طاسی = baldness

adnata alopecia = طاسی مادرزادی

  آندروژنتیک یعنی چه؟ اعضای بدن انسانها به طور طبیعی با افزایش سن دچار پیری و فرسودگی می شود این یک پدیده فیزیولوژیک است و فولیکولهای موی انسان نیز که بستر رشد موها به حساب می آید و یکی از اعضای بدن به شمار می آید از این قاعده مستثنی نیستند و در پیری، توانایی دوره جوانی خود را از دست می دهند. فولیکول موی برخی افراد در اثر دو عامل یکی ژنتیک و دیگری هورمونهای مردانه (آندروژن) در دوره جوانی دچار پیری زودرس شده و فولیکول موی آنها کم کم موی نازک تری تری رشد و پرورش می دهد به طوری که به تدریج موهای ضخیم تبدیل به موهای کرکی می گردد. برای همین به این نوع ریزش مو ریزش موی آندروژنتیک (آندروژن + ژنتیک)می گویند.این نوع طاسی در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به عوامل مختلفی دارد.

 ریزش موی اندروژنتیک نکته ای که باید به آن توجه کنیم آن است که حضور هر دو عامل ژنتیک و هورمونهای مردانه برای طاسی سر از این نوع، لازم است و وجود یک عامل کافی نیست.

 مثلا مردی که قبل از بلوغ اخته شده باشد هیچ وقت دچار ریزش موی از نوع آندروژنتیک نمی شود و برعکس در افرادی که زمینه ارثی وجودندارد، وجود هورمونهای مردانه باعث ریزش مو نمی شود بنابراین برای درمان آن کافی است یکی از این عوامل از بین برده شود. عوامل موثر بر ریزش موی آندروژنتیک در شرایط نرمال، چرخه رشد مو تحت تاثیر اختلالات هورمونی قرار نمی گیرد. فولیکول مو توسط بافتهای پیوندی و درمال پاپیلا احاطه گردیده و التهاب یا استرسهای اکسیدانی حداقل است یا وجود ندارد. چرخه مو در افرادی که از طاسی سر رنج می برند غالباً در اثر افزایش هورمون دی هیدروتستوسترون مختل شده است. بافت پیوندی در برگیرنده فولیکول های مو در این افراد یکپارچگی خود را از دست داده، پوست سرشان بیشتر ملتهب می شود و بیشتر دستخوش استرسهای اکسیدانی می شوند.

 علت ریزش موی سر در اغلب موارد، ژنتیکی است. در آقایان، ریزش مو از تاج سر یا شقیقه ها یا هردو آغاز می شود. در خانمها اما ضخامت مو در تمام قسمتهای سر کاهش می یابد و خط مو عقب نشینی نمی کند. عوامل آندروژنتیک به ندرت موجب طاسی تمام سر یک خانم می شود.

 تقسیم بندی ریزش مو ریزش مو انواع مختلف و علل متفاوتی دارد که نمی توان همه آنها را در یک گروه قرار داد و به یک شکل درمان نمود. طبقه بندی ریزش مو نیز بسیار مشکل است در واقع دانشمندان مختلف هر یک با توجه به نوع نگرش و دیدگاه تخصصی خود نوعی از تقسیم بندی را ارائه نموده اند. بطور کلی ریزش مو را می توان بر حسب آنچه در ظاهر مشاهده می شود به دو نوع (برگشت ناپذیر) و (برگشت پذیر) طبقه بندی نمود. بر اساس این تقسیم بندی عوامل ریزش مو که باعث آسیب به ریشه مو می شوند به طوری که پوست سر توانایی رشد مجدد مو را ندارد جزء دسته برگشت ناپذیر محسوب می گردند در این نوع از ریزش مو اسکار (جا) باقی می ماند. سوختگی های شدید، تومورها و برخی از بیماری های پوستی جزء این دسته هستند. طاسی های شایع بیشتر از نوع قابل برگشت هستند که در آن پوست سر سالم است ولی مویی در آن ناحیه وجود ندارد یا تعداد آن کم شده است. چند مورد شایع از این نوع عبارتند از: طاسی ارثی (آندروژنتیک) فولیکول موی برخی افراد در اثر دو عامل یکی ژنتیک و دیگری هورمونهای مردانه (آندروژن) در دوره جوانی دچار پیری زودرس شده و فولیکول موی آنها کم کم موی نازک تری تری رشد و پرورش می دهد به طوری که به تدریج موهای ضخیم تبدیل به موهای کرکی می گردد. برای همین به این نوع ریزش مو ریزش موی آندروژنتیک (آندروژن + ژنتیک)می گویند.این نوع طاسی در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به عوامل مختلفی دارد. بیشتر بدانیم

