شویندگی = detergency

detergency = پاک کنندگی، دترجنسی

Detergency mechanism = مکانیسم شویندگی

 شوینده های آنیونی در حجم زیادتری نسبت به انواع دیگر تولید و مصرف می شوند. دلیل این امر سهولت، هزینه کم، تولید و استفاده از آن ها در انواع پاک کننده ها به عنوان شوینده اصلی است. برای شویندگی ایده آل، گروه آبگریز، یک پارافین خطی با تعداد کربن C12 تا C16 بوده و گروه قطبی در انتهای زنیره قرار می گیرد. بنابراین اکثر شوینده های آنیونی محلول در آب موجود (که دارای تولید بالایی هستند) به صورت زیر خواهند بود:

 4- خواص کاربردی: مرطوب کننده متوسط (محلول 2gr/l در تست 50-110 ms Dravs است (برای NaLABS برابر 10S است) )؛ دارای کف خوب، به طوری که در تست Ross Miles برای سدیم 7EO + C12 تارتارات با غلظت 1gr/l برابر 145ml است؛ شویندگی خوب؛ محلول های مرود نظر را می توان به وسیله اصلاح کننده های ویسکوزیته، ویسکوز کرد، مانند 6000PEG دی استئارات.

 3- اگر گروه آبگریز، یک زنجیره آلکیلی باشد، بهترین خواص شویندگی در محلول آبکی و در محدوده زنجیره های هیدروکربنی C10-C18 خواهد بود. زنجیره های آلکیلی بدون شاخه باعث افزایش ویسکوزیته و دارای خاصیت تجزیه پذیری زیستی بهتر و حلالیت کمتر نسبت به شوینده هایی هستند که زنجیره آن ها به صورت شاخه دار و یا حاوی حلقه است.

 6- خواص کاربردی: امولسیون شدن خوب با روغن (در این زمینه محصولات تولید شده با P2O5 بهتر هستند)؛ شویندگی خوب برای الیاف ها؛ دی استرها خصلت مرطوب کنندگی خوبی دارند، این خصلت در انواع دارای وزن مولکولی کمتر، به بهترین حالت می رسد؛ در آبکشی و شسته شدن عالی هستند؛ کف کمتری نسبت به سولفات یا سولفونات های مشابه خود دارند؛ بازدارنده خوردگی؛ خواص آنتی استاتیک دیسپرس کننده های خوب (با محصولات حاصل از P2O5 بهتر است)؛ دارای خصلت هیدروتروپی (بخصوص با زنجیره های آلکیلی کوتاه).

 4- ضد کف ها: ترکیبات C18 آلکیل منواستر، ضدکف های مناسبی برای شوینده های آنیونی هستند. مشخصات تعیین مشخصات محصول مشکل است ولی به دلیل مورد استفاده قرار گرفتن این دسته از شوینده ها به صورت یک مخلوط، ضروری می باشد. تست خواص شویندگی معمولاً بهترین روش کنترل کیفیت است. هرچند که بیشتر آزمون های شیمیایی متغیر بودن درصد ترکیبات در بچهای مختلف محصول را نشان می دهد.

 ب- خواص مرطوب کنندگی: عوامل مرطوب کننده خوبی هستند ولی عمل سولفاسیون در طول زنجیره مولکول (الکل نوع دوم) ایجاد یک زنجیره با یک شاخه کوچک کرده که دارای خصلت مرطوب کنندگی با کاهش طول زنجیره آبگریز افزایش می یابد. امولسیفایر بسیار خوب (خصوصاً برای سبوم)؛ شویندگی عالی.

 7- عیوب: پایداری ضعیف هیدرولیتیکی کاربردها 1- زداینده های خانگی: سولفات الکل حاصل از پیه می تواند در زداینده های قوی جایگزین LABS شود که با این کار محصولات دارای کف کمتر ولی اندکی شویندگی بیشتر خواهند شد. ترکیب پیه به صورت زیر است:

 3- منسوجات: شویندگی در دمای چایین برای الیاف های ظریف و حساس؛ کند کننده رنگرزی در صورتی که گروه های آمین در الیاف وجود داشته باشند؛ دیسپرس کننده رنگ در محیط های آبکی. مشخصات مواد فعال: عموماً %30-40 برای محلول های آبکی متوسط جرم مولکولی: 290-310 برای نمک سدیمی الکل C12-C14 توزیع زنجیره کربنی: DEA,MEA آزاد کمتر از %3 ترکیبات سولفاته نشده: حداکثر تا %5 ولی بیشتر محصولات کمتر از %1 حاوی آن ها هستند. سدیم سولفات: تا 2 درصد. سدیم کلراید: باید کمتر از 0/1 درصد باشد. نقطه ابری شدن (نقطه Kraft): 10-25℃ ویسکوزیته: می تواند در رنج وسیعی تغییر کند.

