احسانحُسنانی
مدرس مراقبت از پوست
برای دریافت آموزش های رایگان، کلمه هدایا را با واتسپ به شماره 09017562749 بفرستید.
برای اطلاع از سرفصلهای پکیج آموزشی مراقبت از پوست و مو، کلمه پکیج را با واتسپ به شماره 09101971690 بفرستید.
شماره های درج شده فقط برای دریافت آموزش های رایگان و اطلاع در مورد پکیج های آموزشی و وبینارها است.
در حال حاضر فرصت پاسخگویی به سوالات وجود ندارد.
چکیده: به بوی خاص یک ماده منفرد، نُوت می گویند. به مخلوط دو یا تعداد بیشتری ماده که زمینه بویایی یکسان دارند، آکورد گفته می شود.
منظور از نوت و آکورد در عطریات چیست؟
تعاریف:
به بوی خاص یک ماده منفرد، نُوت می گویند.
به مخلوط دو یا تعداد بیشتری ماده که زمینه بویایی یکسان دارند، آکورد گفته می شود.
مثلاً کومارین، پاچولی و خزه بلوط چهار ماده با زمینه بویایی یکسان هستند که آکورد اصلی عطرهای فوژر را تشکیل می دهند. نوت های کومارین، پاچولی و خزه بلوط همگی در ساختار یک عطر فوژر در بخش نوت های پایه قرار می گیرند.
برای روشن شدن مفهوم نوت و آکورد در برخی کتاب ها، عطر را به یک قطعه موسیقی تشبیه می کنند. اما این تشبیه، موضوع را برای بسیاری از افراد نه تنها ساده نمی کند، بلکه پیچیده تر هم می کند. چون خیلی ها مثل من از موسیقی هیچ نمی دانند. به این ترتیب بیش از پیش گیج می شوند.
برای سادگی بیشتر من در کلاس هایم معمولا عطر را به یک قطعه شعر تشبیه می کنم. همانطور که می دانیم شعرها از مصراع ها و ابیات تشکیل شده است. خود مصراع ها و بیت ها، مجموعه ای از کلمات هستند که با هماهنگی خاصی در کنار هم قرار گرفته اند. با این تعبیر می توان آکوردها را به مصراع ها و ابیات یک شعر تشبیه کرد.
کلمات در یک شعر مثل مولکول های مواد منفرد درساختار عطر هستند. به ملکول های مواد منفرد، نوت عطر گفته می شود.
مصراع ها و ابیات در یک شعر، مثل بسته های هماهنگ کلمات هستند. به بسته های هماهنگ نوت های عطر آکورد عطر گفته می شود.
تقسیم بندی نوت های عطر
گفتیم که به هر یک از مواد تشکیل دهنده اسانس یا عطر، نوت آن عطر گفته می شود. مواد و ترکیبات بی شماری وجود دارد که می توان با هم آمیخت و عطر درست کرد. باید توجه داشته باشیم که از آمیختن تصادفی مواد مختلف نمی توان عطر ساخت. درست مانند آن است که فردی که چیزی از ساز نمی داند پشت پیانو بنشیند و بخواهد بنوازد. مطمئنا یک صدای ناهنجار از این ساز در می آورد که هیچ کسی خوشش نمی آید.
برای ساخت عطر باید نوت های مختلف را شناسایی کرد. شناختن یک نوت هم مراحل مختلف دارد. برای روشن شدن این موضوع به عکس زیر نگاه کنید و بگویید این عکس مربوط به چه شخصی است؟
احتمالا قیافه این فرد خیلی آشنا است اما نام او را به خاطر نمی آورید؟ اگر اهل دیدن فیلم های خارجی باشید احتمالاً خواهید گفت این خانم یک هنرپیشه است. بنابراین یک مرحله شناخت تان نسبت به کسی که نمی داند این فرد ورزشکار است یا یک شاعر، بیشتر است. بنابراین شناخت شما از این فرد بسیار نسبی است.
حال یک مرحله جلوتر برویم. فرض کنید نام او را به خاطر نمی آورید اما به خاطر می آورید که در تبلیغ یک عطر حضور داشته است. در این صورت می گویید این عکس همان هنرپیشه خانم است که در یک تبلیغ عطر بود. در این صورت هم باز شناخت شما نسبی است اما یک مرحله شناخت بیشتری دارد.
اما اگر از آن دسته افرادی هستید که با دیدن این عکس فورا نام هنرپیشه را که audrey Hepburn است به خاطر آوردید شناخت شما مطلق است. اما یک مرحله شناخت دیگر هم وجود دارد به نام شناخت فعال. به آن معنا که نه تنها شما این هنرپیشه را با نام به خاطر می آورید بلکه می دانید مثلا در فیلم Sabrina بازی کرده، در عطر l'interdit ژیوانشی حضور داشته، زندگینامه اش را می دانید و یا شخصی هستید که او را از نزدیک می شناخته و خصوصیت های اخلاقی اش را می داند. در این صورت، شناخت شما فعال خواهد بود.
