آنیونی چیست؟
آنیونی = Anionic
anionic = آنیونی، دارای بار الکتریکی منفی
واژه «آنیونی» در مقالات سایت احسان حسنانی
تگزاپون چیست؟
تگزاپون خمیر سفید نیمه شفاف غلیظ با بویی ملایم است که نام علمی آن سدیم لوریل اتر سولفات می باشد. تگزاپون در اکثر محصولات بهداشتی آرایشی پاک کننده خصوصاً محصولات ساخت ایران وجود دارد. تگزاپون جزء مواد فعال سطحی یا سورفکتانت های آنیونی بوده و کف کنندگی بالایی دارد.
کف حاصل از تگزاپون سبک بوده و از شکل مطلوبی برخوردار است. تگزاپون در آب های نسبتاً سخت و حاوی املاح نیز کف می کند.
تگزاپون به دو صورت صدفی و معمولی در بازار یافت می شود که نوع صدفی آن برای تولید شامپوهای غیرشفاف و به اصطلاح صدفی و همچنین مایع دستشویی های صدفی استفاده می شود. تگزاپون معمولاً با درصد خلوص درصد وزنی عرضه می شود و به شکل خمیر بسیار ویسکوز می باشد.
تگزاپون را در بازار به نام SLES می شناسند که مخفف کلمات سدیم لوریل اتر سولفات می باشد.
مشاهده مطلبسورفکتانت های آمفوتری
سورفکتانت های آمفوتری وابسته به pH هستند و بسته به میزان pH محیط به شکل های مختلفی با سورفکتانت های کاتیونی، غیر یونی و
آنیونی واکنش می دهند. در pH های پایین کاتیونی بوده و در pH های بالا به صورت
آنیونی عمل می کنند.
بتائین و مشتقات آن جزء سورفکتانت های آمفوتری می باشند. آلکیل
بتائین، آلکیل آمیلو پروپیل
بتائین و کوکامیدو پروپیل
بتائین مثال هایی از انواع
بتائین می باشند که در شامپوها کاربرد دارند.
آلکیل
بتائین ها
مشاهده مطلبسورفکتانت های آنیونی
سورفکتانت های
آنیونی کف کنندگی و پاک کنندگی بالایی دارند ولی متأسفانه موجب تحریک پوست و مو می شوند و نباید میزان استفاده از آن ها در شامپو زیاد باشد. سدیم لوریل سولفات، سدیم لوریل اتر سولفات، آمونیوم لوریل سولفات، آمونیوم لوریل اتر سولفات، تری اتانول آمین لوریل سولفات از جمله سورفکتانت های
آنیونی هستند که قسمت اعظم
فرمولاسیون شامپوها را به خود اختصاص می دهند.
سورفکتانتهای
آنیونی پایه ای
هدف از به کارگیری شامپو یا ژلهای حمام تمیز کردن پوست و مو است. مشتری معمولاً انتظار دارد شامپویی که استفاده می کند غلیظ باشد و خوب کف کند. هرچند که هیچ کدام از این ویژگی ها برای خوب تمیز کردن ضروری نیست. ام برای اینکه این خواسته مشتری ها تامین شودسورفکتانتهای پایه ای یا سورفاکنتهای اولیه به
فرمولاسیون محوصلات پاک کننده اضافه می شود.
آلکیل اتر سولفات ها
شاید بتوان گفت پرکاربرد ترین سورفکتانت آرایشی بهداشتی آلکیل اتر سولفات ها هستند. عالی کف می کنند، هرچند که کف درشتی تشکیل می دهند.
سختی آب قدرت کف کنندگی شان را چندان تحت تاثیر قرار نمی دهد.
غلظت بحرانی میسل آلکیل آن ها پایین است.
تعداد واحدهای اتیلین گلیکول تاثیر مهمی در ویژگی
آلکیل اتر سولفات ها
دارد.
هرچه درجه اتوکسیلاسیون بیشتر باشد، سورفکتانت ملایم تر خواهد بود.
سدیم لوریل سولفات
سورفکتانتهای
آنیونی ملایم
سولفوسوکسینات ها
سولفوسوکسینات ها سورفکتانت های
آنیونی ملایم هستند و کف کنندگی خوبی دارند. قیمتشان نسبتاً پایین است اما در
pH
های خیلی بالا و خیلی پایین ناپایدارند.
کاربرد واقعی: کرم پاک کننده استلاتوپیا موستلا مناسب
پوست خشک بچه
آلکیل اتر کربوکسیلات ها
شوینده های
آنیونی
برگرفته از کتاب شوینده ها و مواد فعال سطحی ترجمه سید مسیح میر مقتدایی
شوینده های آنیونی در حجم زیادتری نسبت به انواع دیگر تولید و مصرف می شوند. دلیل این امر سهولت، هزینه کم، تولید و استفاده از آن ها در انواع پاک کننده ها به عنوان شوینده اصلی است. برای شویندگی ایده آل، گروه آبگریز، یک پارافین خطی با تعداد کربن C12 تا C16 بوده و گروه قطبی در انتهای زنیره قرار می گیرد. بنابراین اکثر شوینده های آنیونی محلول در آب موجود (که دارای تولید بالایی هستند) به صورت زیر خواهند بود:
مشاهده مطلبسورفکتانت های غیر یونی
سورفکتانت های غیر یونی
سورفکتانت های غیر یونی خاصیت پاک کنندگی و کف کنندگی ضعیف تری دارند ولی در عین حال موجب تحریک پوست نمی شوند. سورفکتانت های غیر یونی به دلیل خاصیت پاک کنندگی و کف کنندگی خیلی کم به تنهایی در شامپوها قابل استفاده نیستند اما در ترکیب با سورفکتانت های آنیونی کف ایجاد شده را پایداری می بخشند. کوکونات دی اتانول آمید مثالی از یک سورفکتانت غیر یونی است.
مشاهده مطلبسورفکتانت های شامپو
در شامپو دو نوع سورفکتانت وجود دارد. سورفکتانت اولیه و ثانویه.
سورفکتانت اولیه بیشترین مقدار را در شامپو داشته و مسئول اصلی ایجاد کف و پاک کنندگی است.
سورفکتانت های ثانویه مجموعه ای دو یا چندتایی هستند که برای کم نمودن اثر خشن سورفکتانت اولیه یا ایجاد لطافت و تغییر در ماهیت کف به کار می روند. مواد تقویت کننده کف نیز سورفکتانت ثانویه تلقی می شوند.
تقسیم بندی سورفکتانتهای شامپو
سورفکتانت های شامپو به چهار دسته کاتیونی، آنیونی، غیر یونی و آمفوتری تقسیم می شوند.
سورفکتانت های
آنیونی کف کنندگی و پاک کنندگی بالایی دارند ولی متأسفانه موجب تحریک پوست و مو می شوند و نباید میزان استفاده از آن ها در شامپو زیاد باشد. سدیم لوریل سولفات، سدیم لوریل اتر سولفات، آمونیوم لوریل سولفات، آمونیوم لوریل اتر سولفات، تری اتانول آمین لوریل سولفات از جمله سورفکتانت های
آنیونی هستند که قسمت اعظم
فرمولاسیون شامپوها را به خود اختصاص می دهند.
سورفکتانت های غیر یونی خاصیت پاک کنندگی و کف کنندگی ضعیف تری دارند ولی در عین حال موجب تحریک پوست نمی شوند. سورفکتانت های غیر یونی به دلیل خاصیت پاک کنندگی و کف کنندگی خیلی کم به تنهایی در شامپوها قابل استفاده نیستند اما در ترکیب با سورفکتانت های آنیونی کف ایجاد شده را پایداری می بخشند. کوکونات دی اتانول آمید مثالی از یک سورفکتانت غیر یونی است.
سورفکتانت های آمفوتری وابسته به pH هستند و بسته به میزان pH محیط به شکل های مختلفی با سورفکتانت های کاتیونی، غیر یونی و
آنیونی واکنش می دهند. در pH های پایین کاتیونی بوده و در pH های بالا به صورت
آنیونی عمل می کنند.
بتائین و مشتقات آن جزء سورفکتانت های آمفوتری می باشند. آلکیل
بتائین، آلکیل آمیلو پروپیل
بتائین و کوکامیدو پروپیل
بتائین مثال هایی از انواع
بتائین می باشند که در شامپوها کاربرد دارند.