 ریزش موی اندروژنتیک طاسی ناشی از اختلال در غدد داخلی اختلال در عملکرد غدد متابولیسم داخلی باعث طاسی منتشر در سر می شود برای همین اغلب با طاسی نوع آندروژنتیک اشتباه می شود. علت ایجاد این نوع طاسی می تواند کوتاه شدن عمرموهای فازآناژن و یا افزایش عمر موهای فاز تلوژن باشد. کم کاری هیپوفیز، پر کاری و کم کاری تیروئید و کم کاری پاراتیروئید می توانند باعث ریزش موی منتشر گردند. طاسی ناشی از مواد شیمیایی و مصرف برخی داروها مواد شیمیایی مختلفی که اغلب به عنوان دارو و گاهی هم به صورت اتفاقی مثلا در اثر آلودگی مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند ممکن است باعث ریزش مو شوند.

 بیماریهای تب دار، اعمال جراحی و بی هوشی های طولانی می توانند باعث وارد شدن ناگهانی موها به فاز تلوژن و در نتیجه ریزش مو گردند. گاهی اوقات یک عمل جراحی ساده مانند کشیدن دندان یا یک اهدای خون ممکن است باعث ریزش موی تلوژنیک شود. استرس، اضطراب ناگهانی و افسردگی می توانند باعث ریزش موی تلوژنیک شوند. مثلا اگر شخصی به طور ناگهانی خبر ناگواری را بشنودو فشار روحی شدیدی به او وارد شود و یا در اثر مرگ یکی از نزدیکان دچار افسردگی شود و یا نیروی فکری زیادی را برای گذراندن یک امتحان سخت به کار برده باشد ممکن است موهای زیادی از او وارد فاز استراحت شوند و شروع به ریزش کنند.ریزش موها گاهی به حدی شدید است که طاسی واضحی بر روی سر پدید می آید. خوشبختانه این طاسی موقتی و قابل بازگشت است و معمولاً موها به حالت قبلی برمی گردند. در اینجا ذکر یک نکته ضروری است و آن اینکه استرسها از چند طریق می توانند باعث ریزش موها شوند که طاسی تلوژنیک یکی از آنها است. در صورتی که استرس باعث تشدید طاسی آندروژنتیک شود موهای ریخته شده ممکن است بازنگردد.

 شایع ترین نوع ریزش مو طاسی ساده (Baldness) است که سالیان متمادی دامنگیر مرد و زن بوده و بشر، هزاران سال در پی درمان آن داروهای بی شماری ساخته است. (هرچند تاسی بیماری به شمار نمی آید).

  در حال حاضر ترکیبات مختلفی به صورت محلول، شامپو، لوسیون، روغن، کرم و حتی ترکیبات خوراکی در بازار وجود دارد که سازندگان و فروشندگان ادعا می کنند باعث درمان ریزش مو می شود. کافی است شما سری به داروخانه سر راهتان بزنید و یا حتی به عطاری محلتان مراجعه کنید تا چند داروی معجزه آسا برای درمان طاسی سرتان به شما ارائه نماید. اما اگر از مصرف کنندگان آن سوال کنید متوجه خواهید شد که این داروها معمولا موثر نیستند.

 در مورد عامل دوم یعنی هورمونهای مردانه این امر ممکن نیست چرا که خواص دیگر جنسی در مردان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. مثلا اگر فرد مذکری را قبل از دوران بلوغ اخته کنند این فرد دچار طاسی آندروژنتیک نمی شود اما آیا کسی حاضر است که این درمان را قبول نماید؟ با توجه به توضیحات فوق باید دنبال راهی بود که بتوان از تاثیر هورمونهای جنسی روی موها جلوگیری کند بدون اینکه روی دیگر اعضاء بدن اثر سوء بگذارد. اما به دست آوردن چنین دارویی کار ساده ای نیست و سالهاست که توجه دانشمندان و ده ها شرکت دارویی بزرگ را در جهان به خود معطوف داشته است.

 7- هرچند در مورد سالم بودن این دارو تبلیغات فراوانی شده است اما به دلیل آنکه مدت زیادی از حضور آن در بازار نگذشته، هنوز عوارض درازمدت آن مشخص نیست. مینوکسیدیل (ماده موثره روگین) محلول موضعی ماینوکسیدیل در بازار با نام تجاری روگین به فروش می رسد. این دارو نیز در گذشته مصرف دیگری داشته و تاثیر آن در ریزش مو به صورت تصادفی کشف شد. ماینوکسیدیل یک داروی ضد فشار خون است که از قدیم در درمان فشار خون های شدید مورد استفاده قرار می گرفته است. پس از گذشت مدتی ، پزشکان مشاهده کردند که مصرف کنندگان این دارو دچار پرمویی می شوند. با دیدن این عارضه جانبی، دانشمندان به این فکر افتادند که از آن در درمان طاسی استفاده کنند. اولین مطالعه در این مورد در نوامبر منتشر گردید. برای آنکه سایر عوارض سیستمیک را به دنبال نداشته باشد پزشکان تصمیم گرفتند که ماینوکسیدیل را به صورت موضعی تجویز کنند.