در مورد نوت های عطر هم انواع شناخت به شرح زیر است:
اگر ماده معطر را به محض بوییدن توانستید نامش را بگویید شناخت شما مطلق است. اما اگر فقط می دانید که بوی آن شیرین است شناخت شما بسیار نسبی است. اما اگر نام ماده را می دانید و با آن عطر ساخته اید و رفتار آن را در ترکیب با نوت های مختلف می دانید شناخت شما فعال است.
خانم ترودی لورن در یک مصاحبه تلویزیونی در پاسخ به اینکه چگونه باید عطرساز شد گفت که برای ورود به این پیشه باید رایحه 2000 نوت را به خاطر بسپاریم. اما مغز چطور می تواند این همه اطلاعات را به خاطر بسپارد؟
در پاسخ به این سوال اجازه دهید نگاهی گذرا و ساده به مکانیزم مغز داشته باشیم. در مغز ما یک متصدی وجود دارد. وقتی یک ماده را بو می کنیم، متصدی می رود و در بین هزاران بوی دیگری که به خاطر سپردیم می گردد تا بتواند نام آن ماده را به خاطر آورده و به مغز دستور دهد که آن را به زبان بیاورد.
اگر اطلاعات در مغز ما مثل آنچه در شکل بالا نشان داده شده به هم ریخته باشد، پیدا کردن آن بسیار سخت است. اما اگر مثل یک کتابخانه مرتب و منظم، قفسه بندی شده باشد، به راحتی آن را پیدا کرده و به زبان می آورد. به همین علت باید نوت ها را طبقه بندی نموده و به صورت طبقه بندی شده به خاطر بسپاریم.
برای طبقه بندی نوت ها، روش های مختلفی وجود دارد. کروکر و اندرسون ، نوت ها را به چهار دسته تقسیم بندی کردند:
شیرین Sweat
اسیدی Acid
سوخته Burnt
کاپریلیک Caprylic
البته در این تقسیم بندی مرز مشخصی بین مواد مختلف ترسیم نمی شود. مثلا نمی گویند که یک نوت به طور کامل شیرین است یا به طور کامل اسیدی. بلکه شیرین یا اسیدی بودن هر ماده با عددی بین 1 تا 8 تقسیم بندی می شود.
مثلا پاراکرزیل استات یکی از نوت ها عطر است، شیرینی اش 4 از 8 ارزیابی شده و مقدار اسیدی بودنش 3 از 8 است. این ماده در حالت غلیظ، بویی شبیه ادرار یا مدفوع حیوان دارد. بویی شبیه آنچه در اصطبل اسب ها به مشام می رسد. به همین علت بوی کاپریلیک آن 7 از 8 ارزیابی شده است.
به همین علت بر اساس طبقه بندی کروکر و اندرسون، رایحه پاراکرزیل استات را با عدد زیر نشان می دهند:
از آنجا که نوت های عطر، مولکوهای مواد شیمیایی هستند، تقسیم بندی آنها می تواند بر اساس پارامترهای فیزیکوشیمیایی نیز انجام شود. مثلاً بر اساس پارامترهایی مثل جرم ملکولی، نقطه جوش یا فشار بخار.
اما پوچرز 100 سال پیش یکی دیگر از پارامترهای فیزیکوشیمیایی مواد را به نام فراریت معرفی کرد و نوت های مختلف عطری را بر اساس فراریت تقسیم بندی و طبقه بندی نمود.
فراریت چیست؟
منظور از فراریت، زمان تبخیر موادمعطر در دمای 16 درجه سانتی گراد است.
پوچرز 4 سال مستمر کار کرد و مواد معطر رایجی را که در آن زمان در عطرسازی استفاده می شد، بر اساس فراریت از 1 تا 100 طبقه بندی کرد. عدد 1 به فرارترین ماده و عدد 100 به غیر فرارترین ماده نسبت داده شد.
سپس این مواد را بر اساس فراریت به سه دسته طبقه بندی کرد:
نوت های فوقانی: موادی که ضریب فراریت شان بین 1 تا 14 است.
نوت های میانی: مواد که ضریب فراریت شان از 15 تا 60 است.
نوت های پایه: موادی که ضریب فراریت شان از 60 تا 100 است.
در پیوست 1 کتاب هنر عطرسازی آقای دکتر دارابی فهرست مواد شیمیایی که بر اساس این ضریب صدگانه طبقه بندی شده، فهرست شده است.
برای تهیه این کتاب می توانید به فروشگاه اینترنتی احسان حسنانی که آدرس آن در لینک زیر درج شده مراجعه بفرمایید:
3- ادرار = Urine ادرار
پورین یكی از چهار باز نوكلئوتیدی نوكلوئیك اسیدها
4- آکورد = Accord آکورد، به مخلوط دو یا تعداد بیشتری ماده که زمینه بویایی یکسان دارند، آکورد گفته می شود. (کتاب دانستنی های عطر تالیف احسان حسنانی)
ACCORD, The basic character of a fragrance. Perfume accords are a balanced blend of three or four notes which create a completely new, unified odor impression. = آكورد، كاراكتر ویژه یك عطر. آكوردهای عطر مخلوط متعادل شدهای از سه تا چهار نوت هستند كه یك بوی كاملاً جدید و یكنواخت شده ایجاد میکنند و با هم به تعادل رسیدهاند.