مشاهده مطلببتائین: سورفکتانت آمفوتری
بتائین: سورفکتانت آمفوتری که کف پایدار تشکیل می دهد. به شامپو خاصیت نرم کنندگی داده و بار الکتریکی ناشی از سورفکتانت های آنیونی را خنثی می کند.
betaine
مشاهده مطلبدی سدیم لورت سولفوسوکسینات
سولفوسوکسینات: سورفکتانت آنیونی ملایم، می تواند هم به عنوان سورفکتانت اولیه و هم ثانویه استفاده شود. کف خوبی تشکیل می دهد. سازگاری بالایی با پوست دارد.
disodium laureth sulfosuccinate
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: پدیده جذب
شوینده های قطبی یا آبدوست:
1- ماهیت شیمیایی سطح می تواند نقش مهمی ایفاد کند. برای مثال اکسیدهای فلزی می توانند با شوینده های آنیونی در سطح تولید نمک کنند (جذب شیمیایی).
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: کربوکسیلات ها
کربوکسیلات ها دسته ای از سورفکتانت های آنیونی هستند که در آن گروه کربوکسیل وجود دارد. صابون ها دسته ای از کربوکسیلات ها می باشند. اتوکسی کربوکسیلات ها، استرکربوکسیلات ها، از دیگر انواع کربوکسیلات ها می باشند.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: صابون ها
صابون یک سورفکتانت آنیونی از جنس کربوکسیلات است که اسید چرب تشکیل دهنده آن می تواند دودسیل، میریستیل، استئاریک یا اولئیک باشد. مزیت صابون ها آن است که حاوی مواد نفتی نیستند اما عیب بزرگ صابون ها ناپایداری در برابر یون کلسیم و منیزیم (سختی آب) است. صابون پیه، صابون نارگیل، صابون های اولئیک و صابون های تال از انواع مختلف صابون می باشند.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: دسته بندی شوینده ها
شوینده ها یا سورفکتانت ها را به روش های مختلفی دسته بندی می کنند. بر اساس ساختار شیمیایی، سورفکتانت ها به چهار دسته آنیونی، غیریونی، کاتیونی و آمفوتری طبقه بندی می شوند.
شوینده های خاصی نیز وجود دارند که از نظر شیمیایی کاملاً متفاوتند مانند: سیلیکون و فلوروکربن ها که این ترکیبات مثال های خاصی از بخش آبگریز مولکول نیز هستند. انواع سیلکونی به صورت
آنیونی، کاتیونی، غیریونی و آمفوتری وجود دارند ولی تمام آن ها زیر مجموعه انواع
سیلیکونی می باشند.
1- به طور کلی شوینده های آنیونی با انواع کاتیونی سازگار نیستند (و بالعکس).
2- غیریونی ها و آمفوتریک های حقیقی، با یک دیگر و همچنینی با انواع آنیونی و کاتیونی سازگار هستند.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: پراکنش شوینده ها
از آن جایی که اکثر ذرات دارای بار منفی هستند، ممکن است تصور شود شوینده های
آنیونی بهترین انواع پایدارکننده ها باشند. چنین شوینده هایی دارای وزن مولکولی بالا و پندین گروه یونی هستند؛ امروزه این محصولات با نام شوینده های پلیمری شناخته می شوند. گروه های یونی چندتایی، تعدادی از اهداف را پوشش می دهند. آن ها می توانند عمل جذب را انجام داده و در عین حال یک سد الکتریکی با ذرات بار مخالف ایجاد کنند. همچنین می توانند با ایجاد ممانعت فضایی، از به هم پیوستگی ذرات و انعقاد جلوگیری نمایند. مثال هایی از ترکیبات دیسپرس کننده عبارتند از نفتالین سولفوناتهای کندانس شده با
فرمالدهید و پلی اکریلیک اسیدهای دارای وزن مولکولی کم.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: کف کنندگی شوینده ها
کف از حباب های گاز با دیوارهای نازک از مایع ساخته شده که ساختاری سه بعدی دارد. مایع از دیواره ها به وسیله نیروی گرانش به محل اتصال کشیده می شود. شوینده ها با اثر بر خواص الکترواستاتیکی، ویسکوزیته سطح، ویسکوزیته کل و الاستیسیته فیلم می توانند موجب افزایش میزان کف شوند. روابط بین کف کنندگی و ساختار شیمیایی یک ماده شوینده در این مبحث توضیح داده شده است.
1- اثرات الکترواستاتیکی: این مورد برای شوینده های آنیونی هنگامی که ضخامت فیلم کمتر از
1000 Ao
باشد، کاربرد دارد.
تک لایه های باردار یکدیگر را دفع کرده و باعث پایداری کف می شوند. این دسته از کف ها بسیار نازک بوده و ظاهری شفاف دارند. بنابراین تمایل کمی برای به کار بردن آن ها در جاهایی است که ظاهر کف حائز اهمیت باشد؛ مانند شامپوها.
2- ویسکوزیته سطح: مولکول های شوینده در لایه های چندتایی به یکدیگر می چسبند که این امر می تواند ویسکوزیته ایی متفاوت و زیاد در سطح تماس بین هوا و مایع ایجاد کند. حدس زده می شود برهمکنش بین الکانول آمیدها و انواع آنیونی، توجیهی برای پایداری کف های شوینده های آنیونی و ظاهر متفاوت آن ها باشد.
7- اثر دما بر روی قابلیت کف کنندگی همانند اثر دما بر روی
حلالیت مولکول شوینده است. بنابراین شوینده های
آنیونی با افزایش دما بیشتر کف می کنند. در حالی که میزان کف کنندگی انواع غیریونی کاهش می یابد.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: میسل چیست؟
میسل ها توده های کروی هستند که قسمت درونی آن ها هیدروکربنی است. غلظتی از شوینده که در آن اولین میسل ها تشکیل می شوند، غلظت بحرانی میسل نام دارد. اندازه میسل با کمیتی به نام عدد تجمع اندازه گیری می شود.
2- ویسکوزیته
اندازه میسل به وسیله عدد تجمع اندازه گیری می شود که این عدد بیانگر تعداد مولکولهای ماده شوینده شرکت کرده در یک میسل است (جدول 101). چندین نکته جالب توجه در این جدول وجود ارد. اول از همه اینکه بر خلاف انوع
آنیونی و کاتیونی، شوینده های غیریونی میسل های بسیار بزرگتری تشکیل می دهند. ممکن است تصور کنید خواصی مانند ویسکوزیته یا
حلالیت که به اندازه میسل وابسته است، دلیلی بر وجود این میسل های بزرگ شوینده های غیرینی باشد. در عمل نیز همین طور است زیرا شوینده های غیریونی در حل کردن روغن های هیدروکربنی بسیار کارآمد هستند.
5- در یک نمک آنیونی CMC بدین ترتیب کاهش می یابد:
Li+ > Na+ > K+ > Ca2+ = Mg2+
اثر افزودن الکترولیت
1- با افزودن الکترولیت به شوینده های آنیونی CMC کاهش می یابد.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: استرهای فسفات
4- ضد کف ها: ترکیبات C18 آلکیل منواستر، ضدکف های مناسبی برای شوینده های آنیونی هستند.
مشخصات
تعیین مشخصات محصول مشکل است ولی به دلیل مورد استفاده قرار گرفتن این دسته از شوینده ها به صورت یک مخلوط، ضروری می باشد. تست خواص شویندگی معمولاً بهترین روش کنترل کیفیت است. هرچند که بیشتر آزمون های شیمیایی متغیر بودن درصد ترکیبات در بچهای مختلف محصول را نشان می دهد.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: سارکوزینات ها
3- سازگاری با شوینده های دیگر: سازگاری خوب با آنیونی ها؛ غیر یونی ها و کاتیونی ها داشته البته به طوری که از نظر خواص ضد باکتری اثر منفی ندارند؛ سازگار با افت کشهای فنلی و چهارتایی (آمونیومی).
2- مراقبت شخصی: عامل کف کننده در شامپوها، افزایش دهنده کف آلکیل سولفات ها در حضور سبوم و ایجاد کف خوب در حضور
صابون ها؛ عامل دفع کننده سمیت (حساسیت زایی) در شامپوها؛ افزودن این ترکیب به شوینده های
آنیونی جهت ملایم تر کردن آن ها، حالت دهندگی و کف کنندگی؛ جهت آماده سازی برای اصلاح صورت و بدن؛ مورد مصرف در کف های مخصوص حمام و پاک کننده های صورت.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: حلالیت شوینده ها
معمولاً حلالیت مولکول های شوینده در آب با افزایش دما افزایش می یابد و معمولاً در دمای خاصی میزان حلالیت به شکل چشمگیری افزایش می یابد که به آن دما نقطه کرافت می گویند. توجه داشته باشیم که برخی شوینده ها از این قانون تبعیت نمی کنند. یعنی با افزایش دما، حلالیتشان کاهش می یابد. کاهش نقطه کرافت باعث افزایش تولید میسل می شود.
