شیمی آرایشی بهداشتی  

شیمی آرایشی بهداشتی

نویسنده:

ehsan hosnani
احسان حُسنانی مدرس مراقبت از پوست
برای دریافت آموزش های رایگان، کلمه هدایا را با واتسپ به شماره 09017562749 بفرستید.
برای اطلاع از سرفصلهای پکیج آموزشی مراقبت از پوست و مو، کلمه پکیج را با واتسپ به شماره 09101971690 بفرستید.

شماره های درج شده فقط برای دریافت آموزش های رایگان و اطلاع در مورد پکیج های آموزشی و وبینارها است.
در حال حاضر فرصت پاسخگویی به سوالات وجود ندارد.




چکیده: مبانی شیمی آرایشی بهداشتی. مفهوم آبدوست و آبگریز، ترکیبات قطبی و غیر قطبی، اسید آمینه، پپتید، پروتئین، امولسیون، شوینده، مایسل، لیپوزوم

قطبی و غیر قطبی

اگر مولکول ها را به شکل این بیضی تصور بکنیم که آن دایره ها الکترون هایش هستند،
دو حالت برای مولکول ممکن است پیش بیاید: یا اینکه این الکترون هایش در دو طرف به صورت متقارن پخش بشود یا اینکه بخشی از الکترون ها در یک طرف بیشتر باشد.

2019 07 19_102120

اگر تعداد الکترون های یک سمت نسبت به الکترون های یک سمت دیگر بیشتر باشد، در آن صورت مولکول بار الکتریکی پیدا می کند.

اینها الکترون هستند بار الکتریکی شان منفی است. اگر این طرف و این طرف تعدادش مساوی باشد، بار الکتریکی نخواهد داشت ولی اگر که تعدادش یکنواخت نباشد مولکول به این صورت قطبی می شود.

2019 07 19_102148

اگر که کل الکترون هایش از اینجا بلند شود و برود این طرف در واقع یک ترکیب یونی خواهیم داشت. کفه ترازو به این سمت متمایل می شود و ترکیب یونی می شود.

2019 07 19_102202

• یک مولکول یونی نام ببرید؟
یک مولکول یونی ساده. NaCl نمک طعام. ببینید تمام الکترون هایش رفته است در طرف.
• نکته مهم این قضیه این است:
ترکیباتی که قطبی اند و ترکیباتی که یونی هستند در آب حل می شوند. بهشان می گوییم آب دوست.
پس وقتی که ما از این به بعد می گوییم آب دوست به ترکیباتی اشاره می کنیم که یا قطبی اند یا یونی اند.
حالا اگر که دو طرف این مولکول الکترون ها به صورت یکنواخت پخش شده باشد، یعنی کفه ترازو متعادل باشد این مولکول بار الکتریکی پیدا نمی کند. این می شود غیرقطبی.

2019 07 19_102248


تمام مولکول های غیرقطبی یا تمام ترکیباتی که مولکولشان غیرقطبی اند در چربی حل می شوند.

آبدوست و چربی دوست

آب در چربی حل می شود یا نمی شود؟
حل نمی شود. چرا؟ بخاطر اینکه آب قطبی است چربی غیر قطبی است.
پس بنابراین ما یا آب دوست داریم یا چربی دوست داریم. آب و چربی با همدیگر دشمن اند. همدیگر را دوست ندارند.

2019 07 19_102316


اما در کرم ها آب را در کنار چربی در کنار روغن ها نگه می دارند. حالا چگونگی اش را در ادامه به شما توضیح می دهم:
ببینید یک سری ترکیبات وجود دارد که در کرم ها استفاده می شود.
به من بگویید گلیسیرین آب دوست است یا چربی دوست است؟ چه کسی می گوید چربی دوست است؟ گلیسیرین را چه کسانی می گویند چربی دوست است؟ چه کسانی می گویند آب دوست است؟ گلیسیرین یک الکل سه تایی است که هیچ هیدروکربنی بهش وصل نیست.

2019 07 19_102345

- آب دوست است.




