آشنایی با صابون و صابون سازی

صابون بزنیم یا نزیم؟

در گذشته پدر بزرگ ها و مادر بزرگ های ما با کیسه وسفیدآب (همان روشور) خودشان را کیسه می کشیدند و بعد هم یک بار با لیف و صابون تنشان را می شستند و بیرون می آمدند. پوست شان هم خیلی بهتر از ما بود. با وجود اینکه ما از انواع شامپوهای_بدن و شامپوهای خارجی استفاده میکنیم.
چه رازی وجود دارد؟ چه چیزی را آنها رعایت می کردند که ما رعایت نمی کنیم؟


آیا صابون زدن خوب است یا بد؟

صابون دو ایراد بزرگ دارد:
اول اینکه پ هاش قلیایی دارد. در پستهای قبلی پ هاش آب صابون را برایتان اندازه گرفتم عدد ده و نیم بود
دوم اینکه با املاح آب واکنش داده و رسوب تشکیل می دهد. این رسوب در منافذپوست گیر می کند.
به همین علت اگر از صابون استفاده میکنید توصیه اکید آن است که به خوبی پوست تان را آبکشی کنید. در صورتیکه آبکشی نکنید، پوست مدت زمان بیشتری را با مواد قلیایی سپری می کند. ضمن اینکه رسوب ها منافذ پوست را می بندند و آن را مستعد مشکلاتی مثل آکنه میکنند.
وقتی به حمام میرویم و با صابون بدن خود را می شوییم مادامی که صابون روی بدن است پ هاش پوست قلیایی است. یعنی نیم ساعت در معرض قلیا قرار می گیرد. اما اگر خوب آبکشی کنیم، بعد از نیم ساعت پوست به حالت اول برمیگردد و مشکل حل می شود.
نکته مهم آن است که نباید صابون زدن به عادت روزانه تبدیل شود. در گذشته هفته ای یک یا دو بار حمام می رفتند. پوست ما می تواند هفته ای یک بار به مدت نیم ساعت این شرایط قلیایی را قبول کند. اما اگر هر روز صابون بزنیم، پوست حساس می شود.
از صابون نمی توانید به عنوان یک شوینده کامل و پاک کننده عمقی استفاده کنید. اگر صورتان را قبل از خواب با صابون می شویید حتما با استفاده از تونر پاکسازی تکمیلی را انجام دهید. تونرها آلودگی هایی را که صابون نتوانسته پاک کند از روی پوست می زداید و صابونی را که روی پوست رسوب کرده پاک می کنند.

بنابراین:
هفته ای یک بار مجاز هستید در حمام از صابون استفاده کنید! به شرطی که قبل از بیرون آمدن از حمام، به خوبی پوست بدن تان را آبکشی کنید تا هیچ اثری از صابون روی پوست باقی نماند.
اگر پوست حساس دارید از صابون استفاده نکنید
در قسمت هایی از بدن که دچار حساسیت یا جراحت هستید صابون نزنید.
از صابون نمی توانید به عنوان پاک کننده عمقی استفاده کنید. اگر با صابون صورت تان را میشویید، شستشوی خود را با تونر تکمیل کنید.
بعد از حمام، پوست تان را با حوله خشک کنید و درحالیکه هنوز کمی نم دارد از کرم یا لوسیون مرطوب کننده روی پوست استفاده کنید

شنیده میشه که میگن صورتتون رو با شامپو بچه بشورید میشه توضیح بدید این کار خوبه یا خیر ؟

شامپوهای بچه اگر حاوی سورفکتانتهای آنیونی باشند برای شستشوی صورت مناسب نیستند. باید لیست ترکیبات را بخوانید. سدیم لوریل اتر سولفات و سدیم لورت سولفات و آمونیوم لوریل سولفات ترکیباتی هستند که برای شستشوی صورت مناسب نیستند. برخی از شامپوهای بچه که هیچ کدام از ترکیبات فوق را ندارند در صورتیکه رقیق شوند از کف شان می توان برای شستشوی صورت استفاده کرد