نقطه Kraft و
حلالیت شوینده های
آنیونی به وسیله یون مخالف (کانتریون)، مشخص می گردد. نمک های سدیمی اسیدهای چرب، دارای نقاط Kraft بالاتری نسبت به انواع پتاسیمی آن ها هستند ولی این حالت برای دودسیل سولفات ها بر عکس است. این نقطه در حالتی که نمک کلسیمی اسید چرب با نک سدیمی مقایسه شود، بسیار بالاتر خواهد بود زیرا تمایل انواع کلسیمی جهت ایجاد میسل کمتر از انواع سدیمی است.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: الکل سولفات ها
افزودن سارکوزینات با TEA سولفات جهت افزایش میزان کف، توصیه می شود. این در حالی است که TEA سولفات جای خود را به نمک آمونیوم (که ارزان تر بوده و مشکل ایجاد نیتروزو را ندارد)، انواع آمفوتری و منواستر
سولفوسوکسینات ها داده است. در حال حاضر آمونیوم لوریل سولفات در بیشتر شامچوها و بیش از دیگر شوینده های
آنیونی استفاه می شود. ادعا می شود نمک آمونیوم تحریک کنندگی کمتری نسبت به نمک سدیمی دارد. بهینه ترین مقدار الکل مخلوط شده در شامپو C12 %70-75؛ C14%25-30 است.
مشاهده مطلبسورفکتانت ها: خیس کنندگی شوینده ها
وقتی قطره آب روی سطحی قرار می گیرد دو حالت پیش می آید: یا روی آن سطح پخش می شود و یا این که شکل قطره محفوظ می ماند. اگر پخش شود، می گوییم سطح خیس شده و اگر شکل قطره محفوظ بماند، آن سطح خیس نشده است. کاهش کشش سطحی آب در اثر افزودن یک ماده شوینده یا سورفکتانت می تواند یک محلول غیرمرطوب کننده را به یک محلول مرطوب کننده تبدیل کند. بین ساختار شیمیایی و مرطوب کنندگی ارتباطاتی وجود دارد که در این قسمت توضیح داده شده است. یکی از عملکردهای ماده شوینده، سوسپانسیون کردن ذرات جامد در یک مایع مثل آب است. به این فرآیند disperse کردن می گویند. تئوری DLVO پایداری سوسپانسیون ها را توجیه می کند.
• افزودن الکل های زنجیره بلند و شوینده های کمکی غیرقطبی، خصلت مرطوب کنندگی شوینده های آنیونی را افزایش می دهد.
مشاهده مطلبافزودنی های شامپو
Ref: Chemistry and Technology of the Cosmetics and Toiletries Industry,
edited by S.D. Williams, W.H. Schmitt, P.16
کاندیشن کننده ها
شامپوهایی که فقط با سورفکتانتهای
آنیونی فرموله شده موها را زبر می کنند.
شانه خوری مو در حالت خیس را مشکل نموده و روی مو بعد از خشک شدن الکتریسته ساکن به جا گذاشته و ظاهری پف کرده به آن می دهد.
با اضافه کردن مواد نرم کننده یا کاندیشن کننده می توان این مشکل را برطرف نمود.
استفاده از مواد کاندیشن کننده در شامپوهایی که حاوی سورفکتانتهای آمفوتری مثل
بتائین است تاثیر بیشتری دارد.
سورفکتانتهای کاتیونی که در کاندیشنرها استفاده می شوند یا سورفکتانتهای
آنیونی سازگاری ندارد و نمی توان در
فرمولاسیون شامپو از آنها استفاده نمود.
در عوض می توان از پلیمرهای کواترتیزه مثل پلی کواترنیوم که با اغلب سورفکتانتهای
آنیونی سازگار است استفاده نمود.
مشاهده مطلبمواد اولیه سازنده شامپو | ترکیبات شامپو
شامپو آمیزه ای است از آب، مواد فعال کننده سطحی و مواد افزودنی. آب بخش عمده فرمولاسیون شامپو را تشکیل می دهد و ماده پایه ای شامپو محسوب می شود. سورفکتانت ها، پاک کننده های اصلی شامپو هستند. سایر موادی که در شامپو وجود دارد، برای تقویت کف، افزایش ویسکوزیته، اصلاح بو، رنگ و همچنین برای جلوگیری از فساد میکروبی شامپو به آن اضافه می شوند. در این مقاله هر یک از اجزاء تشکیل دهنده شامپو به طور خلاصه تعریف می شود.
مواد محافظ یا
نگهدارنده
شامپو از سه قسمت عمده تشکیل شده است:
- آب
اگر به فهرست ترکیبات تشکیل دهنده شامپوها نگاه کنیم، معمولا آب را در صدر این فهرست می بینیم. این به آن معنی است که آب بخش عمده وزن شامپو را تشکیل می دهد. در ساخت شامپوها از آب به عنوان حلال استفاده می شود. شامپوها محصولات ویژه حمام،
صابون ها و امولسیون ها همگی حاوی آب هستند. به همین علت کیفیت آب مصرفی که برای ساخت یک محصول آرایشی بهداشتی استفاده می شود، حائز اهمیت است.
معمولاً درصد از
فرمولاسیون شامپو را آب تشکیل می دهد. آب به کار رفته در شامپوها از نوع آب املاح زدایی شده یا دمینرالیزه است.
- مواد فعال سطحی یا سورفکتانت
جزء اصلی یک شامپو مواد فعال کننده سطحی آن است.
موادفعال کننده سطح به طورکلی به چهار دسته
آنیونی، کاتیونی، آمفوتری و غیر یونی تقسیم بندی می شوند. در شامپو معمولا ترکیبی از موادفعال
آنیونی (مانند سدیم لارت سولفات)، مواد آمفوتری (مانند
بتائین ها) و مواد غیریونی (مانند کوکونات فتی اسید دی اتانول آمید) به عنوان مواد فعال کننده سطحی یا جزء اصلی استفاده می شود.
سورفکتانتها در شامپو
سورفکتانت ها یا مواد فعال کننده سطح که پاک کننده اصلی شامپوها هستند، دارای یک سر قطبی و یک بخش غیرقطبی می باشند. بخش غیرقطبی مولکول سورفکتانت قابل حل در روغن و بخش قطبی آن، قابل حل در آب است. وقتی که شامپو را استفاده می کنیم، بخش غیرقطبی به سمت مواد چربی و چرک موها قرار گرفته و بخش قطبی در درون آب قرار می گیرد و پس از تشکیل ساختاری به نام مایسل، چرک را از سطح مو جدا می کند. موادی که برای ساخت سورفکتانت های شامپو مورد استفاده قرار می گیرند، اسیدهای چرب برگرفته از روغن پالم هستند. نمونه ای از این مواد، سدیم لوریل اتر سولفات است.
سورفکتانت های
آنیونی
آلکیل سولفات ها و آلکیل اتر سولفات ها، معروفترین مواد فعال کننده سطحی
آنیونی هستند. نمک سدیم، آمونیوم و تری اتانول آمین این ترکیبات بیشترین کاربرد را در شامپو دارد. این ترکیبات معمولاً به صورت مخلوط در شامپوها استفاده می شوند.
سدیم لوریل اتر سولفات
سدیم لارت سولفات یا همان سدیم لوریل اتر سولفات با نام تجاری تگزاپون، خمیر نیمه شفاف سفید یا زردرنگی است که بوی ملایم داشته و از سورفکتانت های
آنیونی محسوب می شود. الکل چرب به دست آمده از روغن پالم، با اکسید اتیلن ترکیب شده و الکل چرب اتوکسیلر را تشکیل می دهد. متعاقبا عمل سولفاته کردن (
سولفاسیون) ترکیب حاصله را به SLES تبدیل می کند.
سدیم لوریل اتر سولفات صدفی در اثر افزودن مواد صدفی کننده مانند اتیلن گلایکول مونو استئارات و اتیلن گلایکول ای استئارات به سدیم لوریل اتر سولفات، تگزاپون صدفی به دست می آید. این ماده که ظاهری صدفی مانند دارد، در شامپوهای سر و بدن و مایعات دستشویی کاربرد دارد.
سدیم لوریل اتر سولفات
دی سدیم لارت
سولفوسوکسینات
این ماده که به اختصار
سولفوسوکسینات نامیده می شود، یک ماده فعال کننده سطحی از نوع
آنیونی بوده و علاوه بر پاک کنندگی بالا، بسیار ملایم است.