الکل ها در آب حل می شوند ولی یک سری الکل داریم بهشان می گوییم الکل چرب با الکل معمولی فرق می کنند. الکل های چرب الکل هایی هستند که یک شاخه هیدروکربنی بهشان وصل است. یعنی یک سر غیرقطبی بزرگ دارند. بخاطر همین الکل های چرب در چربی حل می شوند. چربی دوست اند؛ ولی الکل معمولی که به آن اتانول (Ethanol) می گوییم در داخل آب حل می شود و آب دوست است.

2019 07 19_102422



2019 07 19_102434

ویتامین ها دو دسته هستند. ویتامین های آب دوست و چربی دوست.

ویتامین آب دوست نام ببرید؟
- ویتامین C و B آب دوست اند.

2019 07 19_102448

-یک نفر دو ویتامین چربی دوست نام ببرد:
- ویتامین Eو ویتامین A.
- ویتامین Eو ویتامین A یا همون آ.


2019 07 19_102456


خوب آب دوست ها هم که گفتیم ویتامین Cو B. گفتیم

یک سری مواد آب دوست اند یک سری مواد چربی دوست اند و در کرم ها آب دوست ها را در کنار چربی دوست ها قرار می دهند. با استفاده از چه موادی؟

2019 07 19_102532

امولسی فایر (Emulsifier). که امولسی فایرها (Emulsifier) مولکولشان مولکول دو خصلتی است یا آمفی فیلیک (Amphiphilic) است.
یک سر آب دوست دارد یک دم چربی دوست دارد.
بعضی از این ترکیبات دوتا دم دارند. دو تا دم چربی دوست دارند، مثل فسفولیپیدها (phospholipid). می بینید. ساختار فسفولیپید (phospholipid) را اینجا کشیده است.

2019 07 19_102542


فسفولیپیدها (phospholipid) دو تا دم دارند. دم های آب گریز و یک سر آب دوست.

2019 07 19_102547


ولی صابون یک دم دارد. صابون و شوینده ها کلا یک دم دارند.

2019 07 19_102608





مایسل و لیپوزوم

این مواد دو خصلتی که سورفکتانت ها (Surfactant) که همان شوینده ها هستند، یک سری آنها هستند و فسفولیپیدها (phospholipid) یک سری آنها، دوتا ساختار تشکیل می دهند.

مایسل چیست؟

ساختار اول مایسل (Micelle) است. یک مولکول ماده شوینده را اگر در آب حل کنید به سطح می آید. چرا بخاطر آنکه دلش می خواهد این دم های آب گریزش از آب فاصله بگیرد و بیاید در هوا برود. بنابراین این ترکیبات سطح را فعال می کنند که به آنها مواد فعال سطحی می گوییم. چون سطح را فعال می کنند.

2019 07 19_102629

حالا اگر که غلظت این مواد در محلول از یک حد مشخصی بیشتر بشود، دیگر آن بالا جا نیست. در نتیجه اینها برای اینکه دم های آب گریزشان از همدیگر از آب فاصله بگیرد می آیند دور همدیگر حلقه می زنند. به این شکل و ساختاری به اسم مایسل (Micelle) تشکیل می دهند.

2019 07 19_102655

وقتی که می گوییم میسلار واتر (Micellar water) منظورمان چه چیزی هست؟

2019 07 19_102725

منظورمان یک محلولی است که در داخلش ترکیبات شوینده به فرم مایسل (Micelle) به این شکل زیاد قرار گرفته.

لیپوزوم چیست؟

یک ساختار دیگر هست به نام لیپوزوم (Liposome). این فسفولیپیدها (phospholipid) یادتان هست گفتم دوتا دم دارد؟
اینها اگر به این شکل کنار هم قرار بگیرند، یعنی به طوری که سرهایشان رو به سمت آب باشد دم هایشان به سمت همدیگر بیاید و در داخلش یک کره تو خالی تشکیل بدهد این برای شما ساختاری می سازد به نام لیپوزوم (Liposome).

2019 07 19_102828

ترکیباتی که نفوذشان در پوست مشکل دارد یا ترکیباتی که مشکل پایداری دارند در کرم و به راحتی نمی شود آنها را فرموله کرد را داخل این حفره ها قرارشان می دهند.

غلاف پوشی یا کپسولی کردن

این حفره ها خیلی به کپسول شباهت دارد. کپسول خوراکی را دیدید؟

2019 07 19_102845

وسطش چیزی است دورش غلاف پوشی شده است. به همین خاطر از این ساختار وقتی که استفاده می کنند به آن اِن کپسوله کردن (Encapsulation) یا غلاف پوشانی کردن می گویند و به این تکنولوژی، تکنولوژی غلاف پوشی می گویند.
برای رسانش مواد موثره استفاده می شود.


