احسانحُسنانی
مدرس مراقبت از پوست
برای دریافت آموزش های رایگان، کلمه هدایا را با واتسپ به شماره 09017562749 بفرستید.
برای اطلاع از سرفصلهای پکیج آموزشی مراقبت از پوست و مو، کلمه پکیج را با واتسپ به شماره 09101971690 بفرستید.
شماره های درج شده فقط برای دریافت آموزش های رایگان و اطلاع در مورد پکیج های آموزشی و وبینارها است.
در حال حاضر فرصت پاسخگویی به سوالات وجود ندارد.
چکیده: پوست نوزادان و کودکان تفاوت زیادی با پوست نوجوانان و بزرگسالان دارد. پوست نوزاد از پوست فرد بالغ بسیار نازک تر بوده، کمتر شاخی شده، کم موتر است و رطوبت بیشتری دارد. ضخامت پوست، رطوبت پوست، میزان فعالیت غدد سبابه، توانایی پوست نوزاد برای مقابله با عفونت، تفاوت در سیستم ایمنی از جمله این تفاوت ها می باشند. بنابراین به مراقبت های خاصی نیاز دارد و محصولات آرایشی بهداشتی و مراقبت از پوست خاصی را می طلبد.
پوست نوزاد تفاوت های زیادی با پوست یک فرد بالغ و حتی نوجوان دارد. پوست نوزاد بسیار نازک تر بوده، کمتر شاخی (cornified) شده،
کم مو تر است و رطوبت بیشتری دارد. همان گونه که در بخش آشنایی با پوست ذکر گردید، غدد سباسه در پوست نوزاد نیز وجود دارد. میزان تبخیر نامحسوس پوست (TEWL)
در نوزادان کمتر است.
نوزاد توان اندکی برای مقابله با عفونت ها دارد و بخش زیادی از توانایی سیستم ایمنی او وابسته به پادتن هایی است که از طریق شیر مادر دریافت می کند. بدیهی است در این شرایط پوست نوزاد بیشتر در خطر بروز تحریک و عفونت است. ساختار نازک و هیدراته آن امکان نفوذ بیشتر مواد را به پوست فراهم می سازد.
آناتومی و فیزیولوژی پوست نوزاد
هفت تا هشت روز بعد از اینکه نطفه بارور شد، پوست بدن جنین شروع به تشکیل و توسعه می کند. در هفته ۲۲ تا ۲۴ حاملگی، اپیدرم به فرم کراتینیزه در می آید. در سه ماهه آخر حاملگی، اپیدرم به طور کامل تشکیل می شود. هرچند که تا زمان تولد، لایه شاخی هنوز خاصیت سدی ندارد. به همین علت نوزادان نارس اتلاف نامحسوس رطوبت TEWL پوستشان بسیار زیاد است.
مزودرم (لایه میانی پوست) جنین، از روز هجدهم یا نوزدهم بعد از باروری تشکیل می شود. تکامل بخش میانی پوست تا زمان تولد ادامه می یابد به طوری که ضخامت لایه مزودرم پوست نوزاد در هنگام تولد حدود
۶۰ درصد ضخامت مزودرم پوست یک انسان بالغ را به دست می آورد.
مشکلات رایج پوست نوزادان
از جمله مشکلاتی که ویژه این دوره از زندگی است،
ادرار سوختگی (nappy or diaper rash)
با شدت های مختلف می باشد.
این مشکل ناشی از همراه شدن دو عامل است:
• پوشیده بودن محل
• دفع غیرقابل کنترل ادرار و مدفوع در نوزاد
بسته بودن ناحیه پوشانده شده توسط پوشک یا کهنه، شرایط گرم و مرطوبی را برای رشد باکتری ها فراهم می سازد. متابولیت های حاصل از این میکروارگانیسم ها (به ویژه
Brevibacterium ammoniagenes که از ادرار تغذیه می کند و متابولیت آمویناک ایجاد می نماید) همراه با حالت سایش ناشی از کهنه یا پوشک، سبب تحریک و سرخی پوست در این ناحیه می گردد. در صورت عدم درمان و پیشرفت عارضه، ناحیه مورد نظر دچار زخم می گردد که این زخم می تواند دچار عفونت ثانویه تب زا و پیچیده شدن وضعیت نوزاد گردد.