سولفوسوکسینات کف خوبی تشکیل می دهد، سازگاری بالایی با پوست دارد، با سورفکتانت های
آنیونی، غیریونی و آمفوتری سازگار است.
دی سدیم لوریل
سولفوسوکسینات
سورفکتانت های آمفوتری
برای ایمن سازی و افزایش ملایمت شامپوها، سورفکتانت های
آنیونی را در ترکیب با سورفکتانت های آمفوتری در
فرمولاسیون شامپو استفاده می کنند.
بتائین های زنجیره بلند و مشتقات ایمیدازولین از مهمترین مواد فعال کننده سطحی آمفوتری می باشند.
کوکامیدو پروپیل
بتائین
بتائین مایع شفاف زردرنگ ایست که جزء سورفکتانت های آمفوتری به شمار می آید.
بتائین از ملایم ترین
مواد شوینده و پاک کننده است. تقریبا در همه شامپوهای خارجی و ایرانی می توان ترکیب
بتائین را پیدا نمود.
بتائین تحریکات پوستی ناشی از تماس با سدیم لوریل اتر سولفات را کاهش داده، الکتریسیته ساکن موها را خنثی نموده و علاوه بر پاک کنندگی و کف کنندگی، از ملایمت بالایی برخوردار است.
پنتنول و ویتامین ب برخلاف بقیه
ویتامین ها به داخل محور مو نفوذ می کنند و برای افزایش استحکام و سلامت مو مفید می باشد. (دقت کنید که از ویتامین برای افزودن خواص نرم کنندگی استفاده شده نه تغذیه و تقویت مو)
هرچند پروتوئین موجود در شامپو ها به داخل محور مو نفوذ نمی کنند اما با پوشانیدن سطح مو باعث پرپشت به نظر آمدن و افزایش خاصیت نرم کنندگی می شوند.
پروتوئین ابریشم به افزایش درخشندگی مو کمک می کند.
د
پنتنول
د
پنتنول یا پرو
ویتامین B5 به شکل مایع شفاف، بدون رنگ و غلیظ عرضه شده و در
فرمولاسیون شامپوها و محصولات آرایشی بهداشتی به عنوان ماده پیش ساز
ویتامین B5 یا اسید پنتوتنیک استفاده می شود. د
پنتنول نفوذ نسبتا عمیقی به داخل پوست دارد و رطوبت پوست را تأمین می نماید.
گوار هیدروکسی پروپیل تریمونیوم کلراید
این ماده که به اختصار گوار نامیده می شود، پودر سفیدرنگ مایل به زرد است و از دسته سورفکتانت های کاتیونی به شمار می آید. این ماده، لایه نازکی روی سطح پوست یا مو تشکیل داده، سورفکتانت های
آنیونی به جا مانده از شامپو را خنثی کرده و از پوست و ومو محافظت می کند. گوار به شامپوها، لوسیون ها و محصولات آرایشی ویسکوزیته می دهد و با سایر مواد فعال کننده سطحی سازگار است. گوار نرم کننده پوست و مو می باشد. این ترکیب علاوه بر شامپوها، در کرم های نرم کننده، ژل های موی سر، اسپری های ضد عرق و کرم های ضدآفتاب نیز استفاده می شود.
پلی کواترنیوم
حالت دهنده کاتیونی به شکل پودر سفیدرنگ که به عنوان نرم کننده در
فرمولاسیون شامپوها استفاده می شود. این ترکیب در آب قابل حل بوده و قابلیت ترمیم شکاف های انتهایی مو (split end) را دارد. شانه خوری و شکل گیری مو را افزایش می دهد و با سایر مواد فعال کننده سطحی سازگاری بالایی دارد.
روش صحیح شامپو کردن موها
مشاهده مطلبکاندیشنر چیست؟
کاندیشنر یا نرم کننده مو محصولاتی هستند که در حمام، بعد از شامپو کردن، برای نرم کردن موها استفاده می شوند.
فرق شامپو و کاندیشنر
شامپو از موادی تشکیل شده که پس از آبکشی بار الکتریکی منفی روی مو به جای می گذارد. (این مواد سورفکتانتهای
آنیونی نام دارند) که این امر باعث باز شدن پولکهای سطح خارجی مو موسوم به
کوتیکول می شود. باز شدن پولکهای مو باعث از دست رفتن رطوبت مو گردیده و همچنین به علت زبری و ناهمواری نور را خوب منعکس نمی کند بنابراین مو درخشندگی خود را از دست داده، کدر ومات به نظر می آید.
مشاهده مطلبمراقبت از پوست کودک و نوزاد
پوست نوزادان و کودکان تفاوت زیادی با پوست نوجوانان و بزرگسالان دارد. پوست نوزاد از پوست فرد بالغ بسیار نازک تر بوده، کمتر شاخی شده، کم موتر است و رطوبت بیشتری دارد. ضخامت پوست، رطوبت پوست، میزان فعالیت غدد سبابه، توانایی پوست نوزاد برای مقابله با عفونت، تفاوت در سیستم ایمنی از جمله این تفاوت ها می باشند. بنابراین به مراقبت های خاصی نیاز دارد و محصولات آرایشی بهداشتی و مراقبت از پوست خاصی را می طلبد.
بی تردید یکی از موارد مهم در مورد کودکان پاک نمودن پوست به ویژه در ناحیه باسن و کشاله ران است. فرآورده های مربوط به پاک نمودن پوست کودکان نیز همانند بزرگسالان شامل آب و صابون، روغن ها، امولسیون ها و ژل های حاوی پاک کننده و دستمال های پاک کننده، می باشد. همانگونه که ذکر گردید فعالیت میکروارگانیسم ها نیز در بروز ادرارسوختگی مؤثر است، به همین علت برخی از فرآورده های پاک کننده نوزادان حاوی مواد میکروب کش (germicide) می باشند. از جمله این مواد می توان به ستیل تری متیل آمونیوم بروماید، آلکیل دی متیل بنزیل آمونیوم کلراید، ستیل پیریدینیوم کلراید و بنزوتونیوم کلراید اشاره نمود. حضور این مواد تا حد زیادی از ادرارسوختگی پیشگیری می کند.
محصولات مراقبت از پوست نوزاد
برای مراقبت از پوست نوزاد، عموماً از لوسیون های مرطوب کننده استفاده می شود. این محصولات راحت تر در سطح پوست پخش می شوند و کاربرد آسان تری دارند. این لوسیون ها برای پرهیز از بروز حساسیت های پوستی در کودکان، یا فاقد ماده معطره هستند و یا مقادیر بسیار اندکی خوشبوکننده دارند. لوسیون های با پایه امولسیونی، شیرپاک کن (cleansing milk) نیز نامیده می شوند. این امولسیون ها معمولاً دارای
امولسیفایرهای
آنیونی و یا
امولسیفایرهای غیریونی می باشند.
مشاهده مطلبآشنایی با صابون و صابون سازی
صابون نقش بسیار مهمی در بهداشت فردی ایرانی ها دارد. حمام بدون صابون برای خیلی از ماها معنی ندارد.
شنیده میشه که میگن صورتتون رو با شامپو بچه بشورید میشه توضیح بدید این کار خوبه یا خیر ؟
شامپوهای بچه اگر حاوی سورفکتانتهای آنیونی باشند برای شستشوی صورت مناسب نیستند. باید لیست ترکیبات را بخوانید. سدیم لوریل اتر سولفات و سدیم لورت سولفات و آمونیوم لوریل سولفات ترکیباتی هستند که برای شستشوی صورت مناسب نیستند. برخی از شامپوهای بچه که هیچ کدام از ترکیبات فوق را ندارند در صورتیکه رقیق شوند از کف شان می توان برای شستشوی صورت استفاده کرد
مشاهده مطلبسورفکتانت چیست و چگونه عمل می کند؟
در این مقاله به صورت جامع و کامل کلیه مواد مورد استفاده در شوینده های لباس معرفی شده است. این گزارش رپورتاژ به سفارش شرکت صدرا شیمی تهیه شده است. سورفکتانت چیست؟ چگونه عمل می کند؟ بیلدرها و سازنده ها، قلیاها و غیره
سورفکتانت ها
وظیفه سورفکتانت ها چیست؟
سورفکتانت ها عوامل پاک کننده فعالی هستند که سه نقش اصلی اجرا می کنند:
نفوذ در پارچه و خیس کردن پارچه
سست کردن و رهانیدن چرک ها و آلودگی ها (این ویژگی به فعالیت مکانیکی ماشین لباس شویی کمک می کند)
امولسیون کردن ذرات چرک و آلودگی و معلق نگه داشتن آن ها در محیط شستشو
سورفکتانت ها چگونه عمل می کنند؟
در هر مولکول سورفکتانت دو حوزه وجود دارد: یک بخش قطبی یا سر آبدوست و یک بخش غیر قطبی یا چرب یا دم آب گریز. یک اصل اساسی و مهم این است که مواد قطبی با مواد قطبی دیگر بر همکنش خوبی دارند و در مورد مواد غیر قطبی نیز همین طور است.