فرق پن و صابون

پن ها همان صابون هستند هیچ فرقی ندارند. پن یک لغت فرانسوی است به معنای نان باگت که چون صابون های قالبی شبیه آنها ساخته می شده نام پن به خود گرفته است. در صورتیکه پن خریده اید به فهرست ترکیبات تشکیل دهنده نگاه کنید. اگر سدیم استئارات، سدیم پالمیتات یا سدیم پالم کرنلات دیدید بدانید که همان صابون است. البته در برخی از پن ها بخشی از فرمول را مواد شوینده سنتزی تشکیل داده است که به آنها پن های کمبو می گویند. که آنها هم حاوی صابون هستند. فقط شوینده های قالبی که ترکیبات ذکر شده را ندارند را می توان گفت صابون نیستند و با صابون فرق می کنند


پس صابونی که برای شستن دست هر روز چندین بار استفاده میشه چی ؟ چی جایگزین اون میشه ؟  بهترین جایگزین صابون برای شستشوی دست، فوم های دستشویی هستند



سوال: صابونهای که تماما با روغنهایگیاهی درست میشه یک سوپر فت ۵ تا ۱۰ درصد دارن ایا این درصد چربی میتونه پیشگیری کننده از صدمه قلیا به پوست باشه ؟ واگر نه ایا دراروپا وامریکا که با این درصد بالای استفاده کننده صابون های دستساز هستند هنوز پی به مضرات ان نبرده اند وایا دکتر صدمهslsوبقیه مواد دیگر در شامپوهای تجاری بیشتر است یا صابونهای گیاهی که گلیسیرین ان طی فرایندساخت گرفته نمیشود ممنون میشوم بنده وبسیاری از مردم را ازسردرگمی دربیاورید. صابون از واکنش یک قلیا - معمولا سود - با روغن های مختلف به دست می آید. در گذشته از چربی حیوانات –پی گوسفند و گاو - برای ساخت صابون استفاده می شده که الان تقریبا منسوخ شده است. امروزه معمولا از روغن پالم و پالم کرنل برای ساخت صابون استفاده می شود. البته هر روغنی را می توان به صابون تبدیل کرد اما این دو خیلی رایج هستند. برای کاهش اثرات خشک کنندگی صابون در اثر قلیا به آنها مواد چرب مثل پارافین اضافه می کنند که منظور از سوپرفت همان است. یعنی بعد از آنکه پخت صابون کامل شد در ظرف جداگانه ای به آن افزودنی هایی مثل پارافین اضافه میشود که کمی اثرات خشک کنندگی صابون در اثر قلیا را جبران کند که البته راهکار بسیار مناسبی است. اما در بهترین حالت مثل این است که شما با صابون بدنت را بشویی و بعد از بیرون آمدن از حمام پوست خود را چرب کنی. اما اگر صابون به خوبی ابکشی نشده باشد چرب کردن پوست نمی تواند اثرات قلیایی آن را خنثی کند همچنین رسوب هایی که در اثر واکنش با املاح آب بوجود آمده با چرب کردن پوست یا کرم زدن رفع نمی شود. در خصوص استفاده از صابون توصیه اکید بنده به کم استفاده کردن و آب کشی کردن کامل است. یعنی هفته ای یک بار مجازید در حمام از صابون استفاده کنید به شرط آنکه به خوبی ابکشی شود. در خصوص صابون های دست ساز هم این موضوع صدق می کند. در شامپوها و بدن شوهای تجاری از سدیم لوریل اتر سولفات استفاده می شود که از اس ال اس یا سدیم لوریل سولفات ملایم تر است اما در کل ماده خشنی است. به همین علت اگر از شامپو بدن برای استحمام استفاده میکنید بهتر است در یک ظرف با آب رقیق کنید، کف درست کنید و کف آن را با لیف به بدن بمالید. اضافه کردن گلیسیرین به صابون بعد از پخت هم ایده خوبی است و به حفظ رطوبت پوست کمک می کند اما باز هم مشکل قلیاییت و رسوب ناشی از صابون را حل نمی کند. امیدوارم توضیحاتم کامل بوده باشد.