  افسانه های زیادی وجود دارند که طاسی موی سر را به هوش و ذکاوت، توانمندی جنسی، شغل و طبقه اجتماعی افراد ربط می دهند. هر چند که بسیاری از آنها را می توان با مثال نقض یا عدم وجود دلیل های علمی کافی رد کرد اما در اینجا به طور مختصر فلسفه شکل گیری این باورها را ریشه یابی کرده و آن را با حقایق علمی مقایسه می کنیم. باور نادرست: فعالیتهای فکری باعث طاسی سر می شوند! فلسفه پیدایش این افسانه شاید این باشد که: چون مغز در داخل جمجمه و درست زیر محل رویش مو قرار گرفته، تصور می شد که کارهای فکری مثل درس خواندن باعث می شود خون به ریشه موها نرسد و آن را دال بر ریزش مو می دانستند. بعد هم مثلا با دیدن کسانی که کارشان فکری است و مویشان ریخته و مقایسه آنها با افرادی با همان سن و سال که کارشان بدنی است ولی مویشان نریخته ادعای خود را به اصطلاح ثابت می کردند. حقیقت آن است که: ریزش مو انواع مختلف و علتهای متفاوتی دارد بطوریکه دانشمندان مختلف هر کدام با توجه به نوع نگرش و دیدگاه تخصصیشان این پدیده را به صورت های مختلفی تقسیم بندی کرده اند. برخی ریزش مو را بر اساس مشاهدات بالینی تقسیم بندی کرده اند برخی از دید جنبه های آسیب شناسی و عده ای هم برحسب علت ایجاد طاسی.

 ریزش مو در بعضی از افراد ارثی است. برخی در اثر اختلالات غدد داخلی. بعضی از انواع طاسی به بیماری های پوستی برمی گردد برخی به بیماری های عمومی. بعضی از انواع ریزش مو موقتی است و برخی دائمی. بعضی در اثر مواد شیمیایی مثل مصرف انواع داروها بوجود آمده اند برخی در اثر فشارهای مکانیکی مثل دم اسبی کردن مو ها. بعضی از انواع ریزش مو منشا تغذیه ای دارند برخی هم در اثر استرسهای روانی بوجود می آیند. خلاصه اینکه ریزش مو انواع گوناگونی دارد و عوامل مختلفی می توانند باعث ریزش مو شوند. بنابراین: با دیدن یک سر بی مو نمی توان در مورد دانشمند یا با سواد بودن فرد قضاوت کرد! باور نادرست: مردان طاس از نظر جنسی توانمندتر هستند! فلسفه پیدایش این افسانه شاید این باشد که: پزشکان در گذشته طبیعت و اخلاط آدمی را در توجیه پدیده ریزش مو دخیل می دانستند. مثلا ارسطو معتقد بود: مردانی که دچار طاسی سر می شوند دارای طبعی گرم و قدرت جنسی بالاتری هستند. از آن پس مردم به تبعیت از او به این امر معتقد شدند. در مصر باستان طاس بودن سر باعث افتخار یک مرد بود! تا اینکه بعدها با اندازه گیری میزان هورمونهای مردانه در خون افراد طاس این ابهامات برطرف شد. مثلا نتیجه مطالعه تحقیقاتی که بر روی 40 مرد سالم با متوسط سن51 سال در درمانگاه سلطنتی انگلستان انجام شد نشان داد که طاسی سر ربطی به زیاد بودن هورمون مردانه تستوسترون ندارد و همچنین دلیلی برای بیشتر بودن قدرت مردانگی افراد طاس یافت نشد. (مرجع)

