احسانحُسنانی
مدرس مراقبت از پوست
برای دریافت آموزش های رایگان، کلمه هدایا را با واتسپ به شماره 09017562749 بفرستید.
برای اطلاع از سرفصلهای پکیج آموزشی مراقبت از پوست و مو، کلمه پکیج را با واتسپ به شماره 09101971690 بفرستید.
شماره های درج شده فقط برای دریافت آموزش های رایگان و اطلاع در مورد پکیج های آموزشی و وبینارها است.
در حال حاضر فرصت پاسخگویی به سوالات وجود ندارد.
چکیده: معادل انگلیسی کلمه یا واژه قلیا، Alkali می باشد.
قلیا چیست؟
ماده قلیایی کننده = Alkalizing Ingredient
alkalizing ingredient = ماده قلیایی کننده
قلیاییت = Alkalinity
alkalinity = قلیاییت
قلیاها = Alkalis
alkalis = قلیاها، مواد قلیایی، بازها، مواد با خاصیت بازی
alkalizing ingredient
ماده قلیایی کننده
Alkalis
واژه «قلیا» در مقالات سایت احسان حسنانی
سورفکتانت ها: صابون ها
صابون یک سورفکتانت آنیونی از جنس کربوکسیلات است که اسید چرب تشکیل دهنده آن می تواند دودسیل، میریستیل، استئاریک یا اولئیک باشد. مزیت صابون ها آن است که حاوی مواد نفتی نیستند اما عیب بزرگ صابون ها ناپایداری در برابر یون کلسیم و منیزیم (سختی آب) است. صابون پیه، صابون نارگیل، صابون های اولئیک و صابون های تال از انواع مختلف صابون می باشند.
از بین رفتن کف: صابون های C18 نسبت به شوینده های دیگر در برابر کلسیم کف خود را بیشتر از دست می دهند.
خواص امولسیون کنندگی: می تواند درجا تشکیل شود 0مثلاً برای استفاده از این دست شوینده ها به عنوان یک امولسیفایر، می توان با افزودن اسید چرب به فاز روغنی و یک قلیا به فاز آبکی، این حالت را ایجاد کرد).
صابون نقش بسیار مهمی در بهداشت فردی ایرانی ها دارد. حمام بدون صابون برای خیلی از ماها معنی ندارد.
وقتی به حمام میرویم و با صابون بدن خود را می شوییم مادامی که صابون روی بدن است پ هاش پوست قلیایی است. یعنی نیم ساعت در معرض قلیا قرار می گیرد. اما اگر خوب آبکشی کنیم، بعد از نیم ساعت پوست به حالت اول برمیگردد و مشکل حل می شود.
سوال: صابونهای که تماما با روغنهایگیاهی درست میشه یک سوپر فت ۵ تا ۱۰ درصد دارن ایا این درصد چربی میتونه پیشگیری کننده از صدمه قلیا به پوست باشه ؟ واگر نه ایا دراروپا وامریکا که با این درصد بالای استفاده کننده صابون های دستساز هستند هنوز پی به مضرات ان نبرده اند وایا دکتر صدمهslsوبقیه مواد دیگر در شامپوهای تجاری بیشتر است یا صابونهای گیاهی که گلیسیرین ان طی فرایندساخت گرفته نمیشود ممنون میشوم بنده وبسیاری از مردم را ازسردرگمی دربیاورید.
صابون از واکنش یک قلیا - معمولا سود - با روغن های مختلف به دست می آید. در گذشته از چربی حیوانات –پی گوسفند و گاو - برای ساخت صابون استفاده می شده که الان تقریبا منسوخ شده است. امروزه معمولا از روغن پالم و پالم کرنل برای ساخت صابون استفاده می شود. البته هر روغنی را می توان به صابون تبدیل کرد اما این دو خیلی رایج هستند. برای کاهش اثرات خشک کنندگی صابون در اثر قلیا به آنها مواد چرب مثل پارافین اضافه می کنند که منظور از سوپرفت همان است. یعنی بعد از آنکه پخت صابون کامل شد در ظرف جداگانه ای به آن افزودنی هایی مثل پارافین اضافه میشود که کمی اثرات خشک کنندگی صابون در اثر قلیا را جبران کند که البته راهکار بسیار مناسبی است. اما در بهترین حالت مثل این است که شما با صابون بدنت را بشویی و بعد از بیرون آمدن از حمام پوست خود را چرب کنی. اما اگر صابون به خوبی ابکشی نشده باشد چرب کردن پوست نمی تواند اثرات قلیایی آن را خنثی کند همچنین رسوب هایی که در اثر واکنش با املاح آب بوجود آمده با چرب کردن پوست یا کرم زدن رفع نمی شود. در خصوص استفاده از صابون توصیه اکید بنده به کم استفاده کردن و آب کشی کردن کامل است. یعنی هفته ای یک بار مجازید در حمام از صابون استفاده کنید به شرط آنکه به خوبی ابکشی شود. در خصوص صابون های دست ساز هم این موضوع صدق می کند. در شامپوها و بدن شوهای تجاری از سدیم لوریل اتر سولفات استفاده می شود که از اس ال اس یا سدیم لوریل سولفات ملایم تر است اما در کل ماده خشنی است. به همین علت اگر از شامپو بدن برای استحمام استفاده میکنید بهتر است در یک ظرف با آب رقیق کنید، کف درست کنید و کف آن را با لیف به بدن بمالید. اضافه کردن گلیسیرین به صابون بعد از پخت هم ایده خوبی است و به حفظ رطوبت پوست کمک می کند اما باز هم مشکل قلیاییت و رسوب ناشی از صابون را حل نمی کند. امیدوارم توضیحاتم کامل بوده باشد.
از طرفی وجود قلیای آزاد در اکثر صابونها وجود دارد. این قلیا، موجب خشک شدن بیش از حد موها می شود.
شستن موها با صابون برای موی سر چرب قابل تحمل است اما صابون، موهای خشک را کدر و زبر می کند.
ساخت صابون در آزمایشگاه با روش تجربی احسان حسنانی
برای صابونی کردن گرم چربی، می توان از یک ارلن میلی لیتری استفاده نمود.
