پوست یکی از مهم ترین اندام های بدن و عامل اصلی حفاظت از اندام های درونی، مایعات و بافت های داخلی بدن و مؤثرترین مانع در برابر عوامل آسیب رسان بیرونی می باشد. از دیدگاه وزنی، پوست سنگین ترین اندام بدن بوده و حدود ۱۶ درصد از وزن کل بدن را تشکیل می دهد. از نظر مساحت، پوست پس از ریه ها قرار می گیرد. سطح پوست بین ۱/۵ تا ۲ متر مربع بوده ولی تعیین مساحت دقیق آن به علت وجود چین های طبیعی و نامشخص بودن حدود آن بسیار مشکل است.
ضخامت پوست نیز بسیار متغیر بوده و بسته به عوامل گوناگون نظیر سن، جنس، وراثت، شغل، نژاد، ناحیه مورد نظر و غیره متفاوت است ولی به طور متوسط ضخامت پوست بین ۰/۷ تا ۴ میلی متر می باشد. ضخیم ترین نقطه پوست در پاشنه پا و نازک ترین بخش آن در پلک چشم ها است. ضخامت پوست بین ۱ تا ۴ میلی متر است. لایه خارجی پوست (اپیدرم) در پلک چشم ضخامتی حدود یک دهم میلی متر اما کف دست و پا تا حدود یک میلی متر است.
ضخامت درم (لایه زیر اپیدرم) حدود ۲۰ برابر اپیدرم است.

وظایف پوست

محافظت از بدن

پوست همانند روکشی است که بدن را در برابر آسیب های مکانیکی، مواد سمی و اشعه فرابنفش خورشید و همچنین عوامل عفونت زا محافظت می کند. وظیفه مهم دیگر پوست، جلوگیری از هدر رفتن آب بدن است.

تنظیم حرارت بدن

حرارت بدن به وسیله تبخیر آب سطحی پوست پایین می آید. یکی دیگر از مکانیسم های تنظیم دمای بدن تغییر جریان خون در پوست است.

تولید ویتامین D

ویتامین D که برای تنظیم میزان کلسیم بدن مورد نیاز است، توسط پوست با قرار گرفتن در معرض آفتاب تولید می شود. ویتامین D تولید شده، سپس از طریق جریان خون وارد بدن می شود.

ساختار پوست

پوست از سه بخش تشکیل شده است: اپیدرم، درم، بافت زیرپوستی. اپیدرم، خود از چندین لایه تشکیل شده است. از بیرونی ترین لایه به سمت داخل اسامی این لایه ها عبارتند از: لایه شاخی، لایه دانه دار، لایه خاردار و لایه بازال. لایه بازال یا زیرین از سلول های ستونی تشکیل شده و در تماس با بخش میانی پوست (درم) می باشد.
سلول های لایه بازال به طور پیوسته در حال تکثیر هستند. سلول های جدید به سمت لایه های بالا حرکت می کنند. سلول های لایه خاردار برجستگی های خارمانند دارند و با فاصله باریکی از هم جدا شده اند. سلول های لایه دانه دار حاوی گرانول هایی به نام کراتوهیالین هستند که به سلول، شکل دانه ای داده است. سلول های لایه شاخی فاقد هسته می باشند و از پروتئینی به نام کراتین انباشته می باشند. زیبایی پوست به کیفیت لایه شاخی بستگی دارد.
اپیدرم حاوی سلول هایی به نام کراتینوسیت و ملانوسیت است. ملانوسیت ها در لایه بازال پراکنده هستند. در اپیدرم، سلول هایی به نام سلول های لانگرهانس وجود دارند که وظیفه محافظت از پوست در برابر مواد خارجی را به عهده دارند. زیر سطح اپیدرم، بخش میانی پوست یا درم وجود دارد که حاوی بافت های پیوندی می باشد. درم دو قسمت دارد. بخش فوقانی درم، برجستگی ها و فرورفتگی های زیادی دارد که محل اتصالش با اپیدرم می باشد. آن بخش از اپیدرم که نزدیک فرورفتگی های اپیدرم است، «پاپیلاری درم» نامیده می شود و بخش های عمیق تر «رتیکولار درم» نام دارند. بر خلاف سلول های اپیدرم، سلول های درم به صورت فشرده به هم متصل نیستند و فضای بین سلول ها زیاد است. این فضاها با مولکول های بزرگی به نام ماتریس برون سلولی پر شده است. مست سل ها که هیستامین و هپارین ترشح می کنند در درم قرار دارند. ماتریس برون سلولی توسط سلول های فیبروبلاست در داخل درم تولید می شود. ماده اصلی تشکیل دهنده ماتریس برون سلولی گلایکوزامینوگلایکن ها یا موکوپلی ساکاریدهای اسیدی و پروتئین های رشته ای هستند.

غدد سبابه

غدد سبابه یا غده های تولیدکننده چربی پوست به فولیکول مو چسبیده اند و ترشحات خود را از طریق مجرای باریکی وارد فولیکول مو می کنند. ترشحات غدد سبابه را سبوم می نامند. سبوم از فولیکول مو خارج شده و پوست و مو را با لایه ای از چربی می پوشاند.

مطلب فوق را در شبکه های اجتماعی زیر با دوستانتان به اشتراک بگذارید