نفوذ کردن و خیس کردن پارچه
آب دارای کشش سطحی بالایی است که این خاصیت از ایجاد موج زیاد در سطح آن جلوگیری می کند (هوا – آب، آب – روغن، آب – جامد). به محض این که سورفکتانت پیوند بین مولکول های آب را می شکند، کشش سطحی آب کاهش می یابد و آب می تواند معوج گردد و تعداد بیشتری از ملکول های سورفکتانت در نزدیکی سطح آب قرار می گیرند. حال آب می تواند در سطوحی که قبلا خیس نشده بوده است مثل پارچه ها نفوذ و نشت کند.
شکل 1: سورفکتانت ها کشش سطحی آب را کاهش می دهند.
جدا سازی و امولسیون کردن چرک و آلودگی
به طور معمول آب و روغن با یکدیگر مخلوط نمی شوند. روغن یک ماده غیر قطبی است در حالی که آب قطبی است. با این وجود در حضور مقادیر و غلظت های کافی مولکول های سورفکتانت، روغن می تواند به طور موثری در آب امولسیون شود.
بنابراین، بخش قطبی مولکول سورفکتانت جذب آب می شود و بخش غیر قطبی توسط چربی جذب می شود. مولکول های سورفکتانت دور چربی جمع می شوند و وقتی به اندازه کافی زیاد باشند یک میسل (micelle) کروی تشکیل می دهند. بخش های چربی که در میسل قرار می گیرند در آب به خوبی معلق می مانند. فرایند تا زمانی که مقادیر کافی مولکول های سورفکتانت در دسترس هستند تا با باقیمانده های چربی بر همکنش دهند تکرار می شود.
شکل دو: عمل پاک کنندگی سورفکتانت ها
مثال ها:
سورفکتانت ها هم می توانند مشتقاتی از مواد نفتی، روغن سبزیجات یا چربی های حیوانی باشند و هم ترکیبی از همه این منابع. سه نوع اصلی سورفکتانت وجود دارد که در شوینده های رخت و لباس مورد استفاده قرار می گیرد. سورفکتانت های
آنیونی، نانیونی و کاتیونی.
سورفکتانت های
آنیونی: این سورفکتانت ها دارای سر قطبی با بار منفی هستند. بار منفی سر قطبی معمولا با یون Na+ به تعادل می رسد که در فرایند تولید این عمل انجام می شود. با این وجود سر منفی می تواند با دیگر کاتیون های (ذرات با بار مثبت) موجود در آب مثل کلسیم Ca2+ و منیزیم Mg2+ نیز واکنش دهد و به طور موثری مولکول سورفکتانت ها را غیر فعال نماید. آب سخت حاوی مقادیر بالایی از این کاتیون هاست.
سورفکتانت های
آنیونی در صنایع تولید پودر شوینده معمول ترین و رایج ترین هستند. آن ها در امولسیون کردن ذرات چربی و خاک، باقیمانده های مواد نرم کننده پارچه بسیار موثر هستند و بسیار کف زا هستند. برخی از مثال های آن ها عبارتند از آلکیل سولفونات های خطی (LAS)، آلکیل بنزن سولفونیک اسید (LABS)، آلکیل آریل سولفونات ها مثل دودسیل بنزن سولفونات (DDBS) و الکل اتر سولفات ها مثل سدیم لوریل اتر سولفات یا تگزاپون (SLES).
سورفکتانت ها نانیونی: این سورفکتانت ها سر خنثی دارند و بنابراین در آب سخت توسط ذرات باردار غیر فعال نمی شوند. این مواد در شوینده های با کف اندک به کار می روند. می توانند به همراه سورفکتات های
آنیونی بکار روند. برخی از نمونه های آن الکل اتو کسیلات هستند.
سورفکتانت های کاتیونی: این سورفکتانت ها دارای سر قطبی با بار مثبت هستند. این ها در گروه عوامل پاک کننده اولیه قرار نمی گیرند، بلکه به عنوان نرم کننده پارچه و همچنین به عنوان عامل ضد باکتری ملایم کاربرد دارند. برخی از این ها عبارتند از ترکیبات آمونیوم چهارگانه بلند زنجیر.
معمولا در
مواد شوینده مخصوص شستن البسه رایج است که بیش از یک نوع سورفکتانت مورد استفاده قرار گیرد. دلیل این امر تقویت عمل هر سورفکتانت توسط سورفکتانت دیگر است. این عمل موجب می شود قدرت پاک کنندگی نسبت به زمانی که دو سورفکتانت به طور جداگانه عمل می کنند بالاتر رود. با این وجود سورفکتانت های
آنیونی و کاتیونی به دلیل داشتن بار مخالف ناسازگار هستند.
بیلدر ها یا سازنده ها
وظیفه بیلدر ها چیست؟
بیلدر ها عمل سورفکتانت ها را ارتقا می دهند. برای مثال، انواع مختلف بیلدر ها برای نرم کردن آب مورد استفاده قرار می گیرند و به پخش شدن چرک کمک کرده و اجازه نمی دهند که چرک ها حتی در خارج از محلول شستشو رسوب کنند. باعث قلیاییت محیط شستشو شده که این عمل به از هم پاشیدن و پاک شدن چرکی های پایه روغنی کمک می کند.
بیلدر ها چگونه کار می کنند؟
آب به طور طبیعی حاوی یون ها فلزی با بار مثبت (کاتیون) است. غلظت های دو مورد از این کاتیون ها یعنی کلسیم Ca2+ و منیزیم Mg2+ تعیین کننده میزان سختی آب است. Ca2+ و Mg2+ می توانند با سورفکتانت های
آنیونی واکنش دهند و باعث شوند عملکرد این سورفکتانت ها کاهش یابد و بر روی پارچه رسوب کنند و یا در درون ماشین لباس شویی رسوب کنند. Ca2+ پاک شدن لکه ها را مختل می کند زیرا با ذرات چرک پیوند داده و آن ها را به سطح پارچه می چسباند. بنابراین آب سخت عمل سورفکتانت را مختل می کند.
بیلدر ها با تشکل کمپلکس با Ca2+ و Mg2+ آب را نرم می کنند. (شکل 3 را ببینید)
شکل 3: بیلدر ها با یون های کلسیم و منیزیم آب پیوند می دهند.
مثال ها:
سه نوع بیلدر های نرم کننده آب وجود دارد.
جداسازی: بیلدر های محلول در آب که کمپلکس های محلولی از Ca2+ و Mg2+ تشکیل می دهند. مشهورترین مثال آن سدیم تری پلی فسفات (STPP)، دیگر فسفات ها مثل تترا سدیم پرو فسفات و تترا پتاسیم پرو فسفات است. برخی مثال های غیر فسفاتی عبارتند از سیترات ها، تادترات ها، سوکسینات ها، گلوکونات ها، پلی کربوکسیلات ها، اتیلن دی آمین، تترا اسیتک اسید یا ادتا (EDTA)، دی اتیلن تری آمین پنتا اسید (DTPA)، هیدروکسی اتیلن دی آمین تری اسیتک اسید (HEDTA) دی هیدروکسی اتیل گلیسین (DEG) و تری اتانول آمین.
ته نشین سازی: این نوع بیلدر ها محلول در آب هستند تا زمانی که با یون های Ca2+ و Mg2+ واکنش دهند و در محلول ته نشین شوند. مثال اصلی از این گونه کربنات سدیم است.
تبادل یون: این بیلدر ها نامحلول در آب هستند و تولید کمپلکس نا محلول با Ca2+ و Mg2+ می کند. مثال ها شامل زئولیت ها و سدیم دی سیلیکات است.
قلیاها
وظیفه قلیا ها چیست؟
قلیاها PH آب محیط شستشو را افزایش می دهند که به شکسته شدن اجزای چربی و روغنی و اسیدی چرک و آلودگی کمک می کند. با این وجود از آنجا که PH بالا می تواند به پارچه آسیب برساند، PH شوینده های لباس به دقت کنترل می شود.
عملکرد قلیاها به چه صورت است؟
آب در حالت طبیعی (PH=7) حاوی مولکول های آب است (شکل 4 را ببینید) آب شامل یک اتم اکسیژن است که با دو اتم هیدروژن پیوند تشکیل داده است. با این مقادیر اندکی از مولکول های آب هستند (14-10×1) که به یون های H+ و OH- (ذرات باردار) شکسته می شود.