اسانس های روغنی از ملکولها و ترکیبات آروماتیک تشکیل شده اند.
کارون (Carvone)
اوسیمن مایعی بی رنگ است که در آب غیرمحلول، ولی در اتر، کلروفرم و اسید استیک گلاسیال محلول است. اوسیمن از نوآرایی حرارتی α – pinene بدست می آید.
از این ماده به طور خالص در تهیه اسانسهای شیمیایی مثل عطر بهارنارنج، گلابی، پرتقال و ریحان استفاده می شود. اوسیمن در حین تشکیل چای سیاه بوجود می آید و در تهیه چاشنیها و عطر بکار می رود.
اوسیمن در اسانس آرتمیزیا یافت می شود. این ترکیب در حال حاضر با خلوص بالا قابل دسترس بوده و در تولید عطرهای خانگی ارزان قیمت بکار می رود.
اوژنول مایعی بی رنگ روغنی یا متمایل به زرد بو و طعم اسانس میخک است که در برابر هوا به رنگ قهوه ای در می آید. تا حدودی قابل حل در آب است، ولی در حلالهای آلی به خوبی حل می شود. اوژنول با افزودن محلول غلیظ قلیا به اسانس و بعد هم زدن در ظرف محتوی آن، بدست می آید.
در این مقاله به صورت جامع و کامل کلیه مواد مورد استفاده در شوینده های لباس معرفی شده است. این گزارش رپورتاژ به سفارش شرکت صدرا شیمی تهیه شده است. سورفکتانت چیست؟ چگونه عمل می کند؟ بیلدرها و سازنده ها، قلیاها و غیره
سورفکتانت ها
وظیفه سورفکتانت ها چیست؟
سورفکتانت ها عوامل پاک کننده فعالی هستند که سه نقش اصلی اجرا می کنند:
نفوذ در پارچه و خیس کردن پارچه
سست کردن و رهانیدن چرک ها و آلودگی ها (این ویژگی به فعالیت مکانیکی ماشین لباس شویی کمک می کند)
امولسیون کردن ذرات چرک و آلودگی و معلق نگه داشتن آن ها در محیط شستشو
سورفکتانت ها چگونه عمل می کنند؟
در هر مولکول سورفکتانت دو حوزه وجود دارد: یک بخش قطبی یا سر آبدوست و یک بخش غیر قطبی یا چرب یا دم آب گریز. یک اصل اساسی و مهم این است که مواد قطبی با مواد قطبی دیگر بر همکنش خوبی دارند و در مورد مواد غیر قطبی نیز همین طور است.
نفوذ کردن و خیس کردن پارچه
آب دارای کشش سطحی بالایی است که این خاصیت از ایجاد موج زیاد در سطح آن جلوگیری می کند (هوا – آب، آب – روغن، آب – جامد). به محض این که سورفکتانت پیوند بین مولکول های آب را می شکند، کشش سطحی آب کاهش می یابد و آب می تواند معوج گردد و تعداد بیشتری از ملکول های سورفکتانت در نزدیکی سطح آب قرار می گیرند. حال آب می تواند در سطوحی که قبلا خیس نشده بوده است مثل پارچه ها نفوذ و نشت کند.
شکل 1: سورفکتانت ها کشش سطحی آب را کاهش می دهند.
جدا سازی و امولسیون کردن چرک و آلودگی
به طور معمول آب و روغن با یکدیگر مخلوط نمی شوند. روغن یک ماده غیر قطبی است در حالی که آب قطبی است. با این وجود در حضور مقادیر و غلظت های کافی مولکول های سورفکتانت، روغن می تواند به طور موثری در آب امولسیون شود.
بنابراین، بخش قطبی مولکول سورفکتانت جذب آب می شود و بخش غیر قطبی توسط چربی جذب می شود. مولکول های سورفکتانت دور چربی جمع می شوند و وقتی به اندازه کافی زیاد باشند یک میسل (micelle) کروی تشکیل می دهند. بخش های چربی که در میسل قرار می گیرند در آب به خوبی معلق می مانند. فرایند تا زمانی که مقادیر کافی مولکول های سورفکتانت در دسترس هستند تا با باقیمانده های چربی بر همکنش دهند تکرار می شود.
شکل دو: عمل پاک کنندگی سورفکتانت ها
مثال ها:
سورفکتانت ها هم می توانند مشتقاتی از مواد نفتی، روغن سبزیجات یا چربی های حیوانی باشند و هم ترکیبی از همه این منابع. سه نوع اصلی سورفکتانت وجود دارد که در شوینده های رخت و لباس مورد استفاده قرار می گیرد. سورفکتانت های آنیونی، نانیونی و کاتیونی.
سورفکتانت های آنیونی: این سورفکتانت ها دارای سر قطبی با بار منفی هستند. بار منفی سر قطبی معمولا با یون Na+ به تعادل می رسد که در فرایند تولید این عمل انجام می شود. با این وجود سر منفی می تواند با دیگر کاتیون های (ذرات با بار مثبت) موجود در آب مثل کلسیم Ca2+ و منیزیم Mg2+ نیز واکنش دهد و به طور موثری مولکول سورفکتانت ها را غیر فعال نماید. آب سخت حاوی مقادیر بالایی از این کاتیون هاست.
سورفکتانت های آنیونی در صنایع تولید پودر شوینده معمول ترین و رایج ترین هستند. آن ها در امولسیون کردن ذرات چربی و خاک، باقیمانده های مواد نرم کننده پارچه بسیار موثر هستند و بسیار کف زا هستند. برخی از مثال های آن ها عبارتند از آلکیل سولفونات های خطی (LAS)، آلکیل بنزن سولفونیک اسید (LABS)، آلکیل آریل سولفونات ها مثل دودسیل بنزن سولفونات (DDBS) و الکل اتر سولفات ها مثل سدیم لوریل اتر سولفات یا تگزاپون (SLES).
