آشنایی با ریزش موی هورمونی

آندروژنتیک یعنی چه؟

اعضای بدن انسانها به طور طبیعی با افزایش سن دچار پیری و فرسودگی می شود این یک پدیده فیزیولوژیک است و فولیکولهای موی انسان نیز که بستر رشد موها به حساب می آید و یکی از اعضای بدن به شمار می آید از این قاعده مستثنی نیستند و در پیری، توانایی دوره جوانی خود را از دست می دهند. فولیکول موی برخی افراد در اثر دو عامل یکی ژنتیک و دیگری هورمونهای مردانه (آندروژن) در دوره جوانی دچار پیری زودرس شده و فولیکول موی آنها کم کم موی نازک تری تری رشد و پرورش می دهد به طوری که به تدریج موهای ضخیم تبدیل به موهای کرکی می گردد. برای همین به این نوع ریزش مو ریزش موی آندروژنتیک (آندروژن + ژنتیک)می گویند.این نوع طاسی در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به عوامل مختلفی دارد.

نکته ای که باید به آن توجه کنیم آن است که حضور هر دو عامل ژنتیک و هورمونهای مردانه برای طاسی سر از این نوع، لازم است و وجود یک عامل کافی نیست.
مثلا مردی که قبل از بلوغ اخته شده باشد هیچ وقت دچار ریزش موی از نوع آندروژنتیک نمی شود و برعکس در افرادی که زمینه ارثی وجودندارد، وجود هورمونهای مردانه باعث ریزش مو نمی شود بنابراین برای درمان آن کافی است یکی از این عوامل از بین برده شود.

عوامل موثر بر ریزش موی آندروژنتیک

در شرایط نرمال، چرخه رشد مو تحت تاثیر اختلالات هورمونی قرار نمی گیرد. فولیکول مو توسط بافتهای پیوندی و درمال پاپیلا احاطه گردیده و التهاب یا استرسهای اکسیدانی حداقل است یا وجود ندارد. چرخه مو در افرادی که از طاسی سر رنج می برند غالباً در اثر افزایش هورمون دی هیدروتستوسترون مختل شده است. بافت پیوندی در برگیرنده فولیکول های مو در این افراد یکپارچگی خود را از دست داده، پوست سرشان بیشتر ملتهب می شود و بیشتر دستخوش استرسهای اکسیدانی می شوند.
با افزایش سن، تعداد فولیکولهای پوست سر و اندازه آنها کاهش یافته، محور مو نازکتر شده و نتیجتاً ریزش مو افزایش می یابد.

۱- عوامل هورمونی

تحقیقات نشان داده است که ریزش موی اندروژنتیک به هورمونهای مردانه (آندروژن ها ) خصوصا تستوسترون و هورمون وابسته به آن یعنی دی هیدروتستوسترون در ارتباط است. دی هیدروتستوسترون در اثر عمل آنزیم 5α-reductase بر تستوسترون تشکیل می شود. دی هیدروتستوسترون با کاهش طول فاز رشد چرخه مو (آناژن) و افزایش طول فاز استراحت (تلوژن) باعث کوچک سازی فولیکول ها و تدریجا ساخت موهای نازکتر و کوتاهتر می شود. نهایتاً این موها به طور کامل محو می شوند. تحقیقات همچنین نشان داده است که مقدار هورمونهای تستوسترون در بدن افراد طاس طبیعی بوده و فرقی با بقیه ندارد. اما مقدار آنزیم 5α-reductase ، هورمون DHT و رسپتورهای آندروژن در بدن این افراد بیشتر است. فعالیت آنزیم 5α-reductase در آقایان، در مناطقی از بدن که دچار ریزش مو شده است شدیدتر است.

۲- درمال پاپیلا

درمال پاپیلا از گروه بسیار فعالی از سلولها (عمدتاً فیبروبلاست ها) تشکیل شده که قادرند فولیکول را از اپیدرم بسط داده و عمل ساخت تارهای مو را انجام دهند. درمال پاپیلا تولید فولیکول مو را هدایت و مدیریت می کند و این قابلیت را در سرتاسر چرخه مو حفظ می کند. هر چه درمال پاپیلا بزرگتر و سالمتر باشد، سلول های بیشتری تولید می کند. نتیجتاً موهای ضخیمتری توسط فولیکولها ساخته می شود. اندزه فولیکول مو به حجم درمال پاپیلا بستگی دارد. حجم درمال پاپیلا نیز به تعداد سلول های تشکیل دهنده اش و حجم ماتریس برون سلولی بستگی دارد. مورفولوژی و الگوی رشد سلول های درمال پاپیلا مشابه مورفولوژی و الگوی رشد فیبروبلاست های پوستی است. سلول های درمال پاپیلا مقادیر قابل توجهی از پروتئینهای ماتریس را که با پروتئینهای ماتریس برون سلولی مثل فیبرونکتین و کلاژن های نوع 1و 3 مشابهت دارند تولید می کنند. کاهش اندازه سلول های ماتریس پیاز مو و درمال پاپیلای آن با ریزش موی اندروژنتیک در ارتباط است. اگر ECM بخوبی نوسازی نشود، مو به تدریج استحکام خود را از دست داده، اندازه فولیکول کوچکتر شده، مو نازک شده و می ریزد.

۳- التهاب پوست سر

التهاب مزمن فولیکول مو یکی از عوامل شناخته شده ریزش موی اندروژنتیک است. ریز التهابات فولیکولی نیز نقشی تکمیلی در این زمینه ایفا می کنند. واژه «ریزالتهاب» به این جهت پیشنهاد شده است که فرایند التهاب در ریزش موی اندروژنتیک بر خلاف «التهابات کلاسیک» یک پروسه آهسته، ظریف ، بدون درد و فاقد انرژی است. گرما، اصطکاک، پرتوهای فرابنفش و میکروارگانیسمهای طبیعی پوست از عوامل ایجاد کننده التهاب پوست سر می باشند.