شکل 4: معادله تعادل (واکنش تعادل) تجزیه طبیعی مولکول های آب به یون را توصیف می کنند.
اگر یک ماده به آب اضافه شود به طوری که غلظت یون های H+ افزایش یابد، محلول آبی اسید تر می شود و PH کمتر از 7 می شود. (شکل 5 را ببینید) و اگر ماده ای به آب اضافه شود که باعث شود غلظت OH- افزایش یابد محلول آبی قلیایی تر می شود و PH به بالاتر از 7 افزایش می یابد. قلیاها در
مواد شوینده باعث افزایش غلظت یون های OH- می شوند و بنابراین PH محیط شستشو را افزایش می دهند.
شکل 5: مقیاس PH
چرک ها و آلودگی ها و سطوح پارچه به طور کلی دارای بار منفی هستند. با یک افزایش یون های منفی در محلول، بار منفی سطح افزایش می یابد و چون بارهای همنام یکدیگر را دفع می کنند، حذف چرک و آلودگی از سطوح ساده تر می شود.
مثال ها:
سدیم کربنات، سدیم بی کربنات، سدیم سیلیکات، سدیم سیترات، آمونیوم هیدروکسید می تواند برای افزایش PH شوینده ها مورد استفاده قرار گیرد.
عامل ضد ته نشینی (ضد رسوب):
این عامل ها چگونه عمل می کنند؟
عامل های ضد ته نشینی از رسوب مجدد چرک ها و آلودگی پارچه ها بر روی سطح پارچه جلوگیری می کند.
عوامل ضد ته نشینی چگونه عمل می کنند؟
عوامل ضد ته نشینی بار منفی روی سطح پارچه را افزایش می دهند به طوریکه سطح ذرات چرک را از خود می راند و دافعه ایجاد می کند. زیرا هم چرک و آلودگی و هم سطح پارچه هر دو بار منفی دارند و بارهای همنام یکدیگر را دفع می کنند. (شکل 6 را ببینید)
شکل 6: عامل ضد ته نشینی یا ضد ترسیب CMC بر روی پارچه
مثال ها:
کربوکسی متیل
سلولز (CMC) بر روی پارچه های کتانی موثر است. پلی وینیل پیرولیدن(Polyvinyl pyrrolidone) بر روی پارچه های پشمی و سنتزی اثر بیشتری دارد. پلی اتیلن گلایکول (PEG) و پلی وینیل الکل نیز می توانند به عنوان عوامل ضد ترسیب مورد استفاده قرار گیرند.
آنزیم ها:
آنزیم ها چگونه عمل می کنند؟
آنزیم ها در
مواد شوینده دو نقش اساسی دارند.
زدودن و پاک کردن موثر لکه ها
مراقبت از رنگ پارچه و خود پارچه
چگونگی عملکرد آنزیم ها
آنزیم ها مولکول های بزرگ مثل پروتئین ها، کربوهیدارت ها و چربی ها را به بخش های کوچکتر می شکند. این بخش های کوچکتر هم می تواند محلول در آب باشد و هم می تواند از لحاظ سایز و قطبیت با سورفکتانت ها سازگار باشند در محلول معلق شوند.
آنزیم ها کاتالیزور هستند. کاتالیزور ها سرعت واکنش شیمیایی را بدون این که در فرایند مصرف شوند افزایش می دهند. بنابراین، تنها مقادیر اندکی از آنزیم نیاز است تا در شوینده های رخت شویی بکار رود زیرا آنزیم ها چندین و چند مرتبه می توانند کار کنند.
با این وجود این بدین معنا نیست که همان محلول
مواد شوینده می توان دوباره و دوباره برای چندین مرتبه شستشو بکار رود. اگر چه آنزیم ها همچنان فعال باقی می مانند مقادیر دیگر مواد اولیه کلیدی موجود در
فرمولاسیون مقادیر چرک و آلودگی را که می تواند به کمک هر ماده اولیه در محلول شستشو معلق بماند را محدود می کند.
اکثر آنزیم ها در دمای بالا مثلا در حدود بالای 60 درجه سانتی گراد تخریب می شوند. این آنزیم ها معمولا در آب گرم با دمای بالای 40 درجه سانتی گراد حداکثر تاثیر گذاری را دارند. با این وجود برخی آنزیم ها در آب سرد بهتر عمل می کند.
زدودن لکه ها
آنزیم های مختلف می توانند انواع مختلف چرک و لکه ها را بشکنند. برخی آنزیم ها لکه های پروتئینی را به ذرات کوچکی به نام لیپید می شکنند (برای مثال خون، محصولات لبنی، تخم مرغ، گوشت، گل و لکه ناشی از چمن)
دیگر آنزیم ها کربوهیدرات هایی مانند گوجه، پاستا و برنج را به مولکول های کوچکتر به نام الیگوساکارید ها (oligosaccharides) و مونو ساکاریدها (monosaccharides) می شکند. دیگر آنزیم ها چربی ها (یا لیپیدها) مثل کره و یا روغن را پاک می کند. پس از شکسته شدن لکه ها و چرک ها توسط آنزیم ها مستقل از نوع لکه ها و یا آنزیم، تکه ها و ذرات شکسته شده توسط سورفکتانت ها در محلول معلق می شود.
حفاظت از رنگ پارچه و الیاف پارچه
برخی از آنزیم ها به گونه ای عمل می کنند که پارچه های کتانی را نرم کنند که این عمل به کمک جدا کردن الیاف سطحی پارچه انجام می شود. یک کتان با سطح نرم و صاف اجازه نمی دهد ذرات چرک به سادگی بر روی الیاف رسوب نماید و به سادگی رها و آزاد بوده و آزادانه حرکت می کنند. آنزیم ها به زدودن کرک و پرز) و ذرات تل پارچه کمک می کند.
مثال: رایج ترین آنزیم مورد استفاده پروتئاز است که پروتئین ها را می شکند. پس از آن آمیلاز، نشاسته را که نوعی کربوهیدرات است می شکند و سپس لیپاز که باعث شکستن چربی ها و روغن ها می گردد.
سفید کننده ها و رنگ برهای اکسیژن فعال
وظیفه آن ها چیست؟
سفید کننده های اکسیژن فعال به منظور بهبود بخشیدن به میزان سفید شوندگی و درخشان شوندگی پارچه ها لکه ها را از پارچه ها می زدایند. این مواد سفید کننده برای استفاده از پارچه های رنگی و بدون آسیب رساندن به رنگ پارچه ها بسیار مناسب هستند.
عملکرد سفید کننده ها به چه صورت است؟
سفید کننده های اکسیژن فعال با اکسیداسیون کردن لکه ها عمل می کند. به این معنا که جز فعال سفید کننده از چرک الکترون می گیرند و نتیجه نهایی به شکل زیر است:
جدا کردن و شکستن پیوند های شیمیایی در چرک ها و شکستن آن ها در ادامه سورفکتانت ها ذرات شکسته شده را معلق می کند.
تغییر در حالت اکسایش لکه ها و بی رنگ کردن آن ها
ماده فعال یک سفید کننده اکسیژنی ماده هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه) می باشد.
مثال:
سدیم پر کربنات، این ماده معروفترین سفید کننده اکسیژنی است ولی تنها در بالاتر از 60 درجه سانتی گراد فعال است به همین دلیل فعال کننده های سفید کننده در شوینده های طراحی شده در آب سرد اضافه می شوند.
عوامل آنتی میکروبیال
عوامل آنتی باکتریال، که به عوامل ضد عفونی کننده و بهداشتی کننده نیز معروف هستند می توانند وابسته به میکروب کشی (کشنده میکرو ارگانیسم ها) و یا وابسته به پایداری میکروب ها (بازدارنده رشد میکروارگانسیم ها) باشند. میکروارگانیسم ها شامل باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها می شوند.
این عوامل از نقطه نظر بهداشتی پارچه ها را تمیز کرده و از پخش بیماری ها جلوگیری می کند و بوی ناشی از میکروارگانیسم ها را کاهش می دهند.
عوامل آنتی باکتریال چگونه عمل می کنند؟
این عوامل می توانند از طرق مختلف عمل کنند. برخی از آن ها با تشکیل دیواره های سلولی میکروبی یا ممبران و غشاهای سلولی اثرات میکروب کشی دارند. برخی از آن ها با مداخله کردن در سنتز پروتئین های میکروبی، نوکلئیک اسیدها یا متابولیت های ضروری اخلال به وجود می اورند. اثرات این مداخله به صورت میکروب کشی و یا پایدار کردن میکروب ها و ثابت نگه داشتن آن ها گردد.