سورفکتانت ها نانیونی: این سورفکتانت ها سر خنثی دارند و بنابراین در آب سخت توسط ذرات باردار غیر فعال نمی شوند. این مواد در شوینده های با کف اندک به کار می روند. می توانند به همراه سورفکتات های آنیونی بکار روند. برخی از نمونه های آن الکل اتو کسیلات هستند.
سورفکتانت های کاتیونی: این سورفکتانت ها دارای سر قطبی با بار مثبت هستند. این ها در گروه عوامل پاک کننده اولیه قرار نمی گیرند، بلکه به عنوان نرم کننده پارچه و همچنین به عنوان عامل ضد باکتری ملایم کاربرد دارند. برخی از این ها عبارتند از ترکیبات آمونیوم چهارگانه بلند زنجیر.
معمولا در مواد شوینده مخصوص شستن البسه رایج است که بیش از یک نوع سورفکتانت مورد استفاده قرار گیرد. دلیل این امر تقویت عمل هر سورفکتانت توسط سورفکتانت دیگر است. این عمل موجب می شود قدرت پاک کنندگی نسبت به زمانی که دو سورفکتانت به طور جداگانه عمل می کنند بالاتر رود. با این وجود سورفکتانت های آنیونی و کاتیونی به دلیل داشتن بار مخالف ناسازگار هستند.
بیلدر ها یا سازنده ها
وظیفه بیلدر ها چیست؟
بیلدر ها عمل سورفکتانت ها را ارتقا می دهند. برای مثال، انواع مختلف بیلدر ها برای نرم کردن آب مورد استفاده قرار می گیرند و به پخش شدن چرک کمک کرده و اجازه نمی دهند که چرک ها حتی در خارج از محلول شستشو رسوب کنند. باعث قلیاییت محیط شستشو شده که این عمل به از هم پاشیدن و پاک شدن چرکی های پایه روغنی کمک می کند.
بیلدر ها چگونه کار می کنند؟
آب به طور طبیعی حاوی یون ها فلزی با بار مثبت (کاتیون) است. غلظت های دو مورد از این کاتیون ها یعنی کلسیم Ca2+ و منیزیم Mg2+ تعیین کننده میزان سختی آب است. Ca2+ و Mg2+ می توانند با سورفکتانت های آنیونی واکنش دهند و باعث شوند عملکرد این سورفکتانت ها کاهش یابد و بر روی پارچه رسوب کنند و یا در درون ماشین لباس شویی رسوب کنند. Ca2+ پاک شدن لکه ها را مختل می کند زیرا با ذرات چرک پیوند داده و آن ها را به سطح پارچه می چسباند. بنابراین آب سخت عمل سورفکتانت را مختل می کند.
بیلدر ها با تشکل کمپلکس با Ca2+ و Mg2+ آب را نرم می کنند. (شکل 3 را ببینید)
شکل 3: بیلدر ها با یون های کلسیم و منیزیم آب پیوند می دهند.
مثال ها:
سه نوع بیلدر های نرم کننده آب وجود دارد.
جداسازی: بیلدر های محلول در آب که کمپلکس های محلولی از Ca2+ و Mg2+ تشکیل می دهند. مشهورترین مثال آن سدیم تری پلی فسفات (STPP)، دیگر فسفات ها مثل تترا سدیم پرو فسفات و تترا پتاسیم پرو فسفات است. برخی مثال های غیر فسفاتی عبارتند از سیترات ها، تادترات ها، سوکسینات ها، گلوکونات ها، پلی کربوکسیلات ها، اتیلن دی آمین، تترا اسیتک اسید یا ادتا (EDTA)، دی اتیلن تری آمین پنتا اسید (DTPA)، هیدروکسی اتیلن دی آمین تری اسیتک اسید (HEDTA) دی هیدروکسی اتیل گلیسین (DEG) و تری اتانول آمین.
ته نشین سازی: این نوع بیلدر ها محلول در آب هستند تا زمانی که با یون های Ca2+ و Mg2+ واکنش دهند و در محلول ته نشین شوند. مثال اصلی از این گونه کربنات سدیم است.
تبادل یون: این بیلدر ها نامحلول در آب هستند و تولید کمپلکس نا محلول با Ca2+ و Mg2+ می کند. مثال ها شامل زئولیت ها و سدیم دی سیلیکات است.
قلیاها
وظیفه قلیا ها چیست؟
قلیاها PH آب محیط شستشو را افزایش می دهند که به شکسته شدن اجزای چربی و روغنی و اسیدی چرک و آلودگی کمک می کند. با این وجود از آنجا که PH بالا می تواند به پارچه آسیب برساند، PH شوینده های لباس به دقت کنترل می شود.
عملکرد قلیاها به چه صورت است؟
آب در حالت طبیعی (PH=7) حاوی مولکول های آب است (شکل 4 را ببینید) آب شامل یک اتم اکسیژن است که با دو اتم هیدروژن پیوند تشکیل داده است. با این مقادیر اندکی از مولکول های آب هستند (14-10×1) که به یون های H+ و OH- (ذرات باردار) شکسته می شود.
شکل 4: معادله تعادل (واکنش تعادل) تجزیه طبیعی مولکول های آب به یون را توصیف می کنند.
اگر یک ماده به آب اضافه شود به طوری که غلظت یون های H+ افزایش یابد، محلول آبی اسید تر می شود و PH کمتر از 7 می شود. (شکل 5 را ببینید) و اگر ماده ای به آب اضافه شود که باعث شود غلظت OH- افزایش یابد محلول آبی قلیایی تر می شود و PH به بالاتر از 7 افزایش می یابد. قلیاها در مواد شوینده باعث افزایش غلظت یون های OH- می شوند و بنابراین PH محیط شستشو را افزایش می دهند.
شکل 5: مقیاس PH
چرک ها و آلودگی ها و سطوح پارچه به طور کلی دارای بار منفی هستند. با یک افزایش یون های منفی در محلول، بار منفی سطح افزایش می یابد و چون بارهای همنام یکدیگر را دفع می کنند، حذف چرک و آلودگی از سطوح ساده تر می شود.
مثال ها:
سدیم کربنات، سدیم بی کربنات، سدیم سیلیکات، سدیم سیترات، آمونیوم هیدروکسید می تواند برای افزایش PH شوینده ها مورد استفاده قرار گیرد.