 حقیقت آن است که: بعضی از اشکال ریزش مو به علت وجود هورمون مردانه (آندروژن) در افراد مستعد از نظر ژنتیکی ایجاد می شود. به همین دلیل به این نوع ریزش مو آندروژنتیک می گویند چون ترکیبی از دو عامل آندروژن (هورمونهای مردانه) و ژنتیک (زمینه ارثی) باعث ایجاد این نوع از ریزش مو می شوند. دقت کنید که حضور هر دو این عوامل برای طاسی سر لازم است و وجود یک عامل کافی نیست. مثلا مردی که قبل از بلوغ اخته شده باشد هیچ وقت دچار ریزش موی از نوع آندروژنتیک نمی شود و برعکس در افرادی که زمینه ارثی وجودندارد، وجود هورمونهای مردانه باعث ریزش مو نمی شود. بنابراین: طاس بودن سر هیچ ربطی به قدرت باروری یا مردانگی یک مرد ندارد. (مرجع) باور نادرست: تراشیدن مو با تیغ باعث افزایش ضخامت و استحکام آن می شود! فلسفه پیدایش این افسانه شاید این باشد که: نوک تارهای مو در اثر پدیده ریزش طبیعی مو به مرور مخروطی و تیز می شود. بنابراین ضخامت مو در محل اتصال آن به پوست بیشتر از نوک آن است. در اثر تراشیدن مو با تیغ، نوک مخروطی مو چیده می شود بنابراین موی تراشیده شده در هنگام رویش مجدد ضخیمتر و زبرتر به نظر می رسد.

 حقیقت آن است که: تراشیدن مو با تیغ نه سرعت رشد مو را زیاد می کند، نه باعث افزایش ضخامت آن می شود. این موضوع حتی به صورت کلینیکی نیز به اثبات رسیده. در حقیقت پارامترهایی مانند سرعت رشد مو و ضخامت آن به خصوصیات ژنتیکی موی افراد بر می گردد. تراشیدن مو با تیغ همچنین موجب بازیابی موهای از دست رفته و تقویت ریشه مو نیز نمی گردد!! ضمنا تغییر رنگ مو و تیره شدن آن نیز به تراشیدن مو ارتباطی ندارد بلکه پدیده ای است که در اثر تغییرات هورمونی رخ می دهد. باور نادرست: طاسی سر فقط از طرف خانواده مادری به ارث می رسد! فلسفه پیدایش این افسانه شاید این باشد که: ژن دریافت کننده آندروژن (Androgen receptor) بر روی کروموزوم X قرار گرفته و مردان همیشه کروموزوم X را از مادرانشان ارث می برند.

 ↓ A/T ratio = کاهش رشد مو ← ادامه طاسی سر تریکوگرام دیجیتالی با استفاده از دستگاه حرفه ای تریکواسکن انجام می شود. مطابق تعریفی که دستگاه تریکواسکن بر اساس آن برنامه ریزی شده، موی آناژن مویی است که 3 روز پس از تراشیدن کامل مو قابل رویت باشد. در این زمان، فقط موهای فاز آناژن باید به شکل معنی دار رشد کنند. تریکواسکن موهایی را که رشد نمی کنند آناژن و موهایی را که رشد می کنند را تلوژن می شناسد.

 اصطلاح پزشکی ریزش موی سر آلوپسی یا آلوپشیا می باشد. آلوپسی به بیماری خاصی اشاره نمی کند. هر شکلی از ریزش مو می تواند آلوپسی محسوب شود. آلوپسی در اثر فاکتورهای متعددی از ژنتیکی تا محیطی ایجاد می شود. آلوپسی آندروژنتیک طاسی با الگوی مردانه یا زنانه است که به اختصار AGA نامیده شده و رایجترین شکل ریزش مو می باشد. ریزش مو علامت اولیه چندصد بیماری است.

 آلوپسی آندروژنی یا طاسی با الگوی مردانه، رایج ترین نوع ریزش مو در آقایان است. البته دلایل دیگری نیز برای ریزش مو وجود دارد. مثل بیماری ها، واکنش به داروها و در موارد نادر، رویدادهای بی نهایت استرس زا از جمله دیگر عوامل ریزش مو می باشد. چرا آلوپسی ارثی است؟ آنچه مبتلایان به طاسی الگوی مردانه از پدران خود به ارث می برند، فولیکول هاییست که به صورت ژنتیکی نسبت به دی هیدروتستوسترون حساس هستند. این فولیکول ها در اثر مواجهه با هورمون DHT شروع به کوچک شدن می کنند. طول عمر فولیکول به این ترتیب کاهش می یابد. سرانجام فولیکول قدرت خود را در تولید مو از دست می دهد. چرا موی شقیقه و تاج سر در مردان زودتر می ریزد؟ مشخصه طاسی مردانه عموماً کم شدن موهای پشت سر و نازک شدن موهای جلوی سر است. به نظر می رسد موهای ناحیه شقیقه ها و وسط بالای سر نسبت به DHT حساستر هستند. در مراحل پیشرفته تر طاسی مردانه، ریزش مو الگوی نعل اسبی به خود می گیرد.