رسانش مواد موثره یعنی چی؟

یعنی این ترکیباتی که سخت در پوست نفوذ می کنند را در داخل اینها وارد می کنند. اینها مثل این ماشین های حمل می برند رسانش می کنند و ترکیب را به داخل پوست نفوذ می دهند.

2019 07 19_102859

از جمله چیزهایی که غلاف پوشی می کنیم، ویتامین های آب دوست هستند. مثل ویتامین ث.
چون روی سطح پوست ما یک لایه چربی دوست قرار گرفته است. دیواری که پوست دارد دیواری که پوست دور بدن ما کشیده یک دیوار آجری است که آجرهای آن راکرنئوسیت ها (Corneocyte) تشکیل می دهند. ملات سیمانی این دیوار را چه چیزی تشکیل می دهد؟ چربی ها. چربی ها آب گریزند درست است؟ در نتیجه موادی مثل ویتامین ث را با استفاده از لیپوزوم ها (Liposome) بایستی وارد پوست بکنیم.

2019 07 19_102937


یعنی اگر یک ترکیب آب دوست را بخواهیم وارد پوست کنیم یکی از راههایش این است که وارد ساختار لیپوزوم (Liposome) بکنیم.
پس ما تا الان مفهوم آب دوست و چربی دوست را برای شما گفتیم،
مفهوم لیپوزوم (Liposome) و مایسل (Micelle) را هم برای شما گفتیم.

تمایز سلولی

این الان کدام قسمت پوست را دارد نشان می دهد؟

2019 07 19_103028

اپیدرم (Epidermis).

پایه ای ترین لایه اپیدرم (Epidermis) چیست؟
لایه بازال (Basal).

2019 07 19_103055


چرا به آن لایه بازال (Basal) می گویند؟
چون پایه است.
اسم دیگر لایه بازال (Basal) لایه زایا (Germ layer) است.


چرا به آن لایه زایا (Germ layer) می گوییم؟
چون سلول ها را در داخلش زایش می کنند.

سلول های اصلی لایه اپیدرم (Epidermis) اسمش چیست؟
کراتینوسیت (Keratinocyte) سلول اصلی لایه اپیدرم (Epidermis) است.

سلول اصلی لایه درم (Derma) یا لایه میانی پوست چیست؟
- فیبروبلاست (fibroblastus).


سلول های اصلی لایه اپیدرم کراتینوسیت (Keratinocyte)، سلول های اصلی لایه درم، فیبروبلاست (fibroblastus) است.

پس در لایه اپیدرم (Epidermis) کراتینوسیت ها (Keratinocyte) هستند که نوسازی می شوند تقسیم می شوند تکثیر و تقسیم می شوند و یک لایه بالاتر می روند.
سلول مادر و دختر داریم.

در لایه زایای (Germ layer) اپیدرم (Epidermis) مادره بالا می رود یا دختره؟
مادره بالا می رود دختره پایین می ماند دوباره خودش مادر می شود.

من دارم در مورد فرآیند تمایز سلولی صحبت می کنم که در لایه بازال (Basal) اپیدرم (Epidermis) دارد اتفاق می افتد.
یک مرحله بعدی دختره دوباره خودش مادر می شود زایش انجام می شود و آن نسل قبلی بالا می رود و یک رابطه آبا و اجدادی وجود دارد.

اینها وقتی که تقسیم می شوند و بالا می روند، هسته و سیتوپلاسمشان (Cytoplasm) را از دست می دهند. وقتی به لایه شاخی می رسند تقریبا دیگر در کما هستند. در لایه شاخی می میرند و بعد جسدشان از سطح پوست جدا می شود.
کل این فرآیند چقدر طول می کشد؟
28 روز در جوانان و 56 روز در مسن ترها.

کورنئوسیت چیست؟
کورنئوسیت (Corneocyte) همان کراتینوسیت (Keratinocyte) است که هسته و سیتوپلاسمش (Cytoplasm) را از دست داده است.