عامل ضد ته نشینی (ضد رسوب):
این عامل ها چگونه عمل می کنند؟
عامل های ضد ته نشینی از رسوب مجدد چرک ها و آلودگی پارچه ها بر روی سطح پارچه جلوگیری می کند.
عوامل ضد ته نشینی چگونه عمل می کنند؟
عوامل ضد ته نشینی بار منفی روی سطح پارچه را افزایش می دهند به طوریکه سطح ذرات چرک را از خود می راند و دافعه ایجاد می کند. زیرا هم چرک و آلودگی و هم سطح پارچه هر دو بار منفی دارند و بارهای همنام یکدیگر را دفع می کنند. (شکل 6 را ببینید)
شکل 6: عامل ضد ته نشینی یا ضد ترسیب CMC بر روی پارچه
مثال ها:
کربوکسی متیل سلولز (CMC) بر روی پارچه های کتانی موثر است. پلی وینیل پیرولیدن(Polyvinyl pyrrolidone) بر روی پارچه های پشمی و سنتزی اثر بیشتری دارد. پلی اتیلن گلایکول (PEG) و پلی وینیل الکل نیز می توانند به عنوان عوامل ضد ترسیب مورد استفاده قرار گیرند.
آنزیم ها:
آنزیم ها چگونه عمل می کنند؟
آنزیم ها در مواد شوینده دو نقش اساسی دارند.
زدودن و پاک کردن موثر لکه ها
مراقبت از رنگ پارچه و خود پارچه
چگونگی عملکرد آنزیم ها
آنزیم ها مولکول های بزرگ مثل پروتئین ها، کربوهیدارت ها و چربی ها را به بخش های کوچکتر می شکند. این بخش های کوچکتر هم می تواند محلول در آب باشد و هم می تواند از لحاظ سایز و قطبیت با سورفکتانت ها سازگار باشند در محلول معلق شوند.
آنزیم ها کاتالیزور هستند. کاتالیزور ها سرعت واکنش شیمیایی را بدون این که در فرایند مصرف شوند افزایش می دهند. بنابراین، تنها مقادیر اندکی از آنزیم نیاز است تا در شوینده های رخت شویی بکار رود زیرا آنزیم ها چندین و چند مرتبه می توانند کار کنند.
با این وجود این بدین معنا نیست که همان محلول مواد شوینده می توان دوباره و دوباره برای چندین مرتبه شستشو بکار رود. اگر چه آنزیم ها همچنان فعال باقی می مانند مقادیر دیگر مواد اولیه کلیدی موجود در فرمولاسیون مقادیر چرک و آلودگی را که می تواند به کمک هر ماده اولیه در محلول شستشو معلق بماند را محدود می کند.
اکثر آنزیم ها در دمای بالا مثلا در حدود بالای 60 درجه سانتی گراد تخریب می شوند. این آنزیم ها معمولا در آب گرم با دمای بالای 40 درجه سانتی گراد حداکثر تاثیر گذاری را دارند. با این وجود برخی آنزیم ها در آب سرد بهتر عمل می کند.
زدودن لکه ها
آنزیم های مختلف می توانند انواع مختلف چرک و لکه ها را بشکنند. برخی آنزیم ها لکه های پروتئینی را به ذرات کوچکی به نام لیپید می شکنند (برای مثال خون، محصولات لبنی، تخم مرغ، گوشت، گل و لکه ناشی از چمن)
دیگر آنزیم ها کربوهیدرات هایی مانند گوجه، پاستا و برنج را به مولکول های کوچکتر به نام الیگوساکارید ها (oligosaccharides) و مونو ساکاریدها (monosaccharides) می شکند. دیگر آنزیم ها چربی ها (یا لیپیدها) مثل کره و یا روغن را پاک می کند. پس از شکسته شدن لکه ها و چرک ها توسط آنزیم ها مستقل از نوع لکه ها و یا آنزیم، تکه ها و ذرات شکسته شده توسط سورفکتانت ها در محلول معلق می شود.
حفاظت از رنگ پارچه و الیاف پارچه
برخی از آنزیم ها به گونه ای عمل می کنند که پارچه های کتانی را نرم کنند که این عمل به کمک جدا کردن الیاف سطحی پارچه انجام می شود. یک کتان با سطح نرم و صاف اجازه نمی دهد ذرات چرک به سادگی بر روی الیاف رسوب نماید و به سادگی رها و آزاد بوده و آزادانه حرکت می کنند. آنزیم ها به زدودن کرک و پرز) و ذرات تل پارچه کمک می کند.
مثال: رایج ترین آنزیم مورد استفاده پروتئاز است که پروتئین ها را می شکند. پس از آن آمیلاز، نشاسته را که نوعی کربوهیدرات است می شکند و سپس لیپاز که باعث شکستن چربی ها و روغن ها می گردد.
سفید کننده ها و رنگ برهای اکسیژن فعال
وظیفه آن ها چیست؟
سفید کننده های اکسیژن فعال به منظور بهبود بخشیدن به میزان سفید شوندگی و درخشان شوندگی پارچه ها لکه ها را از پارچه ها می زدایند. این مواد سفید کننده برای استفاده از پارچه های رنگی و بدون آسیب رساندن به رنگ پارچه ها بسیار مناسب هستند.
عملکرد سفید کننده ها به چه صورت است؟
سفید کننده های اکسیژن فعال با اکسیداسیون کردن لکه ها عمل می کند. به این معنا که جز فعال سفید کننده از چرک الکترون می گیرند و نتیجه نهایی به شکل زیر است:
جدا کردن و شکستن پیوند های شیمیایی در چرک ها و شکستن آن ها در ادامه سورفکتانت ها ذرات شکسته شده را معلق می کند.
تغییر در حالت اکسایش لکه ها و بی رنگ کردن آن ها
ماده فعال یک سفید کننده اکسیژنی ماده هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه) می باشد.
