دی اکسان چیست؟

برخی از سورفکتانت ها مثل سدیم لوریل اتر سولفات که اصطلاح تجاری آن تگزاپون است، در ترکیب بسیاری از محصولات پاک کننده آرایشی بهداشتی مثل شامپوها و لوسیون ها استفاده می شود. در طی فرآیند تولید سدیم لوریل اتر سولفات، فرآیندی به نام اتوکسیله شدن وجود دارد که در واقع فرآیند افزودن اتیلن اکساید به اسید چرب است. محصول جانبی این واکنش ماده ای ناخواسته به نام دی اکسان است که به صورت ناخالصی در مواد اولیه آرایشی بهداشتی باقی می ماند. اوایل سال ۸۹ خبر مرجوع شدن شامپوهایی که از ایران به قطر صادر شده بود، از خبرگزاری های رسمی کشور منتشر شد. در آن خبر آمده بود که به علت وجود ماده سمی دی اکسان در شامپوهای ایرانی، کشور قطر واردات این شامپوها را ممنوع کرده و محموله های ارسالی را مرجوع نموده است.
بسیاری از ایرانی ها با شنیدن این خبرها نگران شدند و دیدگاه های تاثیر برانگیزی درج نمودند. مگر خون قطری ها از ما رنگین تر است؟ این که چرا مصرف شامپوهای الوده برای ما ایرانی ها رواست ولی برای آن ها روا نیست؟ این موضوع باعث شد که خبرگزاری ها مسؤولین را فرا خوانده و با آنها در خصوص خطر دی اکسان در شامپوها مصاحبه کردند. از آنجا که اطلاعات زیادی در مورد دی اکسان در دسترس نیست، مسؤولین نیز جواب های مبهمی می دادند و به ذکر این توضیح که دی اکسان از محصولات جانبی ایجاد شده در مرحله تولید مواد اولیه شامپو است و این که در حال حاضر امکان انجام آزمایش تعیین مقدار دی اکسان در محصول نهایی که همان شامپو باشد وجود ندارد، بسنده می کردند.
آبان ماه سال ۸۹ بود که یکی از شرکتهای واردکننده محصولات آرایشی بهداشتی در خصوص مشکل دی اکسان از من درخواست مشاوره نمود. مشکل اینجا بود که شرکت تولیدکننده، میزان دی اکسان را در شامپوها اعلام نکرده بود و وزارت بهداشت نیز از ورود آن محموله که توسط یکی از معتبرترین شرکتهای فرانسوی تولید شده بود ممانعت می کرد.
راه حل ارائه شده آن بود که با شرکت تولیدکننده مکاتبه نموده و از آنها خواستم برگ آنالیز سورفکتانت های اتوکسیله (همه آنهایی که به eth ختم می شوند مثل myreth ، oleth ، laureth ، ceteareth و همچنین پلی اتیلن گلایکول) را ارسال کنند. همچنین از آنها خواسته شد نامه ای در سربرگ شرکت صادر کنند و در آن گواهی کنند که میزان دی اکسان در محصولات تولیدی از ۱۰ppm بیشتر نیست. این عدد را از استاندارد ملی مربوط به شامپو تحت شماره ۳۵۷۲ حد مجاز دی اکسان در شامپوها استخراج شد. از آن پس روی گواهی های بهداشت سالانه نیز عبارت زیر درج گردید: البته بعد از یکی دو سال مشخص شد مسئله دی اکسان آن قدرها هم نگران کننده نبوده و مقدار آن در شامپوها در حدی نیست که به کسی آسیب چندانی وارد کند و به این ترتیب حساسیت ها کم شد و امروزه خطر دی اکسان به ندرت خبرساز می شود.