فرمول صابون

چربی ها و روغن ها همانند هر استری دیگری هیدرولیز می شوند. اگر عمل هیدرولیز در برابر بازهایی چون هیدروکسید سدیم (سود سوزآور) انجام شود، عمل را صابونی کردن می نامند. به طور کلی نمک فلزی اسیدهای چرب را صابون می نامند

علت پاک کننده بودن صابون

مولکول صابون (سدیم استئارات) دارای دو بخش است. بخش نمکی (قطبی) و بخش هیدروکربنی (غیر قطبی). طرف نمکی مولکول، قطبی است و در آب حل می شود.
طرف هیدروکربنی ملکول، غیر قطبی است و در روغن حل می شود.
چرک ها معمولاً ذرات جامدی هستندکه بوسیله مواد روغنی به پارچه یا بدن چسبیده اند و با شستشوی ساده بوسیله آب زدوده نمی شوند. صابون با خصلت دوگانه ای که دارد، می تواند بین ملکول های آب و روغن پل بزند. به این ترتیب لکه چربی، بوسیله ملکول صابون از روی سطح زدوده شده، به طرف آب کشیده شده و در آب شناور می شود.

چرا صابون در آب های سخت خوب کف نمی کند؟

صابون نمک سدیمی اسیدهای چرب است که در آب قابل حل است. در آب سخت، مقادیر قابل توجهی یون کلسیم و یون منیزیم وجود دارد که جانشین یون سدیم شده، به صورت صابونهای غیر محلول در آمده و رسوب می کنند.

شستن موی سر با صابون

در صورتی که آب منطقه ای که در آن زندگی می کنید، املاح زیادی نداشته باشد، استفاده از صابون برای شستن موها موجب کدر شدن موها نمی شود. اما در آب سخت، املاح معدنی موجود در آب، با صابون واکنش نموده و روی سطح موها رسوبی تشکیل می دهند که موها را کدر می کند. اما در شامپوهای ترکیباتی مثل E.D.T.A وجود دارد که از رسوب املاح روی موی سر جلوگیری می کند.
از طرفی وجود قلیای آزاد در اکثر صابونها وجود دارد. این قلیا، موجب خشک شدن بیش از حد موها می شود. شستن موها با صابون برای موی سر چرب قابل تحمل است اما صابون، موهای خشک را کدر و زبر می کند.

ساخت صابون در آزمایشگاه با روش تجربی احسان حسنانی

برای صابونی کردن ۱۵۰ گرم چربی، می توان از یک ارلن ۵۰۰ میلی لیتری استفاده نمود.
برای اتصال ارلن به کندانسور، بهتر است از یک شیلنگ استفاده شود.
•  برای اینکه واکنش بهتر انجام شود، لازم است حدود ۱۰۰ میلی لیتر آب و ۵۰ میلی لیتر الکل به محیط واکنش اضافه شود.
•  اگر چربی مورد نیاز، مخلوطی از روغن پالم و روغن پالم کرنل به نسبت ۸۰ به ۲۰ (یعنی ۱۲۰ گرم روغن پالم و ۳۰ گرم روغن پالم کرنل) باشد، مقدار سود مورد نیاز برای واکنش، ۲۲/۵ گرم خواهد بود .
•  بهتر است ۰/۵ تا ۱ گرم سود بیشتر از مقدار محاسبه شده استفاده کنید.
•  سود مورد نیاز را ابتدا در آب یخ حل کنید.
در ظرف واکنش یک عدد مگنت انداخته و با دو عدد هات پلیت در کنار هم که یکی فقط عمل اختلاط را انجام می دهد و دیگری هم اختلاط و هم حرارت، واکنش را تا ۳ ساعت ادامه دهید
وقتی هنوز واکنش صابونی شدن کامل نشده، احتمال سر رفتن صابون وجود دارد. اما وقتی واکنش کامل شد به هیچ وجه صابون سر نمی رود.
در این سه ساعت هر وقت مخلوط واکنش خواست سر برود، ظرف واکنش را از هات پلیت به کلد پلیت منتقل کنید.
پس از تخلیه محتویات ظرف واکنش، محتویات را به آرامی به ظرف رو باز منتقل نموده و زیر هود قرار دهید تا الکل آن تبخیر شود.
وقتی خشک شد، بوی صابون قابل تشخیص خواهد بود اما قبل از خشک شدن هنوز بوی الکل می دهد.