مثال:
سدیم پر کربنات، این ماده معروفترین سفید کننده اکسیژنی است ولی تنها در بالاتر از 60 درجه سانتی گراد فعال است به همین دلیل فعال کننده های سفید کننده در شوینده های طراحی شده در آب سرد اضافه می شوند.
عوامل آنتی میکروبیال
عوامل آنتی باکتریال، که به عوامل ضد عفونی کننده و بهداشتی کننده نیز معروف هستند می توانند وابسته به میکروب کشی (کشنده میکرو ارگانیسم ها) و یا وابسته به پایداری میکروب ها (بازدارنده رشد میکروارگانسیم ها) باشند. میکروارگانیسم ها شامل باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها می شوند.
این عوامل از نقطه نظر بهداشتی پارچه ها را تمیز کرده و از پخش بیماری ها جلوگیری می کند و بوی ناشی از میکروارگانیسم ها را کاهش می دهند.
عوامل آنتی باکتریال چگونه عمل می کنند؟
این عوامل می توانند از طرق مختلف عمل کنند. برخی از آن ها با تشکیل دیواره های سلولی میکروبی یا ممبران و غشاهای سلولی اثرات میکروب کشی دارند. برخی از آن ها با مداخله کردن در سنتز پروتئین های میکروبی، نوکلئیک اسیدها یا متابولیت های ضروری اخلال به وجود می اورند. اثرات این مداخله به صورت میکروب کشی و یا پایدار کردن میکروب ها و ثابت نگه داشتن آن ها گردد.
مثال ها:
کلرید های آمونیوم چهارگانه و الکل ها می توانند به عنوان عوامل ضد میکروب یا آنتی باکتریال مورد استفاده قرار گیرند.
نرم کننده های پارچه
نرم کننده های پارچه چگونه عمل می کنند؟
نرم کننده های پارچه ویژگی های زیر را برای پارچه به ارمغان می آورد.
نرمی (یا مخملی بودن و کرکی بودن برای حوله ها)
کاهش الکتریسیته ساکن (جلوگیری از قفل شدن و چسبیدن پارچه ها به یکدیگر)
کاهش پرزها و کرک و موی پارچه (و سادگی در اتو کشی)
طریقه عملکرد نرم کننده های پارچه: (نرمی، صافی و کاهش چسبندگی) (شکل 7 را ببینید)
نرم کنند های پارچه، سورفکتانت های کاتیونی هستند به این معنی که یک سر آن ها قطبی بوده و دارای بار مثبت است. این سر مثبت به سر منفی سطح پارچه های باردار جذب می شود و در کنار پارچه و الیاف و فیبر ها می پیوندد. هنگامی که سر مثبت به پارچه می پیوندد، دم روغنی از سطح بیرون می زند و احساس نرمی و لطافت و صافی پارچه را به دست انسان منتقل می کند. لایه ای از مولکول ها بر روی سطح می تواند پارچه را به ویژگی های ضد آب بودن مزین کند.
شکل 7: مولکول های نرم کننده پارچه بر روی سطح پارچه ردیف می شوند.
بار استاتیک کاهش یافته
بار الکتریکی یا بار ایستا وقتی که فیبر های پارچه با یکدیگر بر همکنش دارند تولید می شود، خصوصا هنگامی که البسه خشک هستند. هنگامی که نرم کننده های پارچه بر روی الیاف می نشینند (همانطور که در بالا توضیح داده شد) یک پوشش روان و لغزنده ایجاد می شود که فیبر را قادر می سازد بدون تولید بار الکتریکی بر روی یکدیگر بلغزد. پوشش نرم کننده های پارچه (مولکول های آن) باعث هدایت الکتریسیته می شود و به بار ساکن تولید شده اجازه تخلیه شدن می دهد.
مثال ها:
سورفکتانت های کاتیونی شامل آمین های بلند زنجیر و ترکیبات آمونیوم چهارگانه بلند – رنجبر می شود.
عطر و رایحه ها
عطر و رایحه ها چه عملی انجام می دهند؟
عطرها علاوه بر ایجاد بو و رایحه دلپذیر بوی نامطبوع مواد شیمیایی و همچنین بوی چرک های محیط شستشو را خنثی می کنند. آنها احساس و خلق و خوی مصرف کننده را بهبود بخشیده و عمل شستشو را تبدیل به عملی دلپذیر و خوشایند می کنند.
چگونگی عملکرد عطرها و رایحه ها
عطرها و رایحه ها مواد شیمیایی هستند که بوی آن ها برای انسان قابل تشخیص است. یعنی انسان شامل صدها گیرنده حس بویایی است که مولکول های بو می تواند با آن ها پیوند دهد. دقیقا مثل کلید در قفل، مولکول های با بوی خاص اگر شکل درستی نیز داشته باشند در گیرنده های خاص جا می گیرند. به این پدیده "شناخت مولکولی" گفته می شود. بنابراین بو به شکل و ساختار مواد شیمیایی وابسته است.
مثال ها:
عطرهای بسیار متنوعی وجود دارد که در مواد شوینده به کار می رود.
درخشان کننده های نوری
درخشان کننده های نوری چه عملی انجام می دهند؟
درخشان کننده های نوری انعکاس نور را از سطح پارچه افزایش می دهند و باعث می شود پارچه ها سفیدتر و درخشان تر به نظر برسند و کمک می کنند پارچه برای مدت طولانی تر نو به نظر برسد.
چگونگی عملکرد درخشان کننده های نوری
درخشان کننده های نوری ظاهرا رنگ های نامطلوب مثل زردی پارچه که با گذشت زمان به صورت طبیعی رخ می دهد را می پوشاند. درخشان کننده های نوری این عمل را با اراده رنگ های مکمل انجام می دهد.
از آنجایی که نور می تواند طول موج های مختلفی داشته باشد و این نور انعکاس می یابد و پخش می شود، رنگ های مختلفی در طبیعت دیده می شود. رنگی که دیده می شود از ترکیب همه طول موج های نور که به نور چشم می رسد حاصل می شود. انسان تنها می تواند بخش کوچکی از همه طول موج های موجود نور را که معروف به طیف مرئی است مشاهده کند. سفید ترکیبی از همه طول موج ها در طیف مرئی است. در پایین طیف مرئی ناحیه فوق بنفش قرار گرفته است.