اندازه گیری دی اکسان

روش تعیین مقدار دی اکسان در سال 94 توسط مرکز آزمایشگاه های مرجع سازمان غذا و دارو با همکاری آزمایشگاه سپید که یکی از آزمایشگاه های همکار سازمان غذا و دارو است، ارائه گردید و این روش در کارگاه آموزشی جایگاه کارایی و ایمنی فرآورده های آرایشی بهداشتی که توسط مرکز تحقیقات فرآورده های آرایشی و بهداشتی برگزار شد، به صورت تئوری و عملی آموزش داده شد.
منبع

منابع:

1- سازمان غذا و دارو = Food And Drug Administration اداره دارو و غذا 

2- پاک کننده آرایش = Remover پاک کننده، معمولا پاک کننده آرایش

Makeup remover = پاک کننده آرایش

makeup removers = آرایش پاک کن ها

Eye makeup removers = پاک کننده های مواد آرایشی دور چشم

3- استاندارد ملی = National Standard

4- سورفکتانت ها = Surfactants سورفکتانت، ماده فعال سطحی 

biosurfactants = بیوسورفکتانت ها

biosurfactants, amphiphilic compounds produced on living surfaces = بیوسورفکتانت ها، ترکیبات آمفی فیلی (دو خصلتی) که توسط ارگانیسم های سطحی تولید می شوند 

5- اتیلن اکساید = Ethylene Oxide اتیلن اکساید، اکسید اتیلن، ترکیب گازی با دو اتم کربن و یک اتم اکسیژن که برای سنتز اتیلن گلایکول و همچنین سدیم لوریل اتر سولفات و سایر ترکیبات اتوکسیله استفاده می شود. اتیلن اکساید سمی بوده و برای استریل کردن هم کاربرد دارد، دی اکسان از به هم پیوستن دو اتم اتیلن اکساید به وجود می آید. 

6- وزارت بهداشت = Ministry Of Health وزارت بهداشت

7- مواد اولیه = Raw Materials مواد اولیه 

aminofunctional raw materials = مواد اولیه دارای گروه عاملی آمینی 

TINCTURE, Fragrant materials produced by directly soaking and infusing raw materials in room temperature or warm alcohol. = تنتور: ماده معطر كه در اثر خیساندن یا دم كردن ماده خام در دمای محیط یا الكل گرم شده به دست می آید. اگر الكل در دمای محیط استفاده شود به آن خیساندن می گویند. اگر در الكل گرم غوطه ور شود به آن دم كردن می گویند.

EXPRESSION, Raw material is squeezed or compressed and the oils are collected. Of all raw materials, only the fragrant oils from the peels of fruits in the citrus family are extracted in this manner. = فشردن یا افشردن یا متراكم سازی: یكی از روشهای بدست آوردن اسانس روغنی گیاهان است كه در آن ماده اولیه چلانده یا متراكم می شود تا روغن آن خارج شود. در میان روغنهای معطر فقط پوست میوه مركبات با این روش اسانسشان استخراج می شود.

8- پلی اتیلن = Polyethyene

9- سورفکتانت = Surfactant سورفکتانت، ماده فعال سطحی
apply to damp hair and lather = روی موی نمدار مالیده و کف تشکیل دهید سورفکتانت، ماده فعال سطحی 

biosurfactants = بیوسورفکتانت ها

surfactant-free = محصولات فاقد سورفکتانت

surfactant or emulsifier = سورفکتانت یا امولسیفایر

biosurfactants, amphiphilic compounds produced on living surfaces = بیوسورفکتانت ها، ترکیبات آمفی فیلی (دو خصلتی) که توسط ارگانیسم های سطحی تولید می شوند 

micelles, micelle, aggregate of surfactant molecules that arrange themselves in a spherical form in aqueous solutions = میسل، مایسل، تجمع مولکول های سورفکتانت که به شکل کروی در محلول آبی

10- شامپوها = Shampoos شامپوها
مثلا رزورسینول در فرمولاسیون رنگ موبه عنوان کوپلر استفاده می شود.
selenium shampoos = شامپوهای سلنیوم

shampoos, shampoo = شامپو، شامپوها 

selenium shampoos, Shampoos containing selenium sulfide such as Head & Shoulders. Selenium sulfide is a key ingredient in dandruff shampoos; it treats seborrheic dermatitis, dandruff and tinea versicolor. = شامپوهای حاوی سلنیوم سولفید مثل برخی شامپوهای هد اندر شولد؛ سولفید سلنیوم یکی از ترکیبات کلیدی در شامپوهای ضدشوره است و سبوره درماتیت را نیز درمان می کند

11- دی اکسان = Dioxane دی اکسان

12- اتوکسیله = Ethoxylated اتوکسیله، ترکیبی به آن مولکول اتیلن اکساید اضافه شده. 

