابر اسید کلریدریک و قابل استفاده در زداینده های دستشویی و توالت؛ غلظت دهنده برای محصولات رنگ برغ افزودنی در صابون های مایع.
2- منسوجات: شوینده و چاک کننده، افزایش دهنده نقطه ابری شدن تا بیش از 100 درجه؛ نرم کننده الیاف به خصوص برای چشم (در صورتی که گونه های دی آلکیل به عنوان پایه باشند)؛ ماده ضد استاتیک در بخش تکمیل ریسندگی به خصوص زمانی که پایه ترکیبات آمینی باشد.
3- شامپوها: برخی خصلت های حالت دهندگی و ملایم کنندگی بخصوص در pH های پایین برای این ترکیبات ادعا شده است. ایجاد کف کرم مانند، خصوصاً در آب های سخت و همچنین افزایش لغزندگی ولیزی. به همراه اتر سولفات ها جهت افزایش کف و کاهش حساسیت زایی استفاده می شوند. سازگار با انواع کاتیونی (شامل پلیمرهای کاتیونی). اتر کربوکسیلات ها می توانند برای قسمت پاک کننده فرمولاسیون همراه با شوینده های کاتیونی استفاده شده که نهایتاً حالت دهندگی بسیار خوبی را ایجاد خواهند کرد.
4- رنگ: به عنوان عامل دیسپرس کننده.
5- افشانه ها: در شامپوهای فرش بکار می رود.
6- واکنشگرهای فلزی: جداکننده روغن ها، زداینده روغن در حمام و دستشویی.
مشخصات:
میزان مواد جامد: 90%
میزان اکتیو: 80-70%
کلرید سدیم: 15-1%