این شکل را نگاه کنید:
این اثربخشی یک ماده اکتیو ضد چروک را نشان داده است به اسم درماکسیل (Dermaxyl).
حالا درماکسیل (Dermaxyl) را در ادامه برایتان تعریف می کنم که چیست.
ببینید در 56 روز اثربخشی اش را اندازه گیری کرده است.
به من بگویید چرا در 56 روز اندازه گیری کرده است؟

2019 07 19_103329

در جوانی گفتیم 28 روز، در سنین بالا 56 روز طول می کشد تا سلول تقسیم بشود بیاید بالا بیاید بالا و بیافتد. بنابراین هر اتفاقی قرار باشد در پوست بیافتد بعد از 56 روز است. در افرادی که سنشان بالا رفته است. این خانمی که می بینید یک خانم نسبتا مسن است دیگر، الان حتما 60 به بالا است. بخاطر همین.

- سن بالا الان 40 سال به بالا است؟
- نه 50 به بالا.


50 به بالا دیگر به جای 28 روز در 56 رو.
پس ما یک مفهوم دیگر به اسم تمایز سلولی را هم گفتیم.



اسید آمینه چیست؟

برویم سراغ یک مفهوم بنیادین دیگر به نام اسیدهای آمینه (amino acids).
ببینید این مولکول، مولکول اسید آمینه است.

2019 07 19_103424

اسید آمینه همانطور که از اسمش پیدا است یک گروه آمینو (amino) دارد یک گروه اسید (acid) در کنار همدیگر می شوند آمینو اسید و اسیدهای آمینهمختلف در این زنجیره جانبی ای که بهشان وصل می شود با همدیگر تفاوت دارند.
پس یک اتم کربن مرکزی دارند، یک گروه آمینو (amino) دارند که با آبی نشان دادیم، یک گروه کربوکسیل (carboxyl) با سبز و یک شاخه جانبی که اینجا با R نمایش دادیم.

آمینو اسیدها بسیار مهم هستند. نقش های خیلی کلیدی دارند.

اسیدهای آمینه الفبای پروتئین اند. یعنی چی؟
من می خواهم پروتئین را به کتاب تشبیه کنم. یک کتاب از هزاران حرف تشکیل شده است. اگر کتاب را به پروتئین تشبیه کنیم تک تک این حروف اسیدهای آمینه هستند.

2019 07 19_103513

از اتصال چندتا حرف کنار همدیگر یک کلمه به وجود می آید. از اتصال چندتا اسید آمینه کنار همدیگر چه چیزی به وجود می آید؟
پپتید (Peptide).
پس پپتید (Peptide) از اتصال چندتا اسید آمینه به دست می آید.
همان طور که کلمه از اتصال چندتا حرف به دست می آید، پپتید (Peptide) از اتصال چندتا اسید آمینه به همدیگر به دست می آید.
پس به همین علت بهشان می گوییم الفبای پروتئین والفبای پپتید (Peptide).

چرا اسیدهای آمینه را می گوییم الفبای آنزیم ها هم هستند؟
آنزیم ها از جنس پروتئین اند.

- آنزیم چیست؟

در بدن ما واکنش های شیمیایی با استفاده کاتالیزورهایی به اسم آنزیم انجام می شود. پس آنزیم کاتالیزور واکنش های بیوشیمیایی است که خود آنزیم از جنس پروتئین است. به همین خاطر اسیدهای آمینه الفبای آنزیم ها هم هستند.

2019 07 19_103737

همانطور که در واکنش های شیمیایی کاتالیزور داریم، مثلا در واکنش هیدروژنیزه کردن روغن، روغن مایع را می خواهیم به روغن جامد تبدیل کنیم، از روی یک کاتالیزور رد می شود. از روی کاتالیزور پلاتین رد می شود.