13- اسید چرب = Fatty Acid اسید چرب 
اسیدهای چرب، مواد سازنده چربی ها و روغن ها

exogenous fatty acids = اسیدهای چرب منابع خارجی

unsaturated fatty acid = اسیدهای چرب غیر اشباع

non-esterified fatty acids, NEFA = اسیدهای چرب استری نشده

coconut fatty acid diethanolamide = کوکونات فتی اسید دی اتانول آمید

Lauric acid, dodecanoic acid, saturated fatty acid with a 12-carbon atom chain = لوریک اسید، دودکانوئیک اسید، اسید چرب اشباع شده با 12 اتم کربن

14- ناخالصی = Impurity ناخالصی، آلودگی

15- تگزاپون = Texapon تگزاپون، نام تجاری سدیم لوریل اثر سولفات

16- محموله = Cargo محموله 

17- مشاوره = Consultation مشاوره

consultation card = فرم مشاوره که روی مقوا چاپ شده است

follow up consultation = مشاوره پیگیری

Prior to a facial you must conduct a consultation and skin analysis which will help you determine skin type = قبل از انجام فیشال باید مشاوره و آنالیز پوست انجام دهید تا نوع پوست تعیین شود

18- کارایی = Efficacy اثربخشی، کارآمد بودن
کارایی

caffeine-like efficacy = اثر شبه کافئینی 

19- ممانعت = Inhibit ممانعت

elastase inhibitor = مهارکننده الاستاز 

inhibitory potential = توان ممانعت

competitive inhibitor = مهارکننده رقابتی 

inhibit 5-alpha reductase = آنزیم پنج آلفا ردوکتاز را مهار می کند

inhibition of 5α-reductase = مهار آنزیم 5 آلفا ردوکتاز 

inhibitor of lipid accumulation = مهارکننده انباشت لیپید

MIC, Minimum Inhibitory Concentration = غلظت بازداری حداقل 

20- لوسیون = Lotion لوسیون
لوسیون ها

lotion 2 = لوسیون

Body lotion = لوسیون بدن

lotion-like = لوسیون مانند

tanning lotion = لوسیون برنزه کننده

unscented lotion = لوسیون بدون بو که قبل از مصرف عطر و ادکلن استفاده می شود

Oil-control lotion = لوسیون کنترل چربی 

moisturizing lotion = لوسیون مرطوب کننده

Or lotions that help rebalance the pH = لوسیون هایی که به متعادل کردن پ هاش کمک می کنند

Most lotions are oil-in-water emulsions = اغلب لوسیون ها امولسیون روغن در آب هستند

lotions that contain smaller amounts of emollients = لوسیون هایی که حاوی امولینت کمتری هستند

first sunless tanning lotion was introduced in 1960 = اولین لوسیون برنزه کننده بدون آفتاب در سال 1960 معرفی شد

Cleansing milks are non-foaming lotions designed to cleanse dry and sensitive skin types = شیرپاک کن ها یا شیرهای کلنزر لوسیون های غیر کف زا هستند که برای تمیز کردن پوست خشک و حساس طراحی شده اند

21- حساسیت = Sensitivity حساسیت

Sun sensitivity = حساسیت پوست در برابر آفتاب

Skin sensitivity test = تست حساسیت پوست

hypersensitivity reaction = واکنش های حساسیتی

22- مهندس = Engineer مهندس 

23- لوریل = Lauryl لوریل
منظور اسیدی شدن پوست در اثر مواجهه با آلاینده ها است
lauryl alcohol = لوریل الکل، الکل چرب با شاخه آلکیل 12 کربنه

Lauryl sulfate = لوریل سولفات

sodium lauryl sulfate = سدیم لوریل سولفات 

Laureth = lauryl ether = لورت = لوریل اتر

Sodium lauryl sulphate = سديم لوريل سولفات

مطلب فوق را در شبکه های اجتماعی زیر با دوستانتان به اشتراک بگذارید