صابون سازی در کارخانه

چربی ذوب شده به همراه سود در دیگهای بخار پخته می شود، محصول زیرین (آب + گلیسیرین) است. محصول فوقانی چربی صابونی نشده و محصول میانی صابون است که توسط Gear Pump به مراحل بعدی پمپ می شود. محلول آب و گلیسیرین را در حوضچه تبخیر توسط فوارده در شرایطی قرار می دهند که آب این محلول تا اندازه زیادی تبخیر شود و بعد به خارج از شرکت و در شرکتهای دیگری که تکنولوژی جداسازی کامل و بازیابی گلیسرین را دارند فرستاده می شود. صابون (محصول میانی دیگ) به قسمت خردکن و خشک کن فرستاده می شود تا آب ان گرفته شود، صابون در این حالت detergency بالایی دارد ولی بوی مطبوعی ندارد و تا حدودی skin-irritant است. بنا به این دلیل در یکی از مراحل به این صابون، کرم، رنگ و اسانس اضافه می کنند و بالاخره به قسمت شمش کننده و قاب کننده می فرستند. در مرحله آخر مارک مورد نظر را خورده، وارد بسته بندی می شود.

پخت صابون

فرایند صابون سازی شباهت زیادی با آشپزی دارد. یکی از روش های آشپزی، بخارپز کردن است. در صنعت صابون سازی، از تانکهای فلزی بزرگ با حدود ۱۰۰ تن گنجایش به کمک بخار که از زیر تانک وارد می شود چربی به همراه سود کاستیک ۴۵ درصد وزنی در زمان نسبتا طولانی (حدود ۴۸ ساعت) پخته می شود. به علت تشابهی که این پروسه با پخت غذا دارد، این فرایند را پخت صابون می نامند.

دم کردن صابون

دم کردن صابون هم شباهت زیادی به دم کردن چای دارد. برای دم کردن چای، چای خشک را در آب جوش ریخته به مدت ۲۰ دقیقه در دمای ۸۰ درجه سانتی گراد نگه می داریم. دم کردن صابون هم تقریباً به همین شکل است، با این تفاوت که صابون پخته شده را به مدت ۷۲ ساعت در مخازن بزرگ در دمای ۸۰ درجه نگه می دارند. سپس برای اضافه کردن مواد دیگر به مراحل بعدی (خشک کردن، نودل کردن و ...) منتقل می کنند.

پ هاش صابون چند است؟

تعریف پ هاش این است: غلظت یون هیدروژن در محلول آبی در مقیاس لگاریتمی.

از آنجا که صابون جامد است برای آن پ هاش تعریف نمی شود. چون در این تعریف گفته ایم یک محلول!
اما می توان پ هاش محلول رقیق شده صابون را به دست آورده و آن را بیان کرد. صابون رقیق شده پ هاش حدود 10 دارد.