• شیمی آرایشی بهداشتی

package13 2024

معادل انگلیسی اصطلاحات تخصصی این مطلب

1- نوسازی = Renewal نوسازی

skin renewal = نوسازی پوست

cell renewal = نوسازی سلولی

tissue renewal = نوسازی بافت
2- اپیدرم = The Epidermis اپیدرم

The dermal papillae (DP) are small, nipple-like extensions of the dermis into the epidermis. = درمال پاپیلا، برآمدگی های درم به داخل اپیدرم

stratum spinosum layer of the epidermis that is located between stratum granulosum and stratum germinativum = استراتوم اسپینوزوم لایه ای از اپیدرم است که بین لایه دانه دار و بازال قرار گرفته است
stratum spinosum layer of the epidermis that is located between stratum granulosum and stratum germinativum
استراتوم اسپینوزوم لایه ای از اپیدرم است که بین لایه دانه دار و بازال قرار گرفته است
the epidermis
اپیدرم
3- پخش شده = Dispersed پخش شده 

pre dispersed = از پیش پراکنده شده
4- آب گریز = Hydrophobe
5- لیپوزوم = Liposome لیپوزوم
لیپوزوم، میکرو کپسول یا کیسه های ساخته شده از مواد چرب (فسفولیپیدها) که به راحتی توسط پوست جذب می شوند.
6- غیر قطبی = Non Polar غیر قطبی
7- نمک طعام = Table Salt نمک طعام
8- دو خصلتی = Amphiphilic دو خصلتی، مشخصه آمفی فیلیکی ، مسئول خاصیت امولسیون کنندگی فسفولیپیدها است.

biosurfactants, amphiphilic compounds produced on living surfaces = بیوسورفکتانت ها، ترکیبات آمفی فیلی (دو خصلتی) که توسط ارگانیسم های سطحی تولید می شوند 
9- گلیسیرین = Glycerin گلیسرین
موی زبر گلیسیرین

Glycerol, glycerin = گلیسرول، گلیسرین

vegetable glycerin = گلیسرین گیاهی
glycerin
گلیسرین
10- الکل چرب = Fatty Alcohols الکل های چرب 
fatty alcohols
الکل های چرب
11- کورنئوسیت = Corneocyte کورنئوسیت، سلول های مرده لایه شاخی
کورنئوسیت ها
either with sunscreen or other appropriate measures, like covering exposed skin
corneocytes1 = کورنئوسیت ها
ترکیب ضد قارچ و ماده ضد شوره
corneocyte flakes = پوسته های کورنئوسیت

corneocyte cohesion = چسبندگی کورنئوسیت ها

cluster of corneocytes = خوشه هایی از سلول های کورنئوسیت

nucleus free corneocytes = کورنئوسیت های بدون هسته سلولی

Corneocyte cohesion reinforcement = تقویت پیوستگی کورنئوسیت ها

corneocytes, terminally differentiated keratinocytes = کورنئوسیت ها، کورنئوسایت ها، کراتینوسیت های تمایز یافته از بخش انتهایی
corneocytes
کورنئوسیت ها
corneocytes1
کورنئوسیت ها
12- فسفولیپید = Phospholipids فسفولیپید

calibrated selection of phospholipids = انتخاب كالیبره شده فسفولیپیدها

A specific ratio oil/water/phospholipids = نسبت ویژه روغن به آب به فسفولیپید
13- لایه شاخی = Stratum Corneum استراتوم کورنئوم

reinforcement of stratum corneum = تقویت ساختار لایه شاخی

stratum corneum, SC, horny layer = لایه شاخی، بیرونی ترین لایه اپیدرم که به لایه شاخی معروف است.

disruption of the stratum corneum = از هم گسیختگی لایه شاخی

strong affinity with the stratum corneum = جذب تمایلی قوی نسبت به لایه شاخی پوست 

stratum corneum is also called horny layer = استراتوم کورنئوم یا لایه شاخی

stratum corneum, outermost layer of the skin, consisting of keratinized cells. = لایه شاخی، بیرونی ترین لایه پوست شامل سلول های کراتینیزه شده 
stratum corneum is also called horny layer
استراتوم کورنئوم یا لایه شاخی
stratum corneum
استراتوم کورنئوم
stratum corneum2
14- سورفکتانت = Surfactant سورفکتانت، ماده فعال سطحی
apply to damp hair and lather = روی موی نمدار مالیده و کف تشکیل دهید سورفکتانت، ماده فعال سطحی 

biosurfactants = بیوسورفکتانت ها

surfactant-free = محصولات فاقد سورفکتانت

surfactant or emulsifier = سورفکتانت یا امولسیفایر

biosurfactants, amphiphilic compounds produced on living surfaces = بیوسورفکتانت ها، ترکیبات آمفی فیلی (دو خصلتی) که توسط ارگانیسم های سطحی تولید می شوند 

micelles, micelle, aggregate of surfactant molecules that arrange themselves in a spherical form in aqueous solutions = میسل، مایسل، تجمع مولکول های سورفکتانت که به شکل کروی در محلول آبی
biosurfactants
بیوسورفکتانت ها
surfactants
سورفکتانت، ماده فعال سطحی
surfactants2
15- ویتامین A = Vitamin A ویتامین A، رتینوئیک اسید و مشتقات آن
ویتامین A