 8- خواص کاربردی: شوینده های بسیار خوبی هستند، به طوری که در آب نمک اشباع و آب سخت (بر خلاف AS یا LABS) قدرت شویندگی آن ها کاهش نمی یابد. بنابراین نیازی به مواد کمکی (Builder) مانند پلی فسفات ها نمی باشد؛ میزان شویندگی با افزودن نمک های منیزیم افزایش می یابد؛ خصلت انحلال پذیری خوب، آن ها را برای فرمولاسیون های مایع قلیایی و فسفات دار مناسب ساخته است. آن ها می توانند حلالیت شوینده های دیگری را که قطبیت کمتری در آب دارند افزایش دهند؛ امولسیفایر بسیار خوب (خصوصاً برای سبوم)؛ عامل ایجاد کف عالی به خصص در حضور الکترولیت ها، ولی میزان کف آن در مقایسه با آلکیل سولفات ها سبک تر است به طوری که در حضور چربی و روغن زودتر باز شده و فرو می نشیندغ در مجموع اتر سولفات ها در حضور سبوم کف پایداری ندارند (بر خلاف آلکیل سولفات ها)، ولی افزودن سارکوزینات ها، بتائین ها یا آلکانول آمیدها می تواند موجب پایداری کف در حضور سبوم شود؛ ادعا می شود که زنجیره آبگریز C12 خواص کف کنندگی بهتری نسبت به C14 ایجاد می کنند (Adam & Neumann 1980)؛ محصولات تولیدشده توسط تولیدکنندگان متفاوت با ترکیب به ظاهر مشابه، ممکن است از لحاظ میزان کف کنندگی به طور محسوسی متفاوت باشند؛ این مورد بیشتر به تفاوت الکل های اتوکسیله شده اولیه مربوط می شود؛ احتمال می رود C10,C9 و C11 به صورت الکل سولفات ها به عنوان عامل فرونشانندۀ کف عمل کنند.

 جذب بر روی سطوح است که به مولکول های شوینده، اثراتی همچون کف کنندگی، مرطوب کنندگی، امولسیون کنندگی، پخش کنندگی (دیسپرس کنندگی) ذرات جامد و شویندگی را می دهد و خواص میسل است که خواص محلول و توده ایی مولکول های شوینده نظیر ویسکوزیته و حلالیت را ایجاد می کند.

 آیا می توان از صابون به جای شامپو استفاده نمود؟ صابون به علت شویندگی بسیار زیادی که دارد علاوه بر چرک، چربی های مفید پوست را هم شسته و خارج می کند ضمن اینکه صابونهای معمولی دارای اندیس pH بالایی هستند به همین جهت پولکهای مو را از هم باز نگه داشته موی شما را مستعد آسیب می گرداند. ضمن اینکه سختی آب، امروزه مزید بر علت شده است زیرا املاح معدنی موجود در آب در اثر استعمال صابون روی سطح مو رسوب کرده و مو را کدر می نماید.

 در فرمولاسیون شامپوهای نوین مواد ویژه ای برای خلق اثربخشی خاص به شامپو اضافه می گردند تا شامپو علاوه بر شویندگی بتواند ویژگی های زیبایی مورد انتظار را نیز برآورده نماید. در انتخاب شامپوی مناسب، دقت به مواد فعال کننده سطح و همچنین افزودنی های اختصاصی بسیار مهم است.

 دسته سوم پن ها آن هایی هستند که ترکیبی از صابون و سورفکتانت ها دارند به این ها پن های کمبو (Combo) می گوییم. پن های کمبو از نمک اسیدهای چرب و سورفکتانت ها در کنار هم دیگر تشکیل شده اند که هم PH اش مقداری متعادل باشد، هم با استفاده از مواد شوینده ملایم آن چیزی را که ما از صابون انتظار داریم، یعنی کف کنندگی و شویندگی را به ما بدهد.

 یک ویژگی دیگر صابون این است که این محصول دارای نوعی سورفکتانت به نام تگزاپون است. آب به‌ خودی‌ خود دارای کشش سطحی قوی است. این ماده کشش سطحی آب را کاهش می‌دهد و روند شویندگی آب را کند می‌کند. به این ترتیب، آب زمان بیشتری باقی‌ می‌ماند و بیشتر تمیز می‌کند. از همه مهم‌تر این که این ماده به ‌راحتی پخش می‌شود، آلودگی‌ها را شل کند و با پراکنده کردن آن در آب موجب شست‌وشو می‌شود.