چرا با افزودن مواد اسیدی مثل اسید سیتریک پ هاش صابون را تنظیم نمی کنند؟

همانطور که گفتم صابون پ هاش ندارد. برای صابون کمیت دیگری به نام قلیاییت آزاد تعریف می کنند. که با روش تیتراسیون قابل اندازه گیری است. یک صابون خوب صابونی است که قلیایت آزاد نداشته باشد. از طرفی وجود اسیدچرب آزاد هم باعث ناپایداری صابون می شود. هر دو کمیت برای صابون اندازه گیری می شود.
در صورتی که مواد اسیدی به صابون اضافه کنیم، صابون دو فاز می شود.

1- سدیم لوریل سولفات = Sodium Lauryl Sulfate سدیم لوریل سولفات 

2- روغن پالم کرنل = Palm Kernel Oil روغن پالم کرنل، روغن هسته پالم

3- سدیم استئارات = Sodium Stearate

4- اسید سیتریک = Citric Acid سیتریک اسید

5- اسیدهای چرب = Fatty Acids اسیدهای چرب، مواد سازنده چربی ها و روغن ها

exogenous fatty acids = اسیدهای چرب منابع خارجی

non-esterified fatty acids, NEFA = اسیدهای چرب استری نشده

6- یون منیزیم = Magnasium Ion یون منیزیم

7- شامپو بدن = Body Shampoo شامپو بدن

8- یون کلسیم = Calcium Ion یون کلسیم

9- روغن پالم = Palm Oil روغن پالم، روغن نخل

10- پوست حساس = Sensitive Skin پوست حساس
پوست حساس
wearable UV patch technology
hypersensitive skin of babies = پوست فوق حساس کودکان 

Cleansing milks are non-foaming lotions designed to cleanse dry and sensitive skin types = شیرپاک کن ها یا شیرهای کلنزر لوسیون های غیر کف زا هستند که برای تمیز کردن پوست خشک و حساس طراحی شده اند

Alcohol-free toners can be sprayed on the face and are best suitable for dry and sensitive skin types = تونرهای بدون الکل را می توان روی صورت اسپری کرد. این تونرها برای پوست های خشک و حساس بیشترین سازگاری را دارند

Sensitive skin is characterized by thinned, redness prone, and it is easily inflamed by skincare products = پوست حساس معمولا نازک است، مستعد قرمزی است، در اثر مصرف محصولات مراقبت از پوست به راحتی ملتهب می شود

11- سورفکتانت = Surfactant سورفکتانت، ماده فعال سطحی
apply to damp hair and lather = روی موی نمدار مالیده و کف تشکیل دهید سورفکتانت، ماده فعال سطحی 

biosurfactants = بیوسورفکتانت ها

surfactant-free = محصولات فاقد سورفکتانت

surfactant or emulsifier = سورفکتانت یا امولسیفایر

biosurfactants, amphiphilic compounds produced on living surfaces = بیوسورفکتانت ها، ترکیبات آمفی فیلی (دو خصلتی) که توسط ارگانیسم های سطحی تولید می شوند 

micelles, micelle, aggregate of surfactant molecules that arrange themselves in a spherical form in aqueous solutions = میسل، مایسل، تجمع مولکول های سورفکتانت که به شکل کروی در محلول آبی

12- شامپوها = Shampoos شامپوها
مثلا رزورسینول در فرمولاسیون رنگ موبه عنوان کوپلر استفاده می شود.
selenium shampoos = شامپوهای سلنیوم

shampoos, shampoo = شامپو، شامپوها 

selenium shampoos, Shampoos containing selenium sulfide such as Head & Shoulders. Selenium sulfide is a key ingredient in dandruff shampoos; it treats seborrheic dermatitis, dandruff and tinea versicolor. = شامپوهای حاوی سلنیوم سولفید مثل برخی شامپوهای هد اندر شولد؛ سولفید سلنیوم یکی از ترکیبات کلیدی در شامپوهای ضدشوره است و سبوره درماتیت را نیز درمان می کند

13- خشک کردن = Drying خشک کردن

blow-drying = خشک کردن مو با سشوار 

14- هات پلیت = Hot Plate یکی از وسایل آزمایشگاهی که علاوه بر حرارت دادن، ایجاد اختلاط نیز می نماید؛ هات پلیت را معمولاً با مگنت استفاده می کنند. هات پلیت یک وسیله برقی است، هات پلیت در آشپزی هم کاربرد دارد. 