درخشان کننده های نوری به پارچه می چسبند نور ماورا بنفش را جذب می کنند و آن را به صورت نور آبی-بنفش می تابانند (شکل 8) نور آبی وقتی گسیل می شود با نور زرد گسیل شده توسط پارچه برهمکنش کرده و در نهایت یک ظاهر کلی سفید رنگ می دهد.
شکل 8: مولکول های درخشان کننده نوری نور UV را تبدیل می کند و منجر به ظاهر سفید پارچه می شوند.
مثال:
برخی از گروه های درخشان کننده های نوری شامل آمینوتری آزین ها و کوئوماری ها و استلین ها می شود.
نگهدارنده ها:
چه کاری انجام می دهند؟
نگهدارنده ها در حین انبارداری از گندیدن و فساد مواد شوینده جلوگیری می کند. به طور کلی تنها در مایعات شستشو دهنده و پاک کننده مورد نیاز است.
چگونگی عملکرد نگهدارنده ها
کلیه ترکیبات آلی شوینده ها مثل سورفکتانت ها و آنزیم ها زیست تخریب پذیر هستند. به این معنی که می توانند در محیط توسط باکتری ها شکسته شوند. با این وجود، باکتری ها می تواند در ظروف مواد شوینده، رسوخ کنند و باعث گندیدگی آن ها در حین انبارداری شوند. نگهدارنده های با کشتن باکتری ها از این پدیده جلوگیری می کنند.
مثال:
گلوتارآلدئید و تترا سدیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید یا ادتا (EDTA) از جمله نگهدارنده ها هستند.
هیدروتروپ ها:
وظیفه آن ها چیست؟
هیدروتروپ ها یا حل کننده ها ویژگی های ریزشی شوینده های مایع را به وسیله جلوگیری از تشکیل ژل یا جدا سازی آن ها در ته بطری را حمایت کرده و ثابت نگه می دارد.
چگونی عملکرد هیدروتروپ ها
هیدروتروپ ها مشابه سورفکتانت هایی که دارای دو سر هستند یک سر قطبی (هیدروتروپ) و سر غیر قطبی (هیدروفوبیک) دارند، هستند. علیرغم این شباهت ها این مواد معمولا کوچکتر و نسبت به مولکول های سورفکتانت کمتر خطی هستند. این مواد تشکیل میسل های سورفکتانت را در بطری منقطع می کند که می تواند باعث ساختار ژلی با ویسکوزیته بالا شود و فازهای نامحلول ایجاد کند. در این راه اضافه کردن هیدروتروپ در شوینده های مایع به یکنواخت ماندن ترکیبات در شوینده مایع و بهبود ویژگی های ریزشی مورد نیاز جهت مصرف آسان کمک می کند.
مثال:
سولفونات های آروماتیک زنجیر کوتاه مثل زایلین سولفونات، کوفن سولفونات، برخی گلایکول اتر سولفات ها و اوره.
کمک فرایند ها:
وظیفه آن ها چیست؟
این مواد ویژگی های فیزیکی شوینده های پارچه را در حین فرایند و انبارداری و مصرف، مصرف کننده بهبود می دهد.
چگونگی عملکرد کمک فرایند ها:
انواع مختلفی از این مواد وجود دارد:
رطوبت گیر ها قادر به پیوند چندین مولکول آب و تولید هیدرات ها هستند. این عمل به طور موثری هر نوع رطوبتی را گیر می اندازد و ایجاد پودرهای خشک و با خاصیت ریزش مناسب می کند. سدیم سولفات مثالی رایج از آن هاست.
حلال به انحلال ترکیبات شوینده در شوینده های لباس مایع کمک می کند.
برخی از حلال ها که امتزاج پذیر هستند قادر به حل کردن مواد اولیه در آب هستند. این حلال ها ترکیبی یکنواخت در شوینده های مایع ایجاد می کند.
الکل ها مثالی از حلال هایی است که اثری اضافی در کاهش نقطه انجماد شوینده های مایع دارد. این ماده از شکستن ویژگی های فیزیکی مواد شوینده که می تواند موجب تشکیل کریستال در انباداری سرد شود جلوگیری می کند. دیگر مثال ها شامل اتانول و پروپانول می شود.
تنظیم کننده های کف:
چه عملی انجام می دهند؟
تنظیم کننده های کف از تشکیل کف طی فرایند شستشو جلوگیری می کنند. علی الخصوص در ماشین های لباس شویی که از جلو بارگیری می شوند، انرژی مکانیکی از طریق برخورد دیواره های وان چرخان ایجاد می شود. مقادیر زیاد کف اثر به هم خوردن را خنثی کرده و شستشو اثر لازم را ندارد.
تنظیم کننده های کف از تشکیل کف به وسیله پخش سورفکتانت ها در فصل مشترک هوا – آب و تشکیل حباب جلوگیری می کنند و یا باعث می شوند حباب های کف یا سدهای هیدروفوب تشکیل شده در محیط شستشو متلاشی شوند.
مثال:
تنظیم کننده های کف عموما مولکول های بلند زنجیر روغنی یا هیدروفوب هستند. برخی صابون ها، سیلوکسلن ها و پارافین ها تنظیم کننده های کف بکار می روند.
بازدانده های خوردگی:
چه عملی انجام می دهند؟
این مواد از خوردگی سطوح فلزی ماشین لباسشویی در بخش های داخلی آن جلوگیری می کند. این مواد اهمیت چندانی ندارد چون اجزای در معرض ماشین لباس شویی معمولا از استیل ضد زنگ ساخته شده است.
وظیفه آنها چیست؟
برای رخداد خوردگی، عوامل زیر برای تولید یک سلول گالوانیک نیاز است:
آند (الکترود بار مثبت که از آن الکترون جاری می شود و عمل اکسیداسیون در آن رخ می دهد).
کاتد (الکترود بار منفی که الکترون ها به آن جاری می شوند و عمل کاهش در آن رخ می دهد).