BLEND, Harmonious mixture of perfumery ingredients. = به آمیزه همگنی از مواد عطری بلند می گویند
MUGUET, The French term for Lily of the Valley. One of the three most used florals in perfumery. = موگه یا لیلی دره یكی از سه نوت گُلی مهم در عطرسازی
MOUILLETTES, Strips of odorless white blotting paper, which the perfumer uses to evaluate a scent as it develops. = كاغذهای بلاتر كه برای ارزیابی رایحه یك عطر توسط عطار مورد استفاده قرار می گیرد.
AMBERGRIS, Lumps of oxidized fatty compounds, whose precursors were secreted and expelled by the Sperm Whale. Ambergris is commonly referred to as “amber” in perfumery. = آمبرگریس، تودههایی از تركیبات چرب اكسید شده كه پیشسازهای آن توسط نهنگ عنبر ترشح شده و از بدن او خارج شده است. آمبرگریس را در عطرسازی به اختصار عنبر میگویند.
IONONES, One of the most valued synthetic perfume ingredients. They have a fresh, violet aroma and were first introduced into perfumery in 1936 in Violettes de Toulouse. = آیونونها: یكی از باارزش ترین مواد عطری سنتزی، رایحه تازه و گل بنفشه دارند. در سال 1936 به صنعت عطرسازی معرفی شدند.
DRY DOWN, The final phase of a fragrance – the character which appears several hours after application. Perfumers evaluate the base notes and the tenacity of the fragrance during this stage. = فاز انتهایی عطر ویژگی كه چند ساعت بعد از استفاده باقی می ماند.
ATTAR (OTTO), From the ancient Persian word “to smell sweet.” Attar or otto refers to essential oil obtained by distillation and, in particular, that of the Bulgarian rose, an extremely precious perfumery material. = عطار، از لغت فارسی رایحه شیرین میآید. عطّار یا عطو به اسانس روغنی گفته میشود كه با روش تقطیر به دست میآید مثل اسانس روزه بلغاری و مواد باارزش عطاری.
COUMARIN, A chemical compound with a sweet, distinctive vanilla-like odor with grassy elements. Found naturally in some plants, it may also be produced synthetically. It is used by perfumers as a base note to add warmth and depth. = كومارین: ماده ای شیمیایی با رایحه شیرین و شبیه وانیل. از كومارین به عنوان نوت پایه در فرمولاسیون عطر اضافه می شود تا به آن گرما و عمق ببخشد.
ALCOHOL, Denatured ethyl alcohol is added to a fragrance compound to serve as the carrier. It modifies the fragrance intensity and makes application to the skin easier. Concentration of alcohol to perfume oils varies from perfumer to perfumer. = الكل، اتیل الكل دناتوره به تركیب عطر اضافه میشود تا به عنوان حامل استفاده شود. الکلها شدت عطر را اصلاح میکنند و استفاده از آن روی پوست را آسانتر مینمایند. غلظت الكل در عطر و نسبت آن به اسانس از عطّار به عطّار متفاوت است.
DEPTH, Refers to a fragrance odor of low volatility with a dimension that is rich and full-bodied. = عمق یك عطر به بوی عطرهایی گفته می شود كه فراریت كم دارند
FOUGÈRE, The French word for “fern.” Fougère fragrances depend on aromatic chemicals to produce the fern-like notes that combine well with lavender, citrus and coumarin in fragrances for men. = فوژه: لغت فرانسوی فِرن یا سرخس. عطریات فوژه مواد شیمایی آروماتیك برای تولید نوت های سرخس مانند هستند كه از آمیزش لاوندر، سیتروس، كومارین به دست می آید.
COUMARIN, A chemical compound with a sweet, distinctive vanilla-like odor with grassy elements. Found naturally in some plants, it may also be produced synthetically. It is used by perfumers as a base note to add warmth and depth. = كومارین: ماده ای شیمیایی با رایحه شیرین و شبیه وانیل. از كومارین به عنوان نوت پایه در فرمولاسیون عطر اضافه می شود تا به آن گرما و عمق ببخشد.
MOSSY, The odor suggestive of the aromatic lichens, and mosses, primarily oak moss and tree moss; reminiscent of forest depths. = خزه ای: بویی كه شبیه مواد معطر لیتن ها، خزه ها مثل خزه بلوط است. یادآور اعماق جنگل.
oak moss
خزه بلوط، گلسنگ
15- ماده معطر = Aromatic Agent ماده معطر و آروماتیک
16- عطرهای فوژر = Fougere Fragrances عطرهای خانواده فوژه یا فوژر (به معنای سرخس در زبان فرانسوی)، به عطرهایی گفته می شود که دارای رایحه لاوندر، کومارین و گلسنگ است
fougere fragrances
عطرهای خانواده فوژه یا فوژر (به معنای سرخس در زبان فرانسوی)، به عطرهایی گفته می شود که دارای رایحه لاوندر، کومارین و گلسنگ است