مثال ها:
کلرید های آمونیوم چهارگانه و الکل ها می توانند به عنوان عوامل ضد میکروب یا آنتی باکتریال مورد استفاده قرار گیرند.
نرم کننده های پارچه
نرم کننده های پارچه چگونه عمل می کنند؟
نرم کننده های پارچه ویژگی های زیر را برای پارچه به ارمغان می آورد.
نرمی (یا مخملی بودن و کرکی بودن برای حوله ها)
کاهش الکتریسیته ساکن (جلوگیری از قفل شدن و چسبیدن پارچه ها به یکدیگر)
کاهش پرزها و کرک و موی پارچه (و سادگی در اتو کشی)
طریقه عملکرد نرم کننده های پارچه: (نرمی، صافی و کاهش چسبندگی) (شکل 7 را ببینید)
نرم کنند های پارچه، سورفکتانت های کاتیونی هستند به این معنی که یک سر آن ها قطبی بوده و دارای بار مثبت است. این سر مثبت به سر منفی سطح پارچه های باردار جذب می شود و در کنار پارچه و الیاف و فیبر ها می پیوندد. هنگامی که سر مثبت به پارچه می پیوندد، دم روغنی از سطح بیرون می زند و احساس نرمی و لطافت و صافی پارچه را به دست انسان منتقل می کند. لایه ای از مولکول ها بر روی سطح می تواند پارچه را به ویژگی های ضد آب بودن مزین کند.
شکل 7: مولکول های نرم کننده پارچه بر روی سطح پارچه ردیف می شوند.
بار استاتیک کاهش یافته
بار الکتریکی یا بار ایستا وقتی که فیبر های پارچه با یکدیگر بر همکنش دارند تولید می شود، خصوصا هنگامی که البسه خشک هستند. هنگامی که نرم کننده های پارچه بر روی الیاف می نشینند (همانطور که در بالا توضیح داده شد) یک پوشش روان و لغزنده ایجاد می شود که فیبر را قادر می سازد بدون تولید بار الکتریکی بر روی یکدیگر بلغزد. پوشش نرم کننده های پارچه (مولکول های آن) باعث هدایت الکتریسیته می شود و به بار ساکن تولید شده اجازه تخلیه شدن می دهد.
مثال ها:
سورفکتانت های کاتیونی شامل آمین های بلند زنجیر و ترکیبات آمونیوم چهارگانه بلند – رنجبر می شود.
عطر و رایحه ها
عطر و رایحه ها چه عملی انجام می دهند؟
عطرها علاوه بر ایجاد بو و رایحه دلپذیر بوی نامطبوع مواد شیمیایی و همچنین بوی چرک های محیط شستشو را خنثی می کنند. آنها احساس و خلق و خوی مصرف کننده را بهبود بخشیده و عمل شستشو را تبدیل به عملی دلپذیر و خوشایند می کنند.
چگونگی عملکرد عطرها و رایحه ها
عطرها و رایحه ها مواد شیمیایی هستند که بوی آن ها برای انسان قابل تشخیص است. یعنی انسان شامل صدها گیرنده حس بویایی است که مولکول های بو می تواند با آن ها پیوند دهد. دقیقا مثل کلید در قفل، مولکول های با بوی خاص اگر شکل درستی نیز داشته باشند در گیرنده های خاص جا می گیرند. به این پدیده "شناخت مولکولی" گفته می شود. بنابراین بو به شکل و ساختار مواد شیمیایی وابسته است.
مثال ها:
عطرهای بسیار متنوعی وجود دارد که در
مواد شوینده به کار می رود.
درخشان کننده های نوری
درخشان کننده های نوری چه عملی انجام می دهند؟
درخشان کننده های نوری انعکاس نور را از سطح پارچه افزایش می دهند و باعث می شود پارچه ها سفیدتر و درخشان تر به نظر برسند و کمک می کنند پارچه برای مدت طولانی تر نو به نظر برسد.
چگونگی عملکرد درخشان کننده های نوری
درخشان کننده های نوری ظاهرا رنگ های نامطلوب مثل زردی پارچه که با گذشت زمان به صورت طبیعی رخ می دهد را می پوشاند. درخشان کننده های نوری این عمل را با اراده رنگ های مکمل انجام می دهد.
از آنجایی که نور می تواند طول موج های مختلفی داشته باشد و این نور انعکاس می یابد و پخش می شود، رنگ های مختلفی در طبیعت دیده می شود. رنگی که دیده می شود از ترکیب همه طول موج های نور که به نور چشم می رسد حاصل می شود. انسان تنها می تواند بخش کوچکی از همه طول موج های موجود نور را که معروف به طیف مرئی است مشاهده کند. سفید ترکیبی از همه طول موج ها در طیف مرئی است. در پایین طیف مرئی ناحیه فوق بنفش قرار گرفته است.
درخشان کننده های نوری به پارچه می چسبند نور ماورا بنفش را جذب می کنند و آن را به صورت نور آبی-بنفش می تابانند (شکل 8) نور آبی وقتی گسیل می شود با نور زرد گسیل شده توسط پارچه برهمکنش کرده و در نهایت یک ظاهر کلی سفید رنگ می دهد.
شکل 8: مولکول های درخشان کننده نوری نور UV را تبدیل می کند و منجر به ظاهر سفید پارچه می شوند.
مثال:
برخی از گروه های درخشان کننده های نوری شامل آمینوتری آزین ها و کوئوماری ها و استلین ها می شود.
نگهدارنده ها:
چه کاری انجام می دهند؟
نگهدارنده ها در حین انبارداری از گندیدن و فساد
مواد شوینده جلوگیری می کند. به طور کلی تنها در مایعات شستشو دهنده و پاک کننده مورد نیاز است.
چگونگی عملکرد
نگهدارنده ها
کلیه ترکیبات آلی شوینده ها مثل سورفکتانت ها و آنزیم ها زیست تخریب پذیر هستند. به این معنی که می توانند در محیط توسط باکتری ها شکسته شوند. با این وجود، باکتری ها می تواند در ظروف
مواد شوینده، رسوخ کنند و باعث گندیدگی آن ها در حین انبارداری شوند.
نگهدارنده های با کشتن باکتری ها از این پدیده جلوگیری می کنند.
مثال:
گلوتارآلدئید و تترا سدیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید یا ادتا (EDTA) از جمله
نگهدارنده ها هستند.
هیدروتروپ ها:
وظیفه آن ها چیست؟
هیدروتروپ ها یا حل کننده ها ویژگی های ریزشی شوینده های مایع را به وسیله جلوگیری از تشکیل ژل یا جدا سازی آن ها در ته بطری را حمایت کرده و ثابت نگه می دارد.
چگونی عملکرد هیدروتروپ ها
هیدروتروپ ها مشابه سورفکتانت هایی که دارای دو سر هستند یک سر قطبی (هیدروتروپ) و سر غیر قطبی (هیدروفوبیک) دارند، هستند. علیرغم این شباهت ها این مواد معمولا کوچکتر و نسبت به مولکول های سورفکتانت کمتر خطی هستند. این مواد تشکیل میسل های سورفکتانت را در بطری منقطع می کند که می تواند باعث ساختار ژلی با ویسکوزیته بالا شود و فازهای نامحلول ایجاد کند. در این راه اضافه کردن هیدروتروپ در شوینده های مایع به یکنواخت ماندن ترکیبات در شوینده مایع و بهبود ویژگی های ریزشی مورد نیاز جهت مصرف آسان کمک می کند.
مثال:
سولفونات های آروماتیک زنجیر کوتاه مثل زایلین سولفونات، کوفن سولفونات، برخی گلایکول اتر سولفات ها و اوره.
کمک فرایند ها:
وظیفه آن ها چیست؟
این مواد ویژگی های فیزیکی شوینده های پارچه را در حین فرایند و انبارداری و مصرف، مصرف کننده بهبود می دهد.
چگونگی عملکرد کمک فرایند ها:
انواع مختلفی از این مواد وجود دارد:
رطوبت گیر ها قادر به پیوند چندین مولکول آب و تولید هیدرات ها هستند. این عمل به طور موثری هر نوع رطوبتی را گیر می اندازد و ایجاد پودرهای خشک و با خاصیت ریزش مناسب می کند. سدیم سولفات مثالی رایج از آن هاست.
حلال به انحلال ترکیبات شوینده در شوینده های لباس مایع کمک می کند.
برخی از حلال ها که امتزاج پذیر هستند قادر به حل کردن مواد اولیه در آب هستند. این حلال ها ترکیبی یکنواخت در شوینده های مایع ایجاد می کند.