Vitamin A derivatives = مشتقات ویتامین A

Retin-A, tretinoin, form of vitamin A = رتین آ ، تریتنوئین، یکی از اشکال ویتامین َA

vitamin A helps to improve skin elasticity and thickness = ویتامین A به بهبود کشسانی و ضخامت پوست کمک می کند

vitamin A is an antioxidant that helps to prevent skin cancer = ویتامین A آنتی اکسیدانی است که جلوی سرطان پوست را می گیرد
vitamin A helps to improve skin elasticity and thickness
ویتامین A به بهبود کشسانی و ضخامت پوست کمک می کند
vitamin A is an antioxidant that helps to prevent skin cancer
ویتامین A آنتی اکسیدانی است که جلوی سرطان پوست را می گیرد
vitamin A
ویتامین A، رتینوئیک اسید و مشتقات آن
ویتامین A
16- ویتامین C = Vitamin C ویتامین C ، اسکوربیک اسید و مشتقات آن
ویتامین C
vitamin C
ویتامین C ، اسکوربیک اسید و مشتقات آن
ویتامین C
17- اسید آمینه = Amino Acid آمینو اسید، اسید آمینه
اسیدهای آمینه 

Peptide = short chains of amino acids = پپتیدها = رشته های کوتاه از اسیدهای آمینه
amino acids
اسیدهای آمینه
18- لایه بازال = Basal Layer لایه بازال، پایه ای ترین لایه اپیدرم که به آن لایه زایا هم می گویند.
19- فیبروبلاست = Fibroblast فیبروبلاست
فیبروبلاست
the amount of UV radiation that will produce minimal erythema (sunburn or redness) within a few hours following exposure.
human fibroblastic collagenase = کلاژناز فیبروبلاست انسان

fibroblasts, a cell in connective tissue which produces collagen and other fibres = فیبروبلاست ها، سلول های بافت پیوندی که کلاژن و فیبرهای دیگر تولید می کنند 
fibroblasts
فیبروبلاست
20- کراتینوسیت = Keratinocytes کراتینوسیت ها، سلولهای سنگفرشی

human epidermal keratinocytes, HEK = کراتینوسیت های اپیدرم انسان

corneocytes, terminally differentiated keratinocytes = کورنئوسیت ها، کورنئوسایت ها، کراتینوسیت های تمایز یافته از بخش انتهایی
keratinocytes
کراتینوسیت ها، سلولهای سنگفرشی
21- ویتامین ها = Vitamins ویتامین ها
22- فیبروبلاست = Fibroblasts فیبروبلاست
the amount of UV radiation that will produce minimal erythema (sunburn or redness) within a few hours following exposure.
fibroblasts, a cell in connective tissue which produces collagen and other fibres = فیبروبلاست ها، سلول های بافت پیوندی که کلاژن و فیبرهای دیگر تولید می کنند 
fibroblasts
فیبروبلاست
23- غلاف پوشانی = Encapsulate غلاف پوشانی، کپسوله کردن
24- سورفکتانت ها = Surfactants سورفکتانت، ماده فعال سطحی 

biosurfactants = بیوسورفکتانت ها

biosurfactants, amphiphilic compounds produced on living surfaces = بیوسورفکتانت ها، ترکیبات آمفی فیلی (دو خصلتی) که توسط ارگانیسم های سطحی تولید می شوند 
biosurfactants
بیوسورفکتانت ها
surfactants
سورفکتانت، ماده فعال سطحی
surfactants2
25- اسیدهای آمینه = Amino Acids اسیدهای آمینه 

Peptide = short chains of amino acids = پپتیدها = رشته های کوتاه از اسیدهای آمینه
amino acids
اسیدهای آمینه

مطلب فوق را در شبکه های اجتماعی زیر با دوستانتان به اشتراک بگذارید