پوست نوزاد در معرض خطر بروز زخم های دیگری نیز می باشد که مهم ترین آن ها اکزمای نوزادی (infantile eczema)، که در مورد علت بروز آن نظرات متناقضی وجود دارد ولی یکی از عوامل آن رژیم غذایی نوزاد است و زرد زخم نوزادی (impetigo neonatorum) که نوعی زردزخم همراه با تاول ناشی از عفونت استافیلوکوکی در نوزاد است، می باشد. البته این موارد در محدوده بیماری ها قرار می گیرند و مربوط به محدوده بحث محصولات آرایشی بهداشتی نمی باشد.
درماتیت ناحیه پوشک
درماتیت ناحیه پوشک واژه ایست که به درماتیت تماسی پوست نوزادان اطلاق می شود.
درماتیت پوشک احتمالاً شایع ترین نوع ضایعات پوشک است که به علت فعالیت آنزیمها یا اثر شیمیایی ماده آمونیاک (محصول فعالیت باکتری های تجزیه کننده اوره) ایجاد می شود. این عارضه معمولاً در اثر عفونت با قارچی به نام کاندیدا تشدید می شود.
افزایش pH در اثر خاصیت قلیایی ادرار موجب افزایش فعالیت آنزیم های لیپاز و پروتئاز موجود در مدفوع گردیده و موجب تحریک پوست می شود. در سن 3 تا 10 ماهگی، درماتیت ناحیه پوشک بسیار شایع است. و در سن 6 تا 9 ماهگی به اوج می رسد.
برای درمان درماتیت های ناحیه پوشک معمولاً از کورتیکواستروئیدها استفاده می شود. برای تکمیل درمان، امولینت های حاوی زینک اکساید استفاده می شوند. زینک اکساید یک ماده پرکاربرد در صنایع آرایشی بهداشتی است که در کنار خواص دیگر خاصیت قابض نیز دارد، اندکی ضدعفونی کننده است و از پوست در برابر ادرار و مدفوع محافظت می کند.
کرم های حاوی زینک اکساید معمولا برای پوشاندن پوست ناحیه پوشک با یک لایه ضخیم استفاده می شوند.
درماتیت ناحیه پوشک گاهی با عفونت در اثر قارچ کاندیدا آلبیکانز همراه می شود. استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک، معمولاً نوزادان را مستعد ایجاد چنین عارضه ای می نماید.
مراقبت از پوست کودک
فرآورده های کودک باید دارای ویژگی های خاص باشند که در سه قالب کلی زیر می توان آن ها را خلاصه نمود
- پوست را در برابر عوامل محیطی آسیب رسان محافظت نماید.
- توان پاکسازی پوست از سبوم، کثیفی ها و مواد دفعی داشته باشد.
- تا حد امکان سطح پوست را خشک نگاه دارد.
محصولات آرایشی بهداشتی مراقبت از کودکان به سه دسته بزرگ تقسیم بندی می شوند: محصولات پاک کننده، محصولات مراقبت کننده و محصولات محافظت کننده.
محصولات پاک کننده مناسب نوزادان
کودک را از بدو تولد می توان حمام نمود. البته استحمام روزانه پوست نوزاد توصیه نمی شود. زیرا به خشکی پوست او می انجامد. دو تا سه روز یک بار کافیست. دمای حمام بهتر است بین 36 تا 37 درجه سانتیگراد باشد. شامپوهای مناسب نوزادان، شامپوهایی هستند که موجب تحریک چشم نمی شوند. بهتر است شامپو از ویسکوزیته مناسبی برخوردار باشد تا وارد چشم نشود.
برای پاکسازی ناحیه پوشک معمولاً از روغن های معدنی و ترکیبات حاوی آن استفاده می شود. از صابون های حاوی مواد قلیایی برای شست و شوی پوست بدن کودک استفاده نکنید. برای پاکسازی پوست صورت و نواحی تناسلی کودک از پاک کننده های مایع استفاده نمایید.
بی تردید یکی از موارد مهم در مورد کودکان پاک نمودن پوست به ویژه در ناحیه باسن و کشاله ران است. فرآورده های مربوط به پاک نمودن پوست کودکان نیز همانند بزرگسالان شامل آب و صابون، روغن ها، امولسیون ها و ژل های حاوی پاک کننده و دستمال های پاک کننده، می باشد. همانگونه که ذکر گردید فعالیت میکروارگانیسم ها نیز در بروز ادرارسوختگی مؤثر است، به همین علت برخی از فرآورده های پاک کننده نوزادان حاوی مواد میکروب کش (germicide) می باشند. از جمله این مواد می توان به ستیل تری متیل آمونیوم بروماید، آلکیل دی متیل بنزیل آمونیوم کلراید، ستیل پیریدینیوم کلراید و بنزوتونیوم کلراید اشاره نمود. حضور این مواد تا حد زیادی از ادرارسوختگی پیشگیری می کند.