الکل ها مثالی از حلال هایی است که اثری اضافی در کاهش نقطه انجماد شوینده های مایع دارد. این ماده از شکستن ویژگی های فیزیکی
مواد شوینده که می تواند موجب تشکیل کریستال در انباداری سرد شود جلوگیری می کند. دیگر مثال ها شامل اتانول و پروپانول می شود.
تنظیم کننده های کف:
چه عملی انجام می دهند؟
تنظیم کننده های کف از تشکیل کف طی فرایند شستشو جلوگیری می کنند. علی الخصوص در ماشین های لباس شویی که از جلو بارگیری می شوند، انرژی مکانیکی از طریق برخورد دیواره های وان چرخان ایجاد می شود. مقادیر زیاد کف اثر به هم خوردن را خنثی کرده و شستشو اثر لازم را ندارد.
تنظیم کننده های کف از تشکیل کف به وسیله پخش سورفکتانت ها در فصل مشترک هوا – آب و تشکیل حباب جلوگیری می کنند و یا باعث می شوند حباب های کف یا سدهای هیدروفوب تشکیل شده در محیط شستشو متلاشی شوند.
مثال:
تنظیم کننده های کف عموما مولکول های بلند زنجیر روغنی یا هیدروفوب هستند. برخی
صابون ها، سیلوکسلن ها و پارافین ها تنظیم کننده های کف بکار می روند.
بازدانده های خوردگی:
چه عملی انجام می دهند؟
این مواد از خوردگی سطوح فلزی ماشین لباسشویی در بخش های داخلی آن جلوگیری می کند. این مواد اهمیت چندانی ندارد چون اجزای در معرض ماشین لباس شویی معمولا از استیل ضد زنگ ساخته شده است.
وظیفه آنها چیست؟
برای رخداد خوردگی، عوامل زیر برای تولید یک سلول گالوانیک نیاز است:
آند (الکترود بار مثبت که از آن الکترون جاری می شود و عمل اکسیداسیون در آن رخ می دهد).
کاتد (الکترود بار منفی که الکترون ها به آن جاری می شوند و عمل کاهش در آن رخ می دهد).
سیم الکتریکی بین آند و کاتد (مثلا یک قطعه فلز)
یک مایع که می تواند بار آند و کاتد را یکدیگر متصل کند (الکترولیت)
در ماشین لباس شویی، کاتد و آند سطوح فلزی هستند که بین آن ها اختلاف بار وجود دارد حتی اگر این اختلاف بار لحظه ای باشد، سیم الکتریکی با سطوح فلزی بین این دو ناحیه تامین می شود و الکترولیت مخلوط آب و شوینده است. جریان الکتریسته در این سل موجب خوردگی سطوح فلزی به مرور زمان می شود. بازدارنده های خوردگی با جلوگیری و کاهش نواحی با اختلاف بار و تشکیل لایه ای نازک در آن محل نقش خود را ایفا می کنند.
مثال ها:
سدیم سیلیکات یک بازدارنده خوردگی رایج است.
مشاهده مطلبآشنایی با مایع دستشویی و مواد اولیه آن
یکی از پرفروشترین و پرمصرفترین مواد شوینده، مایع دستشویی است. بسته به این که در تکنولوژی تولید مایع دستشویی از چه موادی استفاده میشود، این محصول میتواند ویژگیهای متفاوتی را به همراه داشته باشد. استفاده از این تکنولوژیها میتواند آنها را برای انواع پوستها، شرایط یا حتی کودکان و بزرگسالان مناسب سازد.
اغلب در تکنولوژی تولید مایع دستشویی از هیدروکسید پتاسیم استفاده میشود که با یک چربی حیوانی یا گیاهی و گاهی اسید استیک واکنش نشان میدهد. مهم این است که در نهایت، مولکول صابون بتواند هم آبدوست باشد و هم خاصیت آبگریزی داشته باشد. به این ترتیب، مولکول تولید شده یک سر آنیونی آبدوست و یک دم آبگریز هیدروکربنی دارد. قسمت سر آن جذب شده و در آب حل میشود؛ در مقابل دم هیدروکربنی توسط آب دفع شده و جذب خاک میشود.
مشاهده مطلباسکراب اسکالپ: مواد و دستگاه های مورد نیاز
اسکراب اسکالپ به مجموعه اقداماتی گفته می شود که هدف آن در درجه اول پاکسازی اصولی و علمی پوست سر است. در درجه دوم انجام درمان های تخصصی برای آن دسته از مشکلات پوست سر که بیماری محسوب نمی شوند و با اقدامات سالنی قابل رفع می باشند. برای انجام این کار نیاز به موادی مثل اسکراب نمکی کف سر، اسکراب شکری کف سر، فلوئید دتاکس، انواع اسیدهای اسکالپ، محصولات درمانی مثل ویال های ضد ریزش مو و ضدشوره ، کربوکسی کف سر و غیره دارد. در این مقاله لیستی از این مواد معرفی می شود
اسکراب اسکالپ چیست؟
اسکراب اسکالپ به مجموعه اقداماتی گفته می شود که هدف آن در درجه اول پاکسازی اصولی و علمی پوست سر است. در درجه دوم انجام درمان های تخصصی برای آن دسته از مشکلات پوست سر که بیماری محسوب نمی شوند و با اقدامات سالنی قابل رفع می باشند.
آنالیز کف سر
اولین قدم برای اسکراب اسکالپ آنالیز کف سر است. در این مرحله پوست سر باید به دقت بررسی شود تا در درجه اول نوع پوست سر شناسایی شود و ثانیا اگر مشکلی کف سر مشاهده کردیم که برای انجام اسکراب اسکالپ ممنوعیت ایجاد می کند از انجام اسکراب اسکالپ یا بخشی از مراحل آن صرفنظر کنیم. در
آموزش اسکراب اسکالپ
با مشکلاتی نظیر انواع عفونت های قارچی، میکروبی، ویروسی و انگلی (انگل دمودکس) آشنا می شویم. برای این آنالیز می توان از دستگاه های زیر استفاده کرد
شستشوی اولیه قبل از اسکراب
قبل از انجام اسکراب اسکالپ باید پوست سر با با شامپوی مخصوص اسکراب اسکالپ بشوییم. این شامپو باید حاوی سورفکتانتهای
آنیونی و اسیدسالیسیلیک باشد. برای این منظور، شامپوهای زیر پیشنهاد می شود:
اسکراب کف سر
در صورتیکه در مرحله آنالیز منعی برای انجام اسکراب اسکالپ مشاهده نشد و بعد از اینکه اطمینان حاصل کردیم که مشتری به مواد اسکراب ما حساسیت ندارد، از محصولات زیر می توانیم برای اسکراب اسکالپ استفاده کنیم. روش صحیح باز کردن مو برای خانم ها و نحوه صحیح اجرای این مرحله در
آموزش عملی اسکراب اسکالپ و اسپا اسکالپ
توسط آقای احسان حسنانی آموزش داده شده است.
دتاکس کف سر
هدف از مرحله دتاکس، تکمیل پاکسازی کف سر، رساندن مواد
آنتی اکسیدان، زدودن رادیکالهای آزاد و افزایش گردش خون مویرگی است. برای این مرحله مواد زیر پیشنهاد می شود:
اسیدتراپی کف سر
برای تکمیل پاکسازی کف سر، رفع پوست ها و شوره های سرسخت گاهی نیاز به اسیدتراپی کف سر می باشد. معمولا اسیدها نیاز به آبکشی دارند و قبل از مرحله سشوار کردن انجام می شود. مگر اینکه تولید کننده دستورالعمل دیگری داده باشد.. اسیدهای زیر برای اسکالپ یا کف سر پیشنهاد می شوند:
کربوکسی تراپی کف سر
کربوکسی تراپی روشی است که در آن سلولهای پوست با شرایط کم اکسیژن (غنی از دی اکسیدکربن) مواجه می شوند. در این شرایط خونرسانی به پوست افزایش یافته و اکسیژن بیشتری به سلولها می رسد. اخیرا کربوکسی تراپی برای پوست سر هم ابداع شده است.
درمان مشکلات کف سر
پس از انجام صحیح اسکراب اسکالپ و پاکسازی کف سر، نوبت به انجام درمان تخصصی مشکلات پوست سر است. بسته به اینکه پوست سر چه مشکل یا مشکلاتی دارد، در این مرحله می توان از محصولات مختلفی استفاده کرد که تعدادی از آنها خدمتتان معرفی می شود:
سایر دستگاه ها
مشاهده مطلبواژه «آنیونی» در منابع و ترجمه های احسان حسنانی