سیم الکتریکی بین آند و کاتد (مثلا یک قطعه فلز)
یک مایع که می تواند بار آند و کاتد را یکدیگر متصل کند (الکترولیت)
در ماشین لباس شویی، کاتد و آند سطوح فلزی هستند که بین آن ها اختلاف بار وجود دارد حتی اگر این اختلاف بار لحظه ای باشد، سیم الکتریکی با سطوح فلزی بین این دو ناحیه تامین می شود و الکترولیت مخلوط آب و شوینده است. جریان الکتریسته در این سل موجب خوردگی سطوح فلزی به مرور زمان می شود. بازدارنده های خوردگی با جلوگیری و کاهش نواحی با اختلاف بار و تشکیل لایه ای نازک در آن محل نقش خود را ایفا می کنند.
مثال ها:
سدیم سیلیکات یک بازدارنده خوردگی رایج است.
سود پرک، با فرمول شیمیایی NaOH، از اصلی ترین مواد شیمیایی صنعتی است و تقریباً همه صنایع بزرگ را پوشش می دهد. سود سوزآور، کاستیک سودا جامد، نام های متداول دیگر این ماده است. شکل ظاهری این ماده به صورت پرک های شیری رنگ جامد دیده می شود و به شدت خاصیت قلیایی دارد. قوی ترین محلول های قلیایی در صنعت با همین سود جامد پرک تهیه می شوند و برای تنظیم PH محلول ها در مراحل مختلف تولید و ... به کار می روند. مشاهده مطلب
اگر بخواهید رنگ موهایتان را سه درجه از رنگ فعلی روشن تر نمایید، باید اول موها را دکلره کنید. | در مقاله دکلره مو چیست؟ از واژه ماده قلیایی استفاده شده است.
شیمی دکلره کردن
دکلره کردن یا بی رنگ کردن مو معمولاً با اکسید کردن ملانین (رنگ دانه های مو) انجام می شود. بسیاری از دکلره های مو از دو بطری تشکیل شده که با یکدیگر آمیخته می شوند. یک بطری حاوی ماده قلیایی و دیگری حاوی محلول آبی هیدروژن پراکساید می باشد.
دکلره های قوی تری نیز وجود دارند که حاوی ماده تقویت کننده (آمونیوم و پرسولفات های دیگر) می باشند و برخی انواع دیگر حاوی پیروسولفیت سودا که به محلول قلیایی اضافه می شود.
بسته به نوع رنگ مو از قبیل دائمی، نیمه دائمی و موقتی بودن از مواد شیمیایی مختلفی در ترکیب رنگ موها استفاده می شود. آمونیاک یکی از مواد تشکیل دهنده رنگ مو است که موجب جدا شدن کوتیکول های مو و نفوذ رنگ به داخل مو می شود. اولین رنگ موی شیمیایی با ماده فنیل اتیلن دی آمین ساخته شده است. | در مقاله شیمی رنگ مو از واژه ماده قلیایی استفاده شده است.
دو ماده شیمیایی پایه در تمام فرایندهای رنگ کردن مو شرکت دارند: ماده اول «پیروکسید هیدروژن» یا «اکسیدان» نام دارد. این ماده موجب حالت گرفتن مو و تثبیت رنگ آن می شود. استفاده از اکسیدان به مقدار زیاد، سولفور مو را خارج می کند. از دست رفتن سولفور مو نیز باعث زیری و نازکی تارهای مو می شود. در اکثر رنگ موها، میزان اکسیدان 30 درصد یا کمتر است. ماده دیگر تشکیل دهنده رنگ مو آمویناک نام دارد. این ماده قلیایی، در نتیجه ترکیب شدن اکسیدان با رنگ اولیه مو، به صورت کاتالیزور عمل و رنگ موها را روشن می کند. همچنین آمویناک موجب جدا شدن کوتیکول و نفوذ رنگ به درون پوسته مو می شود.
اولین رنگ موی شیمیایی توسط شیمی دان فرانسوی یوگن شولر با استفاده از ماده شیمیایی پارا فنیل اتیلن دی آمین ساخته شد. امروزه درصد خانم ها موهایشان را رنگ می کنند. بسته به نوع رنگ مو از قبیل دائمی، نیمه دائمی و موقتی بودن از مواد شیمیایی مختلفی در ترکیب رنگ موها استفاده می شود. ماده قلیایی آمونیاک و همچنین اتانول آمین ها و سدیم کربنات در رنگ موها استفاده می شوند. هیدروژن پر اکساید در درصدهای مختلف نیز در رنگ موهای نیمه دائمی و دائمی کاربرد دارد.
یکی از پرفروشترین و پرمصرفترین مواد شوینده، مایع دستشویی است. بسته به این که در تکنولوژی تولید مایع دستشویی از چه موادی استفاده میشود، این محصول میتواند ویژگیهای متفاوتی را به همراه داشته باشد. استفاده از این تکنولوژیها میتواند آنها را برای انواع پوستها، شرایط یا حتی کودکان و بزرگسالان مناسب سازد. | در مقاله آشنایی با مایع دستشویی و مواد اولیه آن از واژه ماده قلیایی استفاده شده است.
گام دوم: وقت ساخت صابون است
درست است که آنچه در قسمت قبل خواندید، کمی پیچیده بود؛ اما به طور کلی، تکنولوژی تولید مایع دستشویی بسیار ساده است. برای این کار از دو روش میتوانید استفاده کنید. در یکی از این روشها چربی گرم میشود و سپس با واکنش نسبت به یک ماده قلیایی مایع دستشویی را تشکیل میدهد. در نهایت، به آن آب و گلیسیرین اضافه میکنند تا ترکیب کامل شود.
در روش دیگر، چربیها با کمک بخار پرفشار به اسید چرب خام و گلیسیرین تقسیم یا هیدرولیز میشوند. پس از آن اسیدهای چرب تقطیر میشوند تا میزان خلوص آنها افزایش پیدا کند. سپس توسط یک ماده قلیایی مانند هیدروکسید سدیم خنثی میشوند و مایع تولید میشود.