محصولات مراقبت از پوست نوزاد
برای مراقبت از پوست نوزاد، عموماً از لوسیون های مرطوب کننده استفاده می شود. این محصولات راحت تر در سطح پوست پخش می شوند و کاربرد آسان تری دارند. این لوسیون ها برای پرهیز از بروز حساسیت های پوستی در کودکان، یا فاقد ماده معطره هستند و یا مقادیر بسیار اندکی خوشبوکننده دارند. لوسیون های با پایه امولسیونی، شیرپاک کن (cleansing milk) نیز نامیده می شوند. این امولسیون ها معمولاً دارای امولسیفایرهای آنیونی و یا امولسیفایرهای غیریونی می باشند.
استفاده از روغن های بچه نیز تأثیر مناسبی در پیشگیری از بروز ادرارسوختگی دارد. این روغن ها معمولاً متشکل از روغن های گیاهی، مشتقات لانولین و الکل ها و استرهای درشت ملکول، می باشند. در بسیاری از محصولات روغن بچه، از پارافین مایع با خلوص زیاد، کمی ماده خوشبوکننده و اندکی افزایش دهنده های حلالیت (solubilizer) نیز استفاده می شود.
محصولات محافظت از پوست نوزاد
از فرآورده های محافظ سنتی برای درمان ادرارسوختگی در کودکان، کرم ها و یا پمادهای حاوی روغن کرچک و زینک اکساید می باشند. زینک اکساید دارای اثرات خفیف ضدعفونی کنندگی، قابض و ضدالتهاب می باشد و در فرآورده های ادرارسوختگی در مقادیر 10-2 درصد به کار می رود.
سایر موادی که در فرآورده های زینک اکساید به منظور اثرات پوشانندگی استفاده می شود شامل وازلین، روغن کرچک، موم زنبور عسل، لانولین، روغن سیلیکون و موم های پلی اتیلنی، می باشند. عصاره های گیاهی نیز در فرآورده های ضد ادرارسوختگی، مورد استفاده قرار می گیرد.
پودرهای بچه یکی دیگر از محصولات سنتی می باشد. کاربرد این فرآورده معمولاً خشک و لغزنده (lubricant) نمودن سطح پوست پس از شستن و استفاده از روغن یا لوسیون های پاک کننده است. معمولاً بخش عمده این فرآورده را پودر تالک تشکیل می دهد، ولی از آنجایی که این ماده دارای اثرات جاذب نمی باشد، همراه با آن از پودرهای جاذبی مانند کائولن، سیلیکات آلومینیوم هیدراته، منیزیم کربنات، کلسیم کربنات، نشاسته و سیلیکا، نیز استفاده می شود. برای افزایش میزان چسبندگی پودر به پوست همراه با افزایش اثرات ضد آب، مواد دیگری مانند استئارات های آلومینیوم، روی و منیزیم؛ ستیل الکل، استئاریل الکل و زینک اکساید به فرمولاسیون پودر بچه اضافه می شوند.
یکی از مشکلات فرآورده های حاوی تالک، احتمال آلودگی آن به میکروارگانیسم ها می باشد. روش های مختلفی برای استریل نمودن پودر تالک وجود دارد. روش های حرارتی گاه اثربخشی کاملی ندارند، در مقابل استفاده از گاز اتیلن اکساید اگرچه کارایی بالایی دارد، ولی باقی ماندن مواد تحریک زا می تواند سبب مشکلاتی برای کودک شود.
استفاده از تالک به صورت پودری در فرآورده های کودکان زیر 3 سال در تاریخ 24 مرداد 94 ممنوع گردیده و ممانعت از صدور و تمدید مجوزهای بهداشتی این گونه محصولات از تاریخ 1 فروردین 95 ممنوع است.
در برخی از پودرهای بچه از بوریک اسید یا بورات ها، با اثرات ضدعفونی کنندگی خفیف استفاده می شود، ولی به علت این که این مواد بالقوه سمی می باشند، امروزه کمتر از آن ها استفاده می شود.
از جمله فرآورده های دیگر که برای کودکان باید مورد توجه قرار گیرد، فرآورده های ضدآفتاب می باشند. معمولاً پوشش مناسب برای کودک تا حدود ۹۰ درصد مؤثر است، ولی لازم است تا از فرآورده های ضدآفتاب غافل نبود. معمولاً پدرها و مادرها یا از استفاده از این کرم ها پرهیز می کنند و یا فراموش می کنند تا کاربرد فرآورده را تجدید نمایند. کرم های ضدآفتاب کودک باید توان محافظت در برابر هر دو محدوده اشعه UVA و UVB داشته باشد و میزان SPF آن تا حدودی بالا باشد؛ و در طی روز استفاده از آن چندبار تکرار گردد.