15- هیدرولیز = Hydrolysis

16- غیر قطبی = Non Polar غیر قطبی

17- ناپایدار = Unstable ناپایدار

Un-scented, unstable, unsaturated = فاقدمواد معطر، ناپایدار، غیر اشباغ

18- گلیسیرین = Glycerin گلیسرین
موی زبر گلیسیرین

Glycerol, glycerin = گلیسرول، گلیسرین

vegetable glycerin = گلیسرین گیاهی

19- صابون ها = Soaps صابون ها

Cold cream soaps = صابون های حاوی کلدکرم 

antimicrobial soaps = صابون های آنتی میکروبی

20- افزودنی = Additive ماده افزودنی، ماده ای که به محصول اضافه می شود. 
مثلاً زین کلیر از تکنولوژی انقلابی index match استفاده می کند.

21- قلیاییت = Alkalinity قلیاییت

22- آمونیوم = Ammonium آمونیوم

23- کدر شدن = Dullness کدورت، کرد بودن

hair dullness = تیرگی مو، کدورت مو 

24- بازیابی = Restore بازیابی

restores the lipid matrix = بازیابی ماتریس لیپیدی

25- آنیونی = Anionic آنیونی، دارای بار الکتریکی منفی

26- آب سخت = Hard Water آب سخت

27- لوسیون = Lotion لوسیون
لوسیون ها

lotion 2 = لوسیون

Body lotion = لوسیون بدن

lotion-like = لوسیون مانند

tanning lotion = لوسیون برنزه کننده

unscented lotion = لوسیون بدون بو که قبل از مصرف عطر و ادکلن استفاده می شود

Oil-control lotion = لوسیون کنترل چربی 

moisturizing lotion = لوسیون مرطوب کننده

Or lotions that help rebalance the pH = لوسیون هایی که به متعادل کردن پ هاش کمک می کنند

Most lotions are oil-in-water emulsions = اغلب لوسیون ها امولسیون روغن در آب هستند

lotions that contain smaller amounts of emollients = لوسیون هایی که حاوی امولینت کمتری هستند

first sunless tanning lotion was introduced in 1960 = اولین لوسیون برنزه کننده بدون آفتاب در سال 1960 معرفی شد

Cleansing milks are non-foaming lotions designed to cleanse dry and sensitive skin types = شیرپاک کن ها یا شیرهای کلنزر لوسیون های غیر کف زا هستند که برای تمیز کردن پوست خشک و حساس طراحی شده اند

28- اختلاط = Stirring همزدن، اختلاط

longer stirring = هم زدن به مدت طولانی تر 

strong stirring = هم زدن شدید 

agitation, stirring = هم زدن شدید همراه با ایجاد تلاطم

29- حساسیت = Sensitivity حساسیت

Sun sensitivity = حساسیت پوست در برابر آفتاب

Skin sensitivity test = تست حساسیت پوست

hypersensitivity reaction = واکنش های حساسیتی

30- تونرها = Toners تونرها

Toners also known as fresheners or astringent = به تونرها فرشنر و قابض هم گفته می شود

Alcohol-free toners can be sprayed on the face and are best suitable for dry and sensitive skin types = تونرهای بدون الکل را می توان روی صورت اسپری کرد. این تونرها برای پوست های خشک و حساس بیشترین سازگاری را دارند

مطلب فوق را در شبکه های اجتماعی زیر با دوستانتان به اشتراک بگذارید