استفاده از هیدروکسید سدیم (سود پرک) باعث تولید مایع سدیمی میشود که از آن به عنوان صابون سخت یاد میکنند. این صابونها برخلاف صابونهای نرم سختتر در آب حل میشوند. صابونهای نرم صابونهایی هستند که در ترکیب آنها از ماده قلیایی هیدروکسید پتاسیم استفاده میشود و میزان حلشوندگی آنها در آب بسیار بیشتر و سادهتر است. بسته به نوع نیاز خود میتوانید چربی را با یکی از این دو ماده ترکیب کنید.
English: Mr. Wipes Concentrated Dishwashing Liquid is equally effective for washing the dishes in cold and hot water. Its powerful content easily removes all types of the dirt and stains while providing energy, water and time saving. Biodegradable formula is environmentally friendly and does not contain phosphates, dye, chlorine bleach, strong acids and alkalies. Corn, coconut and palm oils and glycerin included into the formula, protect and smoothen the skin of your hands. Pleasant citrus smell leaves a fresh odor to your dishes at the same time preventing bad smell formation in the dishwashing sponges, clothes and the wash basins.
ترجمه به فارسی: مایع ظرفشویی تغلیظ شده Mr. Wipes به شکل یکنواخت و مؤثر، ظرف ها را با آب سرد و گرم می شوید. با برخورداری از ترکیبات قوی، همه نوع چرک و لکه را زدوده و موجب صرفه جویی در مصرف آب و انرژی می گردد. فرمولاسیون این محصول، سازگار با محیط زیست و زیست تخریب پذیر بوده و فاقد فسفات ها، مواد رنگی، سفیدکننده های کلردار، اسیدهای قوی و مواد قلیایی قوی می باشد. برای محافظت و نرمی پوست دست، حاوی روغن های ذرت، نارگیل، پالم و همچنین حاوی گلیسیرین می باشد. رایحه مرکبات، بوی مطبوعی به ظرف ها داده و از ایجاد بوی بد در اثر تماس با اسفنج، پارچه و سینک ظرفشویی جلوگیری می کند.
English: Mr. Wipes Gel Dishwashing Detergent For Machine, that is quickly soluble and has strong formula, cleans grease and dried-on food even at low temperature. It works brilliantly even in short-wash cycles for greater energy savings. Its formula is free of phosphates, chlorine bleach, acids and alkalies. It leaves no residue after washing. It can be used safely for all types of tableware like glass, crystal, porcelain and metals.
ترجمه به فارسی: ژل شوینده ماشین ظرفشویی Mr. Wipes دارای فرمولاسیونی قدرتمند بوده و به سرعت در آب حل می شود. چربی ها و باقی مانده مواد غذایی را در دمای پایین تمیز می کند. حتی در دوره های کوتاه مدت شستشو، به خوبی عمل نموده و موجب صرفه جویی بیشتر در مصرف انرژی می شود. فرمولاسیون این محصول، عاری از فسفات ها، سفیدکننده های کلردار، اسیدها و قلیاها می باشد. بعد از شستشو، لکه باقی نمی گذارد. برای تمام انواع ظروف از جمله شیشه، بلور، چینی و فلز قابل استفاده است.
معایب قالب های صابونی در برابر قالب های سیندت: صابون ها، محلول شستشویشان خاصیت قلیایی دارد و می تواند موجب تحریک و خشکی و فصل شدن پوست شود. اگرچه سازگاری آن ها با پوست با استفاده از چربی های مکمل یا سوپرفتینگ ایجنت ها اصلاح شده اما قالب های سیندت با توجه به اینکه پاک کنندگی ملایم تری دارند و می توانند به فرم ژل، مایع و موس های آئروسول استفاده شوند، محبوبیت بیشتری در بین مصرف کننده ها دارند.
منبع: پوچرز ، ص 411
بیلدرهای صنایع شوینده قلیاییت مورد نیاز برای پاک کنندگی را به محیط اضافه می کنند. سازنده ها یا بیلدرها ترکیباتی هستند که عمل پاک کنندگی دترجنت ها را افزایش می دهند. مثلا از تشکیل رسوبات اسیدی جلوگیری می کنند. روغن ها را امولسیون می کنند و از رسوب مجدد چرک جلوگیری می کنند. سدیم تری پلی فسفات، سدیم سیلیکات، سولفات سدیم، سدیم کربنات، سدیم پربورات از رایج ترین بیلدرهای صنایع شوینده هستند.
سیلیکات ها، با افزایش قلیاییت محلول شستشو، موجب معلق نگه داشتن چرک در محیط می شوند.
هیدروژن پروکسید، ماده ای است که مسئول اکسیداسیون مواد واسطه اولیه میباشد. این ماده همچنین رنگ طبیعی مو را روشن میکند و باعث از بین رفتن رنگ طبیعی مو (یوملانین و فائوملانین) میشود. واکنش های تشکیل دهنده رنگ در یک محیط قلیایی (با pH بالا) انجام میشود. به همین دلیل آمونیاک به فرمولاسیون رنگ مو اضافه میشود. این pH بالا رفته یا محیط قلیایی باعث میشود کوتیکول های مو متورم شده و باز شود. به این ترتیب، هیدروژن پرکسید و مولکول های رنگ میتواند وارد ساختار مو شده و از کوتیکول عبور نموده، وارد کورتکس شود. اتانول آمین میتواند به عنوان جایگزین استفاده شود تا محیط قلیایی ملایم تری ایجاد کند.
دترجنتها: با پایین آوردن کشش سطحی و افزایش نفوذ خمیردندان به پاک کنندگی کمک میکند و مواد باقیمانده روی سطح دندان را جدا میکند. دترجنتهای استفاده شده در خمیردندان باید بدون مزه، غیرسمی و غیرمحرک برای مخاط دهان باشند. دترجنتها همچنین مخاط دهان را با عمل امولسیون سازی میزدایند. نکته: صابون اولین ماده کف کننده است اما معایبی مثل پ هاش قلیایی، مزه بد و عدم سازگاری با بسیاری از مواد دارد.
مطلب فوق را در شبکه های اجتماعی زیر با دوستانتان به اشتراک بگذارید