میزان فرآورده ها در سطح پوست باید حدود ۰/۵ تا ۱/۵ میلی گرم به ازای هر سانتیمتر مربع از سطح پوست باشد. حفظ ضخامت مناسب از فرآورده و یکنواختی توزیع آن دارای اهمیت است. همچنین باید دقت داشت تا مناطقی مانند گوش، گردن و پاها، از دریافت فرآورده محروم نشوند.
نوع مواد ضدآفتاب نیز مهم است. در فرآورده های کودک می بایست از مواد سالم استفاده نمود تا از بروز حساسیت و تحریکات پوستی پرهیز شد. اروپا نانوذرات زینک اکساید و تیتانیم دی اکساید را مناسب می دانند و SPF حدود ۸ را توصیه می کنند.
fungus, eukaryotic organisms that includes unicellular microorganisms such as yeasts and molds, as well as multicellular fungi = قارچ، ارگانیسم یوکاریوتیکی که شامل میکروارگانیسم های تک سلولی مثل مخمر و کپک و همچنین قارچ های چند سلولی می شود.
3- کورتیکواستروئید = Corticosteroid کورتیکواستروئید، موثرترین درمان درماتیت، سرکوب کننده حالت های التهابی
کلاژن و الاستین نقش اساسی در سفتی و قوام پوست دارند. corticosteroids = کورتون ها، کورتیکواستروئیدها
7- درماتیت تماسی = Contact Dermatitis درماتیت تماسی، این نوع درماتیت به علت استفاده از مواد آرایشی بوجود می آید. دو نوع است: درماتیت تماسی تحریکی، درماتیت تماسی آلرژیک
fungus, eukaryotic organisms that includes unicellular microorganisms such as yeasts and molds, as well as multicellular fungi = قارچ، ارگانیسم یوکاریوتیکی که شامل میکروارگانیسم های تک سلولی مثل مخمر و کپک و همچنین قارچ های چند سلولی می شود.
10- اتیلن اکساید = Ethylene Oxide اتیلن اکساید، اکسید اتیلن، ترکیب گازی با دو اتم کربن و یک اتم اکسیژن که برای سنتز اتیلن گلایکول و همچنین سدیم لوریل اتر سولفات و سایر ترکیبات اتوکسیله استفاده می شود. اتیلن اکساید سمی بوده و برای استریل کردن هم کاربرد دارد، دی اکسان از به هم پیوستن دو اتم اتیلن اکساید به وجود می آید.
sebum in the sebaceous glands = سبوم در غدد سبابه
sebocyte, any of the cells that make up the sebaceous glands, and secrete sebum = سبوسیت، سبوسایت، سلول های تشکیل دهنده غدد سبابه که سبوم ترشح می کنند
lanoline, wool wax, wool grease, a wax secreted by the sebaceous glands of wool-bearing animals = لانولین، موم پشم، چربی پشم، روغن پشم گوسفند، ماده مومی یا چرب که توسط غدد سبابه حیوانات پشم دار مثل گوسفند ترشح می شود
silicone free = عاری از سیلیکون، بدون سیلیکون
عددی برای اندازه گیری میزان محافظت یک فرآورده ضد آفتاب از پوست در برابر پرتوهای آفتاب که به اختصار SPF نامیده می شود. silicone coated = پوشیده با سیلیکون
silicon rubber replica = رپلیکای سیلیکون کائوچو
silicone-based primers = پرایمرهای سیلیکونی
silicone-like skin feel = احساس لمس پوستی شبیه سیلیکون، نرم و لغزنده مثل سیلیکون
to substitute silicones = برای جایگزین کردن با ترکیبات سیلیکونی (دایمتیکون ها و سیلوکسان ها )
oil phase containing only silicones = فاز روغنی شامل فقط سیلیكون
silicone oil, liquid polymerized siloxane with organic side chains. The most important member is polydimethylsiloxane = روغن سیلیکون، سیلوکسان مایع پلیمریزه شده دارای شاخه های آلی و ارگانیک
Silicone Elastomer Blend, Dow Corning® 9040, a mixture of high molecular weight silicone elastomer in cyclopentasiloxane = آمیزه الاستومر سیلیکون